Gordon Cooper

Gordon Cooper. Zdjęcie z okresu realizacji programu Mercury

Leroy Gordon "Gordo" Cooper, Jr. (ur. 6 marca 1927 w Shawnee w stanie Oklahoma, zm. 4 października 2004 w Ventura w stanie Kalifornia) – amerykański astronauta. Odbył loty kosmiczne w ramach programów Mercury i Gemini. Szkolne lata Leroya to Shawnee i Murray w stanie Kentucky. Właśnie w tym czasie stawiał on pierwsze kroki powietrzne na przestarzałym Chance Vought UO-1. Po ukończeniu w 1945 roku gimnazjum zaciągnął się do Korpusu Marines, z którym koniec II wojny światowej spędził na jednej z wysp Pacyfiku. Druga wojna zakończyła się i w roku 1946 przeniósł się na Hawaje gdzie zamieszkał razem z rodzicami.Jego ojciec przebywał wtedy służbowo na lotnisku Hickam Field. Tam też rozpoczął studia na University of Hawaii w Honolulu, które kontynuował do 1949 roku. Tam też poznał Trudy. Pobrali się i rozpoczęli wspólne podniebne wędrówki(Trudy Gordon Cooper była jedyną żoną astronauty posiadającą licencję pilota). Jeszcze przed ukończeniem hawajskiej uczelni Leroy został ponownie powołany do wojska. Z powodzeniem przeszedł przez kurs pilotażu, zdobywając skrzydełka pilota wojskowego i w stopniu podporucznika został wysłany do 525 dywizjonu bombowego, stacjonującego w Neubiberg pod Monachium. Podczas 4-letniego pobytu w Europie nie zaniedbał nauki i systematycznie uczęszczał na specjalne wieczorowe wykłady w "filii" uniwersytetu marylandzkiego.

W latach 1954 – 1956 uczęszczał do Instytutu Technologii Sił Powietrznych w Wojskowej Bazie Lotniczej Wright-Patterson w Dayton, stan Ohio. Instytut ukończył z tytułem inżyniera aeronautyki. Kilka następnych lat spędził w Wojskowej Bazie Lotniczej w Edwards, stan Kalifornia gdzie pracował w charakterze pilota doświadczalnego.

Cooper był jednym ze 110 pilotów doświadczalnych, którzy uczestniczyli w naborze pierwszej grupy amerykańskich astronautów przewidzianych do lotów w ramach Programu Mercury. 2 kwietnia 1959 wraz z sześcioma innymi astronautami oficjalnie został członkiem zespołu nazwanego przez Amerykanów „Mercury seven” lub „Original seven”.

Podczas pierwszych dwóch załogowych lotów Programu Mercury tj. Mercury 6 i Mercury 7 Cooper utrzymywał kontakt radiowy z astronautami przebywającymi na orbicie (jako CAPCOM). W czasie lotu Mercury 8 w dniu 27 czerwca 1962 roku był dublerem Wally’ego Schirra. Lot Coopera był ostatnim w Programie Mercury. Cooper jako jeden z siódemki astronautów, którzy nadal czekali na swoja szansę ( D. Slayton wcześniej został wykluczony przez lekarzy z uwagi na arytmię serca) 13 listopada został zatwierdzony jako pilot kapsuły nazwanej Faith 7. 15 maja 1963 roku na pokładzie statku Mercury 9 wystartował do swojego pierwszego lotu w kosmos. Okrążył Ziemię 22 razy i spędził w przestrzeni kosmicznej więcej czasu niż pozostali amerykańscy astronauci razem wzięci. Był też pierwszym amerykańskim astronautą, który spał na orbicie. Celem lotu było sprawdzenie wpływu stanu nieważkości na długotrwały pobyt człowieka w kosmosie (jak na tamte czasy). Podczas operacji wodowania astronauta był zmuszony do ręcznego odpalenia silników hamujących kapsuły, ponieważ większość systemów pokładowych statku uległa awarii. Lot Mercury 9 trwał 1 dzień 10 godzin 19 minut i 49 sekund. Po tej misji odwołano kolejny długotrwały lot programu Mercury, w którym uczestniczyć miał Alan Shepard. Cooper przewidziany był jako jego dubler. W tym czasie uwaga NASA koncentrowała się już na programie Gemini.

C. Conrad i G. Cooper po zakończonej misji Gemini 5

W ramach tego programu w 2-osobowej kapsule 21 sierpnia 1965 roku Cooper jako dowódca misji Gemini 5 wystartował w kosmos razem z Charlesem Conradem. Podczas rekordowego w tamtym czasie lotu, który trwał 7 dni 22 godziny 55 minut i 14 sekund astronauci testowali operacje manewrów na orbicie. Cooper był również pierwszym astronautą, który po raz drugi znalazł się na orbicie. Po pomyślnym wodowaniu w dniu 29 sierpnia 1965 roku został rekordzistą jeśli chodzi o czas spędzony w kosmosie. W listopadzie 1966 roku podczas lotu załogowego Gemini 12, ostatniego w programie, był dublerem dowódcy misji. Cooper uczestniczył również w programie Apollo. W maju 1969 roku był dublerem dowódcy misji Apollo 10, lotu będącego generalna próbą przed lądowaniem człowieka na Księżycu. Astronauta miał olbrzymią szanse zostać piątym człowiekiem, który postawił stopę na Srebrnym Globie. Na drodze stanął mu jednak Alan Shepard, który po dłuższej przerwie spowodowanej problemami ze zdrowiem, powrócił do zawodu astronauty i został wyznaczony przez NASA zamiast Coopera na dowódcę Apolla 13. Alan Shepard i tak został później wraz z dowodzoną przez siebie załogą przesunięty do misji Apollo 14, ponieważ potrzebował więcej czasu na przygotowanie się do lotu. Podczas dwóch lotów w sumie spędził poza Ziemią 9 dni 9 godzin 15 minut i 3 sekundy. 31 lipca 1970 roku Gordon Cooper odszedł m.in. w związku z tym wydarzeniem z NASA. Zajął się biznesem i doradztwem technicznym dla różnych firm. Zmarł w swoim domu w miejscowości Ventura w Kalifornii. Jego prochy zostały 3-krotnie wysłane w kosmos, ostatni raz 22 maja 2012 na rakiecie Falcon 9.

Zobacz też

• alfabetyczna lista astronautów i kosmonautów,
• grupy i oddziały astronautów.

Linki zewnętrzne

• Biografia na stronie NASA (strona w języku angielskim).
• Biogram na stronie Spacefacts (strona w języku angielskim).