Prędkość radialna: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
zmiana |
|||
Linia 1: | Linia 1: | ||
{{Dopracować|źródła=2018-03}} |
|||
[[Plik:Radialgeschwindigkeit.gif|thumb|600px|Samolot, przelatujący nad radarem: wektor prędkości samolotu (czerwony) jest sumą prędkości radialnej (zielona) oraz [[Prędkość tangencjalna|prędkości tangencjalnej]] (niebieska).]] |
[[Plik:Radialgeschwindigkeit.gif|thumb|600px|Samolot, przelatujący nad radarem: wektor prędkości samolotu (czerwony) jest sumą prędkości radialnej (zielona) oraz [[Prędkość tangencjalna|prędkości tangencjalnej]] (niebieska).]] |
||
'''Prędkość radialna''' – rzut prędkości obiektu na prostą łączącą obiekt z obserwatorem{{R|enc}}. Przez prędkość radialną określa się także [[wektor|moduł]] tego rzutu. Odpowiada prędkości zbliżania się lub oddalania obiektu od obserwatora. |
|||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
gdzie: |
gdzie: |
||
Linia 10: | Linia 11: | ||
== W astronomii == |
== W astronomii == |
||
⚫ | Prędkość radialna składową prędkości [[ciało niebieskie|ciała niebieskiego]] mierzoną wzdłuż kierunku od obserwatora do źródła, przy czym dla obiektów spoza Układu Słonecznego pomija się ruch Ziemi wokół Słońca{{R|enc}}. Prędkość tę można znaleźć, analizując [[widmo (spektroskopia)|widmo]] danego obiektu i szukając w nim systematycznych przesunięć linii widmowych spowodowanych [[relatywistyczny efekt Dopplera|efektem Dopplera]]. Prędkość ta, dodatnia w przypadku oddalania się źródła lub ujemna w przypadku jego zbliżania się do obserwatora, jest tym większa, im bardziej przesunięte są linie w kierunku odpowiednio [[długość fali|fal]] dłuższych lub krótszych. |
||
Środek układu współrzędnych najdogodniej jest ulokować w miejscu, gdzie znajduje się obserwator. Wówczas prędkość radialna będzie składową prędkości [[ciało niebieskie|ciała niebieskiego]] mierzoną wzdłuż kierunku od obserwatora do źródła. |
|||
⚫ | Prędkość tę można znaleźć, analizując [[widmo (spektroskopia)|widmo]] danego obiektu i szukając w nim systematycznych przesunięć linii widmowych spowodowanych [[relatywistyczny efekt Dopplera|efektem Dopplera]]. Prędkość ta, dodatnia w przypadku oddalania się źródła lub ujemna w przypadku jego zbliżania się do obserwatora, jest tym większa, im bardziej przesunięte są linie w kierunku odpowiednio [[długość fali|fal]] dłuższych lub krótszych. |
||
Prędkość [[gwiazda|gwiazdy]] oblicza się z prędkości radialnej i składowej transwersalnej (zwanej w astronomii często niezbyt precyzyjnie prędkością tangencjalną). W celu obliczenia prędkości danej gwiazdy względem innego układu odniesienia, np. Układu Słonecznego lub Galaktyki, należy uwzględnić ruch własny obserwatora względem tego układu. |
Prędkość [[gwiazda|gwiazdy]] oblicza się z prędkości radialnej i składowej transwersalnej (zwanej w astronomii często niezbyt precyzyjnie prędkością tangencjalną). W celu obliczenia prędkości danej gwiazdy względem innego układu odniesienia, np. Układu Słonecznego lub Galaktyki, należy uwzględnić ruch własny obserwatora względem tego układu. |
||
Linia 21: | Linia 21: | ||
* [[przesunięcie ku czerwieni]] |
* [[przesunięcie ku czerwieni]] |
||
* [[przesunięcie ku fioletowi]] |
* [[przesunięcie ku fioletowi]] |
||
== Przypisy == |
|||
{{Przypisy| |
|||
* <ref name=enc>„Encyklopedia fizyki” ''praca zbiorowa'' PWN 1973 t. 2 s. 858.</ref>}} |
|||
[[Kategoria:Mechanika nieba]] |
[[Kategoria:Mechanika nieba]] |
Wersja z 10:22, 27 lut 2020
Prędkość radialna – rzut prędkości obiektu na prostą łączącą obiekt z obserwatorem[1]. Przez prędkość radialną określa się także moduł tego rzutu. Odpowiada prędkości zbliżania się lub oddalania obiektu od obserwatora.
W układzie współrzędnych biegunowych prędkość radialna jest rzutem prędkości na wektor wodzący. jej wartość jest równa prędkości zmian długości promienia wodzącego, a kierunek – wzdłuż promienia wodzącego
gdzie:
- – wersor o kierunku radialnym.
Wektorowa suma prędkości radialnej i prostopadłej do niej prędkości transwersalnej jest całkowitą prędkością ciała.
W astronomii
Prędkość radialna składową prędkości ciała niebieskiego mierzoną wzdłuż kierunku od obserwatora do źródła, przy czym dla obiektów spoza Układu Słonecznego pomija się ruch Ziemi wokół Słońca[1]. Prędkość tę można znaleźć, analizując widmo danego obiektu i szukając w nim systematycznych przesunięć linii widmowych spowodowanych efektem Dopplera. Prędkość ta, dodatnia w przypadku oddalania się źródła lub ujemna w przypadku jego zbliżania się do obserwatora, jest tym większa, im bardziej przesunięte są linie w kierunku odpowiednio fal dłuższych lub krótszych.
Prędkość gwiazdy oblicza się z prędkości radialnej i składowej transwersalnej (zwanej w astronomii często niezbyt precyzyjnie prędkością tangencjalną). W celu obliczenia prędkości danej gwiazdy względem innego układu odniesienia, np. Układu Słonecznego lub Galaktyki, należy uwzględnić ruch własny obserwatora względem tego układu. W przypadku odległych galaktyk dominującą składową jest składowa radialna (prawo Hubble’a).
Zobacz też
- prędkość w układzie współrzędnych biegunowych
- prędkość tangencjalna
- przesunięcie ku czerwieni
- przesunięcie ku fioletowi