Roman Kramsztyk: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Akademia |
→Linki zewnętrzne: Monachium |
||
Linia 61: | Linia 61: | ||
* [http://podkowianskimagazyn.pl/nr39/emilia.htm#1 Wspomnienia Emilii Kramsztykowej, Z pamięci dla pamięci, „Podkowiański Magazyn Kulturalny” 2003, nr 39.] |
* [http://podkowianskimagazyn.pl/nr39/emilia.htm#1 Wspomnienia Emilii Kramsztykowej, Z pamięci dla pamięci, „Podkowiański Magazyn Kulturalny” 2003, nr 39.] |
||
* [http://cbj.jhi.pl/?q=Kramsztyk+Roman Prace Kramsztyka w zasobach Centralnej Biblioteki Judaistycznej] |
* [http://cbj.jhi.pl/?q=Kramsztyk+Roman Prace Kramsztyka w zasobach Centralnej Biblioteki Judaistycznej] |
||
* [https://matrikel.adbk.de/matrikel/mb_1884-1920/jahr_1904/matrikel-02792 Księga Immatrykulacyjna Akademii Monachijskiej] |
|||
{{École de Paris}} |
{{École de Paris}} |
||
Wersja z 11:19, 15 lip 2018
Fotografia z 1932 r. | |
Data i miejsce urodzenia | |
---|---|
Data i miejsce śmierci | |
Dziedzina sztuki |
Roman Kramsztyk (ur. 18 sierpnia 1885 w Warszawie, zm. 6 sierpnia 1942 w Warszawie) – polski malarz żydowskiego pochodzenia.
Życiorys
Syn Juliana Kramsztyka, wnuk Izaaka. Urodził się w Warszawie w zasymilowanej rodzinie żydowskiej.
Studiował w krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie pod kierunkiem Józefa Mehoffera, w Warszawie w prywatnej szkole Adolfa Edwarda Hersteina oraz od roku 1904 w Akademii Sztuk Pięknych w Monachium u Johanna Caspara Hertericha. Lata 1910–1914 spędził w Paryżu, w czasie I wojny światowej przebywał w Polsce, a w 1922 osiadł w Paryżu na stałe. Corocznie jednak przyjeżdżał do Polski, gdzie w 1939 zaskoczył go wybuch II wojny światowej. Choć nie znał jidysz i judaizm był mu obcy zdecydował się pozostać w getcie. Jego ocalone rysunki z getta są świadectwem nędzy, głodu i śmierci Żydów w czasie Holocaustu. Zginął zastrzelony na ulicy w pierwszych dniach likwidacji getta warszawskiego.
Był przedstawicielem nurtu klasycyzującego w polskim malarstwie (w 1922 roku współzałożyciel Stowarzyszenia Rytm), można też dostrzec u niego silne wpływy Cézanne’a w technice i kompozycji. Wystawiał prace w Krakowie, Warszawie, Lwowie, Barcelonie, Paryżu i Brukseli. Uczestniczył w Międzynarodowej Wystawie Sztuka i Technika w Paryżu w 1937 i Wystawie Światowej w Nowym Jorku w 1939 roku. Malował portrety, sceny figuralne, martwe natury, akty, znany był z zamiłowania do pastelu i sangwiny. Gdy w ostatnich latach życia utrwalał w tej technice wstrząsające sceny zagłady getta przekazał swoje ówczesne rysunki Marii Konowej (Kowalskiej), która ukrywała się po stronie aryjskiej. Po wojnie Maria Kowalska wyjechała do Brazylii, tam też w grudniu 1946 r. zorganizowała wystawę rysunków Romana Kramsztyka z warszawskiego getta (São Paulo, XII 1946). Los większości rysunków jest nieznany, najsłynniejszy z nich – Rodzina żydowska w getcie – znajduje się w Archiwum Ringelbluma.
Zawsze uważał się za Polaka. Do wybuchu II wojny światowej motywy żydowskie nie pojawiły się w jego twórczości. Tym niemniej prasa endecka w recenzjach z wystaw wypominała mu zawsze jego żydowskie pochodzenie.
Jest bohaterem poematu Jacka Kaczmarskiego Kredka Kramsztyka[1], utwór ten, do własnej muzyki, wykonywał Przemysław Gintrowski.
Jego bratem był Jerzy Kramsztyk (1888-1942/3) – ekonomista i menedżer, również zamordowany w getcie warszawskim.
Wybrane dzieła
-
Portret Mojżesza Kislinga
1913 -
Portret Jana Lechonia
1919 -
Portret Karola Szustra
1927 -
Figobranie
1921 -
Akt
przed 1939 -
Stary Żyd z dziećmi
1941 -
Portret J. Czechowicza
przed 1931
Przypisy
- ↑ Jacek Kaczmarski, Kredka Kramsztyka, [w:] Ale źródło wciąż bije, Warszawa 2002, s. 76.
Linki zewnętrzne
- Roman Kramsztyk w serwisie Culture.pl
- „Malarstwo polskich Żydów” z omówieniem i obrazami Kramsztyka
- Wspomnienia Emilii Kramsztykowej, Z pamięci dla pamięci, „Podkowiański Magazyn Kulturalny” 2003, nr 39.
- Prace Kramsztyka w zasobach Centralnej Biblioteki Judaistycznej
- Księga Immatrykulacyjna Akademii Monachijskiej