Czyrak: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
m zamieniam magiczny ISBN na szablon |
|||
Linia 3: | Linia 3: | ||
|nazwa łacińska = furunculus |
|nazwa łacińska = furunculus |
||
|grafika = Furoncle.jpg |
|grafika = Furoncle.jpg |
||
|podpis grafiki = |
|podpis grafiki = |
||
|ICD10 = L02 |
|ICD10 = L02 |
||
|ICD10 nazwa = |
|ICD10 nazwa = |
||
|ICD10.0 = Ropień skóry, czyrak i czyrak gromadny twarzy |
|ICD10.0 = Ropień skóry, czyrak i czyrak gromadny twarzy |
||
|ICD10.1 = Ropień skóry, czyrak, czyrak gromadny szyi |
|ICD10.1 = Ropień skóry, czyrak, czyrak gromadny szyi |
||
Linia 11: | Linia 11: | ||
|ICD10.3 = Ropień skóry, czyrak, czyrak gromadny pośladka |
|ICD10.3 = Ropień skóry, czyrak, czyrak gromadny pośladka |
||
|ICD10.4 = Ropień skóry, czyrak, czyrak gromadny kończyny |
|ICD10.4 = Ropień skóry, czyrak, czyrak gromadny kończyny |
||
|ICD10.5 = |
|ICD10.5 = |
||
|ICD10.6 = |
|ICD10.6 = |
||
|ICD10.7 = |
|ICD10.7 = |
||
|ICD10.8 = Ropień skóry, czyrak, czyrak gromadny o innej lokalizacji |
|ICD10.8 = Ropień skóry, czyrak, czyrak gromadny o innej lokalizacji |
||
|ICD10.9 = Nieokreślony ropień skóry, czyrak, czyrak gromadny |
|ICD10.9 = Nieokreślony ropień skóry, czyrak, czyrak gromadny |
||
|DSM nazwa = |
|DSM nazwa = |
||
|DSM nazwa łacińska = |
|DSM nazwa łacińska = |
||
|DSM = |
|DSM = |
||
|ICDO = |
|ICDO = |
||
|DiseasesDB = |
|DiseasesDB = |
||
|OMIM = |
|OMIM = |
||
|MedlinePlus = |
|MedlinePlus = |
||
|MeshID = |
|MeshID = |
||
|MeshYear = |
|MeshYear = |
||
}} |
}} |
||
'''Czyrak''', dawniej furunkuł{{r|wk}} ({{w języku|la|furunculus}}) – [[ropa (medycyna)|ropne]] zapalenie okołomieszkowe z wytworzeniem czopa martwiczego, mające postać z początku [[guzek|guzka]], potem guzka z [[krosta|krostą]], spowodowane zakażeniem [[Gronkowce|gronkowcowym]]. W przypadku licznych czyraków stosuje się termin '''czyraczność''' lub '''czyrak mnogi''' (łac. ''furunculosis''), a jeśli znajdują się one blisko siebie i łączą w jedną zmianę, nazywa się je '''karbunkułem''' lub '''czyrakiem gromadnym''' (łac. ''carbunculus''). Karbunkuł występuje najczęściej na karku. |
'''Czyrak''', dawniej furunkuł{{r|wk}} ({{w języku|la|furunculus}}) – [[ropa (medycyna)|ropne]] zapalenie okołomieszkowe z wytworzeniem czopa martwiczego, mające postać z początku [[guzek|guzka]], potem guzka z [[krosta|krostą]], spowodowane zakażeniem [[Gronkowce|gronkowcowym]]. W przypadku licznych czyraków stosuje się termin '''czyraczność''' lub '''czyrak mnogi''' (łac. ''furunculosis''), a jeśli znajdują się one blisko siebie i łączą w jedną zmianę, nazywa się je '''karbunkułem''' lub '''czyrakiem gromadnym''' (łac. ''carbunculus''). Karbunkuł występuje najczęściej na karku. |
||
Linia 32: | Linia 32: | ||
== Objawy i przebieg == |
== Objawy i przebieg == |
||
Ewolucja zmian jest następująca: początkowo tworzy się naciek zapalny w otoczeniu [[mieszek włosowy|mieszka włosowego]] i drobny sinoczerwony guzek. Po upływie kilku dni na szczycie guzka powstaje krosta, pod którą wytwarza się [[martwica]]. Następnych kilka dni przynosi samoistne pęknięcie krosty i ewakuację mas martwiczych. Po wygojeniu się ranki powstałej wskutek oddzielenia się mas martwiczych często pozostaje niewielka blizna. |
Ewolucja zmian jest następująca: początkowo tworzy się naciek zapalny w otoczeniu [[mieszek włosowy|mieszka włosowego]] i drobny sinoczerwony guzek. Po upływie kilku dni na szczycie guzka powstaje krosta, pod którą wytwarza się [[martwica]]. Następnych kilka dni przynosi samoistne pęknięcie krosty i ewakuację mas martwiczych. Po wygojeniu się ranki powstałej wskutek oddzielenia się mas martwiczych często pozostaje niewielka blizna. |
||
Z objawów podmiotowych występuje duża bolesność w okresie tworzenia się czyraka. |
Z objawów podmiotowych występuje duża bolesność w okresie tworzenia się czyraka. |
||
== Powikłania == |
== Powikłania == |
||
[[Czyrak przedsionka nosa|Czyraki w okolicy przedsionka nosa]] i wargi górnej (czyli tak zwanego [[trójkąt śmierci|trójkąta śmierci]]) oraz oczodołu mogą być powikłane przejściem zakażenia na [[zatoka jamista|zatoki jamiste]] i [[opony mózgowo-rdzeniowe|opony mózgu]]. |
[[Czyrak przedsionka nosa|Czyraki w okolicy przedsionka nosa]] i wargi górnej (czyli tak zwanego [[trójkąt śmierci|trójkąta śmierci]]) oraz oczodołu mogą być powikłane przejściem zakażenia na [[zatoka jamista|zatoki jamiste]] i [[opony mózgowo-rdzeniowe|opony mózgu]]. |
||
== Różnicowanie == |
== Różnicowanie == |
||
Linia 44: | Linia 44: | ||
== Leczenie == |
== Leczenie == |
||
Stosuje się kompresy [[ichtiol]]owe i chirurgiczne nacięcie czyraka po wytworzeniu czopa martwiczego. W czyraczności wdraża się [[leczenie celowane|celowaną antybiotykoterapię]] i środki ogólnie wzmacniające. |
Stosuje się kompresy [[ichtiol]]owe i chirurgiczne nacięcie czyraka po wytworzeniu czopa martwiczego. W czyraczności wdraża się [[leczenie celowane|celowaną antybiotykoterapię]] i środki ogólnie wzmacniające. |
||
⚫ | |||
⚫ | |||
{{Przypisy|przypisy= |
{{Przypisy|przypisy= |
||
<ref name=wk>{{cytuj książkę | autor = Władysław Kopaliński | tytuł = Słownik wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych | wydawca = Wiedza Powszechna | rok = 1975 | miejsce = Warszawa | wydanie = 9., rozszerzone | strony = 344}}</ref> |
<ref name=wk>{{cytuj książkę | autor = Władysław Kopaliński | tytuł = Słownik wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych | wydawca = Wiedza Powszechna | rok = 1975 | miejsce = Warszawa | wydanie = 9., rozszerzone | strony = 344}}</ref> |
||
}} |
}} |
||
⚫ | |||
⚫ | |||
{{Zastrzeżenia|Medycyna}} |
{{Zastrzeżenia|Medycyna}} |
Wersja z 23:06, 26 lis 2017
{{{nazwa naukowa}}} | |
{{{opis grafiki}}} | |
Synonimy |
{{{synonimy}}} |
---|---|
Specjalizacja |
{{{specjalizacja}}} |
Objawy |
{{{objawy}}} |
Powikłania |
{{{powikłania}}} |
Początek |
{{{początek}}} |
Czas trwania |
{{{czas trwania}}} |
Typy |
{{{typy}}} |
Przyczyny |
{{{przyczyny}}} |
Czynniki ryzyka |
{{{czynniki ryzyka}}} |
Rozpoznanie |
{{{rozpoznanie}}} |
Różnicowanie |
{{{różnicowanie}}} |
Zapobieganie |
{{{zapobieganie}}} |
Leczenie |
{{{leczenie}}} |
Leki |
{{{leki}}} |
Rokowanie |
{{{rokowanie}}} |
Zapadalność |
{{{zapadalność}}} |
Śmiertelność |
{{{śmiertelność}}} |
Klasyfikacje | |
ICD-11 |
{{{ICD11}}} |
ICD-10 | |
DSM-5 |
{{{DSM-5}}} |
DSM-IV |
{{{DSM-IV}}} |
Czyrak, dawniej furunkuł[1] (łac. furunculus) – ropne zapalenie okołomieszkowe z wytworzeniem czopa martwiczego, mające postać z początku guzka, potem guzka z krostą, spowodowane zakażeniem gronkowcowym. W przypadku licznych czyraków stosuje się termin czyraczność lub czyrak mnogi (łac. furunculosis), a jeśli znajdują się one blisko siebie i łączą w jedną zmianę, nazywa się je karbunkułem lub czyrakiem gromadnym (łac. carbunculus). Karbunkuł występuje najczęściej na karku.
Etiologia
Czynnikiem etiologicznym czyraka są bakterie Gram-dodatnie, najczęściej z nich gronkowiec złocisty[potrzebny przypis]. Czyraczności sprzyjają choroby przemiany materii, przede wszystkim cukrzyca, choroby nerek, niedobory immunologiczne, a także ogólne wyniszczenie.
Objawy i przebieg
Ewolucja zmian jest następująca: początkowo tworzy się naciek zapalny w otoczeniu mieszka włosowego i drobny sinoczerwony guzek. Po upływie kilku dni na szczycie guzka powstaje krosta, pod którą wytwarza się martwica. Następnych kilka dni przynosi samoistne pęknięcie krosty i ewakuację mas martwiczych. Po wygojeniu się ranki powstałej wskutek oddzielenia się mas martwiczych często pozostaje niewielka blizna.
Z objawów podmiotowych występuje duża bolesność w okresie tworzenia się czyraka.
Powikłania
Czyraki w okolicy przedsionka nosa i wargi górnej (czyli tak zwanego trójkąta śmierci) oraz oczodołu mogą być powikłane przejściem zakażenia na zatoki jamiste i opony mózgu.
Różnicowanie
- Grzybica głęboka owłosionej skóry głowy, zwłaszcza skóry brody (tinea barbae).
Leczenie
Stosuje się kompresy ichtiolowe i chirurgiczne nacięcie czyraka po wytworzeniu czopa martwiczego. W czyraczności wdraża się celowaną antybiotykoterapię i środki ogólnie wzmacniające.
- ↑ Władysław Kopaliński: Słownik wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych. Wyd. 9., rozszerzone. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1975, s. 344.
Bibliografia
- Stefania Jabłońska, Sławomir Majewski Choroby skóry i choroby przenoszone drogą płciową, PZWL 2005, ISBN 83-200-3367-5.