Bela III: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
m r2.7.3) (Robot dodał id:Béla III dari Hongaria |
|||
Linia 74: | Linia 74: | ||
[[Kategoria:Urodzeni w 1148]] |
[[Kategoria:Urodzeni w 1148]] |
||
[[Kategoria:Zmarli w 1196]] |
[[Kategoria:Zmarli w 1196]] |
||
[[ar:بيلا الثالث]] |
|||
[[bg:Бела III]] |
|||
[[ca:Béla III d'Hongria]] |
|||
[[cs:Béla III. Uherský]] |
|||
[[de:Béla III. (Ungarn)]] |
|||
[[en:Béla III of Hungary]] |
|||
[[es:Bela III de Hungría]] |
|||
[[eo:Béla la 3-a (Hungario)]] |
|||
[[fa:بلای سوم]] |
|||
[[fr:Béla III de Hongrie]] |
|||
[[hr:Bela III.]] |
|||
[[id:Béla III dari Hongaria]] |
|||
[[it:Béla III d'Ungheria]] |
|||
[[ka:ბელა III]] |
|||
[[la:Bela III (rex Hungariae)]] |
|||
[[lv:Bēla III Ārpāds]] |
|||
[[lt:Bela III]] |
|||
[[hu:III. Béla magyar király]] |
|||
[[nl:Béla III van Hongarije]] |
|||
[[ja:ベーラ3世]] |
|||
[[no:Béla III av Ungarn]] |
|||
[[pt:Bela III da Hungria]] |
|||
[[ro:Béla al III-lea]] |
|||
[[ru:Бела III]] |
|||
[[sk:Belo III.]] |
|||
[[sl:Béla III.]] |
|||
[[sh:Bela III.]] |
|||
[[fi:Béla III]] |
|||
[[sv:Béla III av Ungern]] |
|||
[[tr:III. Béla]] |
|||
[[uk:Бела III]] |
Wersja z 01:33, 14 mar 2013
Bela III (węg. III. Béla; ur. 1148, zm. 23 kwietnia 1196) – król Węgier w latach 1172–1196 z dynastii Arpadów.
Był synem króla Gejzy II i księżniczki ruskiej Eufrozyny, córki księcia Mścisława I.
W roku 1161 jego ojciec nadał mu tytuł księcia Chorwacji. Nadanie to po śmierci ojca 31 maja 1162 roku potwierdził brat Beli, król Stefan III. W roku 1164 na podstawie postanowień traktatu między Stefanem III a cesarzem bizantyjskim Manuelem I Komnenem, Bela został wysłany na nauki do Konstantynopola. Cesarz Manuel, który nie miał ślubnych synów, planował ożenić Belę ze swoją córką – Marią Komneną i uczynić go swoim następcą. Zaręczyny miały miejsce w 1163 roku. Bela otrzymał greckie imię Aleksy. W 1166 roku urodził się jednak Aleksy – syn Manuela I i jego drugiej żony, Marii z Antiochii, a zaręczyny Beli zerwano. Manuel zaaranżował małżeństwo Beli z Agnieszką z Châtillon, przyrodnią siostrą Marii z Antiochii, i tak on i Bela zostali szwagrami.
4 marca 1172 roku zmarł bezdzietnie brat Beli – Stefan III, a Bela zastąpił go na tronie Węgier. Jego matka Eufrozyna i niektórzy baronowie woleli jednak widzieć na tronie jego młodszego brata, Gejzę. Bela porozumiał się z Manuelem I, który dostarczył mu pieniędzy w zamian za obietnicę, że Bela nie zaatakuje Bizancjum za życia cesarza i jego syna. Kiedy Bela przybył na Węgry, Lukas, arcybiskup Ostrzyhomia odmówił koronowania go, Bela napisał do papieża Aleksandra III i ten wyznaczył arcybiskupa Kalocsa. Drugi arcybiskup koronował Belę 13 stycznia 1173 roku. Po koronacji Bela aresztował brata, ale Gejzie udało się uciec do Austrii. Bela razem z księciem Czech zaatakował Austrię, która nie wydała mu Gejzy. Jednak Czesi ujęli Gejzę przy próbie jego przedostania się do Niemiec.
W czasie swego panowania umocnił pozycję Węgier odzyskując Slawonię. Wraz z wielkim żupanem [[[Serbia|Serbii]] Stefanem Nemania zdobył Belgrad i Nisz. Przeprowadził skutecznie reformę urzędów państwowych i usprawnił system ściągania podatków co według spisu z 1186 roku zapewniło dochód roczny 160 000 grzywien srebra. Dzięki temu Bela był jednym z najbogatszych władców europejskich. Zbudował również pałac królewski w Ostrzyhomiu oraz sprowadził na Wegry zakon cysterów. Za czasów jego panowania został zbudowany również pałac w Ostrzyhomiu.
Pochowany został w katedrze w Székesfehérvár. 12 grudnia 1848 roku odkryto jego grób wraz z grobem małżonki. W październiku 1898 szczątki przeniesiono do kościoła Macieja w Budapeszcie, gdzie odbył się uroczysty, powtórny pogrzeb pary królewskiej.
Przodkowie
4. Bela II Ślepy | ||||||
2. Gejza II | ||||||
5. Helena | ||||||
1. Bela III | ||||||
6. Mścisław I Harald | ||||||
3. Eufrozyna | ||||||
7. NN | ||||||
Żony i potomstwo
Około 1170 roku ożenił z Agnieszką de Châtillon (1154–1184), córką Renalda z Châtillon i Konstancji z Antiochii. Ich ślub miał miejsce w 1172 roku. Mieli 6 dzieci:
- Emeryk Arpadowicz (1174–1204), król Węgier w latach 1174–1204 (koronowany w 1182 roku);
- Małgorzata Węgierska (1175–1223), poślubiła cesarza Izaaka II Angelosa, a następnie Bonifacego de Montferrat;
- Andrzej II (1176–1235), król Węgier w latach 1205–1235;
- Salamon (zmarł w dzieciństwie);
- István (zmarł w dzieciństwie);
- Konstancja (ur. ok. 1180 roku lub w 1181–1240), poślubiła króla Czech Przemysła Ottokara I.
- Małgorzata (córka króla Francji Ludwika VII Młodego i jego drugiej żony Konstancji Kastylijskiej). Ich ślub miał miejsce w 1186 roku. Małgorzata była wdową po Henryku Młodym Królu. Nie mieli potomstwa.
Bibliografia
- Praca zbiorowa pod redakcją naukową Macieja Salamona: Wielka Historia Świata Tom 4 Kształtowanie średniowiecza. T. 4. Oficyna Wydawnicza FOGRA, 2005, s. 412. ISBN 83-85719-85-7.
Linki zewnętrzne
- Michał Kozłowski, Węgier na tronie w Konstantynopolu? [1]