Mikroelementy: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
m zamieniam magiczny ISBN na szablon |
|||
| Linia 13: | Linia 13: | ||
{{Przypisy|przypisy= |
{{Przypisy|przypisy= |
||
<ref name="farago">{{cytuj książkę | tytuł = Plants and the Chemical Elements Biochemistry: Uptake, Tolerance and Toxicity | inni = Margaret E. Farago (red.)| wydawca = VCH | miejsce = Weinheim, Nowy Jork | data = 1994 | strony = 4 | isbn = 3-527-28269-6}}</ref> |
<ref name="farago">{{cytuj książkę | tytuł = Plants and the Chemical Elements Biochemistry: Uptake, Tolerance and Toxicity | inni = Margaret E. Farago (red.)| wydawca = VCH | miejsce = Weinheim, Nowy Jork | data = 1994 | strony = 4 | isbn = 3-527-28269-6}}</ref> |
||
<ref name="harper">Murray Robert, Granner Daryl, Mayes Peter, Rodwell Victor: Biochemia Harpera. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa, 1995 (wydanie III). ISBN |
<ref name="harper">Murray Robert, Granner Daryl, Mayes Peter, Rodwell Victor: Biochemia Harpera. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa, 1995 (wydanie III). {{ISBN|83-200-1798-X}}.</ref> |
||
<ref name="litynski">{{cytuj książkę | autor = Tadeusz Lityński, Halina Jurkowska | tytuł = Żyzność gleby i odżywianie się roślin | wydawca = Państwowe Wydawnictwo Naukowe | miejsce = Warszawa | data = 1982 | strony = 146, 279 | isbn = 8301028874}}</ref> |
<ref name="litynski">{{cytuj książkę | autor = Tadeusz Lityński, Halina Jurkowska | tytuł = Żyzność gleby i odżywianie się roślin | wydawca = Państwowe Wydawnictwo Naukowe | miejsce = Warszawa | data = 1982 | strony = 146, 279 | isbn = 8301028874}}</ref> |
||
<ref name="mac">{{cytuj książkę | autor = Aleksandra Macioszczyk | tytuł = Hydrogeochemia | wydawca = Wydawnictwa Geologiczne | miejsce = Warszawa | data = 1987 | strony = 97–99 | isbn = 832200298}}</ref> |
<ref name="mac">{{cytuj książkę | autor = Aleksandra Macioszczyk | tytuł = Hydrogeochemia | wydawca = Wydawnictwa Geologiczne | miejsce = Warszawa | data = 1987 | strony = 97–99 | isbn = 832200298}}</ref> |
||
Wersja z 01:26, 1 gru 2016
Mikroelementy, mikroskładniki, pierwiastki śladowe – pierwiastki chemiczne występujące w bardzo małych (śladowych) ilościach w organizmach roślinnych i zwierzęcych. U ludzi zapotrzebowanie na te pierwiastki wynosi poniżej 100 mg na dobę[1].
Pojęcia mikroskładników lub mikronutrientów i pierwiastków śladowych nierzadko są rozróżniane ze względu na rozpiętość zawartości lub znaczenie biologiczne. Mikronutrienty wówczas oznaczają pierwiastki występujące w roślinach w niewielkich ilościach, ale niezbędne dla ich rozwoju, a pierwiastki śladowe wszystkie pierwiastki występujące w małych stężeniach, także nieaktywne biologicznie[2]. Z kolei w chemii wód podziemnych mikroelementy (pierwiastki rzadkie) to takie, które występują zwykle w ilości 0,01–10 mg/l (np. F, Al, Si, Li, Bo, P, Cu, Zn, Ti, V, As, Cr, Co, Ni, Ag, Sr, Ba, Pb), podczas gdy pierwiastki śladowe to pierwiastki występujące jeszcze rzadziej (np. Rb, Au, Hg)[3].
Niedobór lub nadmiar tych pierwiastków może prowadzić do zaburzeń fizjologicznych. Składniki mineralne są niezbędne w ustroju do celów budulcowych (szczególnie w tkance kostnej), wchodzą w skład: płynów ustrojowych, niektórych enzymów, związków wysokoenergetycznych itp. Wywierają również wpływ na regulację czynności narządowych i ogólnoustrojowych.
Do mikroelementów w diecie człowieka zalicza się: jod, żelazo, fluor, bor, kobalt, miedź, chrom, cynk, mangan, molibden, selen[1]. Lista mikroelementów u roślin może zależeć od ujęcia, ale zasadniczo obejmuje miedź, bor, mangan, cynk i molibden. Zazwyczaj obejmuje również żelazo (które często występuje w ilościach większych niż pozostałe mikroelementy, co zbliża je do makroelementów), a czasem też chlor, sód, krzem, kobalt i wanad. Czasem natomiast za mikroelementy uznaje się wszystkie znajdowane w roślinach pierwiastki (poza makroelementami). W zależności od czułości pomiaru taka lista objąć może praktycznie wszystkie występujące w naturze pierwiastki, które mogą mniej lub bardziej przypadkowo znaleźć się w organizmie, przez co zwykle ogranicza się ją do pierwiastków istotnych dla roślin, nawet jeśli ich rola jest słabo poznana[4]. Mikroelementy, zarówno niezbędne do rozwoju (mikronutrienty), jak i pozostałe, występując w nadmiernych stężeniach mogą wywoływać skutki niepożądane[2][4]. Niektóre pierwiastki są wyłącznie toksyczne (srebro, bizmut, kadm, rtęć, ołów, tal, tor, uran), inne są niezbędne, ale toksyczne w nadmiarze (np. chrom, kobalt, miedź, żelazo, molibden, nikiel, cyna, wolfram, cynk), a jeszcze inne są uznawane za w zasadzie nietoksyczne (np. mangan i wanad)[4].
Zobacz też
- ↑ a b Murray Robert, Granner Daryl, Mayes Peter, Rodwell Victor: Biochemia Harpera. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa, 1995 (wydanie III). ISBN 83-200-1798-X.
- ↑ a b Tadeusz Lityński, Halina Jurkowska: Żyzność gleby i odżywianie się roślin. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1982, s. 146, 279. ISBN 83-01-02887-4.
- ↑ Aleksandra Macioszczyk: Hydrogeochemia. Warszawa: Wydawnictwa Geologiczne, 1987, s. 97–99. ISBN 832200298.
- ↑ a b c Plants and the Chemical Elements Biochemistry: Uptake, Tolerance and Toxicity. Margaret E. Farago (red.). Weinheim, Nowy Jork: VCH, 1994, s. 4. ISBN 3-527-28269-6.