Antoni Zięba (pedagog): Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
Korektysta (dyskusja | edycje) m miejsce spoczynku i link do nieistniejącego artykułu o synie (profesor, autoency) |
|||
Linia 10: | Linia 10: | ||
|data śmierci = [[2 października]] [[1986]] |
|data śmierci = [[2 października]] [[1986]] |
||
|miejsce śmierci = |
|miejsce śmierci = |
||
|miejsce spoczynku = [[Okradzionów]] (dzielnica Dąbrowy Górniczej) |
|||
|zawód = |
|zawód = |
||
|odznaczenia = {{order|KN|KN}}{{odn|Drozdowski|1996|s=20}}{{order|KW|2}}{{odn|Drozdowski|1996|s=21}}{{order|OHZWD}}<ref>{{cytuj stronę |url = https://bip.dolnyslask.pl/a,88874,uchwala-w-sprawie-przyznania-antoniemu-ziebie-odznaki-honorowej-zlotej-zasluzony-dla-wojewodztwa-dol.html |tytuł = Uchwała w sprawie przyznania Antoniemu Ziębie Odznaki Honorowej Złotej Zasłużony dla Województwa Dolnośląskiego |opublikowany = bip.dolnyslask.pl |data = 2014-07-01 |data dostępu = 2021-08-31}}</ref> |
|odznaczenia = {{order|KN|KN}}{{odn|Drozdowski|1996|s=20}}{{order|KW|2}}{{odn|Drozdowski|1996|s=21}}{{order|OHZWD}}<ref>{{cytuj stronę |url = https://bip.dolnyslask.pl/a,88874,uchwala-w-sprawie-przyznania-antoniemu-ziebie-odznaki-honorowej-zlotej-zasluzony-dla-wojewodztwa-dol.html |tytuł = Uchwała w sprawie przyznania Antoniemu Ziębie Odznaki Honorowej Złotej Zasłużony dla Województwa Dolnośląskiego |opublikowany = bip.dolnyslask.pl |data = 2014-07-01 |data dostępu = 2021-08-31}}</ref> |
||
Linia 52: | Linia 53: | ||
== Rodzina i życie prywatne == |
== Rodzina i życie prywatne == |
||
Małżeństwo Ziębów miało troje dzieci: córkę Zofię i synów Jana i Dionizego. |
Małżeństwo Ziębów miało troje dzieci: córkę Zofię i synów Jana i [[Dionizy Zięba|Dionizego]]. |
||
Antoni Zięba był głęboko wierzącym [[katolicyzm|katolikiem]]{{odn|Drozdowski|1996|s=19}}. |
Antoni Zięba był głęboko wierzącym [[katolicyzm|katolikiem]]{{odn|Drozdowski|1996|s=19}}. |
||
Uprawiał turystykę pieszą i [[narciarstwo]]{{odn|Drozdowski|1996|s=24–25}}. |
Uprawiał turystykę pieszą i [[narciarstwo]]{{odn|Drozdowski|1996|s=24–25}}. |
Wersja z 18:51, 27 kwi 2022
Antoni Zięba jako dyrektor III Liceum w czerwcu 1948 r. | |
Data i miejsce urodzenia | |
---|---|
Data śmierci | |
Miejsce spoczynku |
Okradzionów (dzielnica Dąbrowy Górniczej) |
Odznaczenia | |
[1][2][3] |
Antoni Zięba (ur. 12 maja 1894 w Gołonogu (obecnie dzielnica Dąbrowy Górniczej)[1][4] , zm. 2 października 1986[5][4] ) – pedagog, nauczyciel, organizator oświaty. W latach 1924–1936 dyrektor Seminarium Nauczycielskiego Męskiego im. Romualda Traugutta w Dąbrowie Górniczej[6] . Założyciel i pierwszy dyrektor III Liceum Ogólnokształcącego we Wrocławiu (w latach 1946–1965).
Życiorys
Urodził się w 12 maja 1894 roku w Gołonogu (obecnie dzielnica Dąbrowy Górniczej), gdzie ukończył szkołę powszechną. W wieku 17 lat rozpoczął naukę w trzyletnim seminarium nauczycielskim w Jędrzejowie[7]. Za zorganizowanie w seminarium demonstracji patriotycznej został z niego relegowany, dopuszczono go jednak do egzaminu końcowego. Po ukończeniu seminarium, w czasie I wojny światowej pracował jako nauczyciel. Działał też w tajnej Polskiej Organizacji Wojskowej[8], za co otrzymał Krzyż Niepodległości[9]. W roku 1919 podjął pracę w preparandzie nauczycielskiej w Dąbrowie Górniczej. Niedługo potem uczestniczył w wojnie polsko-bolszewickiej. W roku 1921 ożenił się z Marią Ruskówną, nauczycielką biologii, z którą pracował w preparandzie. W roku 1924 ukończył polonistyczne w Państwowym Instytucie Nauczycielskim w Warszawie i podjął się zorganizowania od podstaw Seminarium Nauczycielskiego Męskiego im. Romualda Traugutta w Dąbrowie Górniczej. W roku 1931 podjął, a dwa lata później ukończył, studia psychologiczno-pedagogiczne w Genewskim Instytucie Pedagogicznym J.J. Rousseau. W roku 1935 został mianowany wizytatorem wydziału szkolnictwa powszechnego w Kuratorium Okręgu Szkolnego Brzeskiego[10][6] . Funkcję tę pełnił do wybuchu II wojny światowej, kiedy został zmobilizowany[11]. Po kampanii wrześniowej wrócił do Brześcia, a następnie, pod koniec roku 1939, przeniósł się z rodziną do Warszawy. W czasie wojny pracował jako nauczyciel w szkole powszechnej i organizował tajne nauczanie. Jako członek Armii Krajowej brał udział w powstaniu warszawskim. Rok po wojnie przeniósł się z rodziną do Wrocławia, gdzie, znów od podstaw, zorganizował III Państwowe Gimnazjum i Liceum Ogólnokształcące (jego nazwa została później skrócona).
Drugim priorytetem było znalezienie zatrudnienia. We Wrocławiu brakowało wszystkiego, ale – na szczęście – nie pracy. Antoni Zięba (1894–1986) należał do tych, którym zrujnowane miasto ofiarowało niepowtarzalną szansę. Ten dyplomowany nauczyciel z Górnego Śląska i weteran wojny polsko-bolszewickiej oraz kampanii wrześniowej zdołał uciec z sowieckiej niewoli, ale podczas powstania warszawskiego został złapany przez Niemców i trafił do obozu. W lipcu 1946 roku, ponieważ nie miał gdzie mieszkać, pojechał z żoną i trójką dzieci do Wrocławia. W dniu przyjazdu spotkał na placu Grunwaldzkim dawnego kolegę z Wilna, również nauczyciela:
— Co Pan tu robi, Panie kolego?
— Przyjechałem z Jędrzejowa, gdzie przebywałem po wyratowaniu się z Powstania Warszawskiego.
— Ja tu jestem teraz naczelnikiem wydziału kuratorium. Może by mi Pan zorganizował we Wrocławiu trzecie gimnazjum, bo uruchomione jest dopiero jedno, drugie znajduje się już wprawdzie w stadium organizacji, ale napływ kandydatów jest tak wielki, że na gwałt potrzebne będzie trzecie. […] Muszę jednak uprzedzić Pana [… że nie możemy] zapewnić Panu ani budynku szkolnego, ani nauczycieli, ani kredytów rzeczowych. […]
— Bagatela!… — myślę sobie.
Antoni Zięba, Pamiętnik pedagoga[12]„Ale – wspomniał – nie był to czas na jęki i załamywanie rąk. Trzeba było zakasać rękawy”.
Od roku 1947 był członkiem Stronnictwa Demokratycznego[14]. W roku 1965 decyzją Wydziału Oświaty Dzielnicowej Rady Narodowej Wrocław-Śródmieście, wbrew woli dyrektora Zięby, liceum zostało przeniesione z ulicy Jedności Narodowej 117 na ulicę Składową 5. Z tego powodu, na rok przed dwudziestoleciem szkoły, odszedł na emeryturę, a potem przeniósł się z żoną do Okradzionowa (dzielnica Dąbrowy Górniczej). W roku 1971 wziął udział w obchodach dwudziestopięciolecia szkoły we Wrocławiu. Zmarł 2 października 1986. Spoczywa na cmentarzu w Okradzionowie[15].
Rodzina i życie prywatne
Małżeństwo Ziębów miało troje dzieci: córkę Zofię i synów Jana i Dionizego. Antoni Zięba był głęboko wierzącym katolikiem[16]. Uprawiał turystykę pieszą i narciarstwo[17].
Publikacje
Ukazały się następujące wydania wspomnień Antoniego Zięby:
- Pamiętnik pedagoga, Ossolineum, Wrocław 1988 (134 strony)[18]
- Pamiętnik pedagogiczny. Wspomnienia i refleksje, Wrocławska Drukarnia Naukowa, Wrocław 1996 (591 stron)[19]
Pamiętnik pedagogiczny, dedykowany żonie Marii, został wydany w roku jubileuszu pięćdziesięciolecia III Liceum. Jego ostatni rozdział „W III Liceum Ogólnokształcącym we Wrocławiu” ukazał się wcześniej, w skróconej wersji, jako Pamiętnik pedagoga.
Przypisy
- ↑ a b Drozdowski 1996 ↓, s. 20.
- ↑ Drozdowski 1996 ↓, s. 21.
- ↑ Uchwała w sprawie przyznania Antoniemu Ziębie Odznaki Honorowej Złotej Zasłużony dla Województwa Dolnośląskiego. bip.dolnyslask.pl, 2014-07-01. [dostęp 2021-08-31].
- ↑ a b PAS i Moździerski 2015 ↓.
- ↑ Drozdowski 1996 ↓, s. 22.
- ↑ a b Starościak 2000 ↓.
- ↑ Zięba 1996 ↓, s. 18–19.
- ↑ Zięba 1996 ↓, s. 85.
- ↑ Zięba 1996 ↓, s. 201.
- ↑ Zięba 1996 ↓, s. 215.
- ↑ Zięba 1996 ↓, s. 237.
- ↑ Zięba 1988 ↓, s. 15–16.
- ↑ Norman Davies, Roger Moorhouse: Mikrokosmos. Portret miasta środkowoeuropejskiego. Kraków: Znak, 2003, s. 468. ISBN 978-83-240-1781-2.
- ↑ Zięba 1996 ↓, s. 555.
- ↑ Drozdowski 1996 ↓, s. 20–22.
- ↑ Drozdowski 1996 ↓, s. 19.
- ↑ Drozdowski 1996 ↓, s. 24–25.
- ↑ Zięba 1988 ↓.
- ↑ Zięba 1996 ↓.
Bibliografia
- Marek Drozdowski , Nasz Pan Dyrektor Antoni Zięba, [w:] I. Barycka i inni red., Księga Pamiątkowa Jubileuszu 50-lecia III Liceum Ogólnokształcącego im. Adama Mickiewicza we Wrocławiu, Wrocław: Komitet Organizacyjny Jubileuszu 50-lecia III LO, 1996, s. 18–25, ISBN 83-906581-5-1, OCLC 751340546 [dostęp 2021-09-24] .}
- PAS, Jarosław Moździerski: Antoni Zięba został uhonorowany. Wspominkowe spotkanie w Okradzionowie.. 2015-03-31. [dostęp 2021-08-30]. (pol.).
- Włodzimierz Starościak. Seminarium Nauczycielskie Męskie im. Romualda Traugutta w Dąbrowie Górniczej. „Raptularz Kulturalny”, 2000. (pol.).
- Antoni Zięba: Pamiętnik pedagoga. Wrocław: Ossolineum, 1988. ISBN 83-04-02753-4. OCLC 834971824.
- Antoni Zięba: Pamiętnik pedagogiczny. Wrocław: Wrocławska Drukarnia Naukowa, 1996. ISBN 83-906581-0-0. OCLC 835353417.
- Urodzeni w 1894
- Zmarli w 1986
- Uczestnicy wojny polsko-bolszewickiej (strona polska)
- Uczestnicy kampanii wrześniowej (strona polska)
- Powstańcy warszawscy
- Odznaczeni Krzyżem Niepodległości
- Odznaczeni Krzyżem Walecznych (dwukrotnie)
- Odznaczeni Odznaką Honorową Zasłużony dla Województwa Dolnośląskiego
- Nauczyciele związani z Wrocławiem
- Polscy pedagodzy