Zanik iloczasu: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
m Wycofano edycje użytkownika 81.219.144.195 (dyskusja). Autor przywróconej wersji to 83.20.73.160. |
|||
| Linia 17: | Linia 17: | ||
Długie ''o'' przeszło początkowo w ''ó'' ([[głoski pochylone|''o'' pochylone]]), następnie jego wymowa zlała się z wymową ''u''. |
Długie ''o'' przeszło początkowo w ''ó'' ([[głoski pochylone|''o'' pochylone]]), następnie jego wymowa zlała się z wymową ''u''. |
||
b'''o'''g'''ъ''' > b'''o:'''g > b'''ó'''g /bug/, |
|||
''ale'' |
''ale'' b'''o'''ga > b'''o'''ga > b'''o'''ga |
||
Rozróżnienie długości nosowych głosek ''ą'' i ''ę'' (4 nosówki, długość była [[cecha fonologiczna relewantna|fonologiczną cechą relewantną]]) stopniowo zanikało, ich wymowa upodobniła się do ''a'' nosowego (''Ą''). Ostatecznie krótkie ''Ą'' przeszło w języku polskim w ''ę'', natomiast długie ''Ą:'' w [[głoski pochylone|''a'' nosowe pochylone]] (''Ą°'', stąd dzisiejsza pisownia ''ą''). |
Rozróżnienie długości nosowych głosek ''ą'' i ''ę'' (4 nosówki, długość była [[cecha fonologiczna relewantna|fonologiczną cechą relewantną]]) stopniowo zanikało, ich wymowa upodobniła się do ''a'' nosowego (''Ą''). Ostatecznie krótkie ''Ą'' przeszło w języku polskim w ''ę'', natomiast długie ''Ą:'' w [[głoski pochylone|''a'' nosowe pochylone]] (''Ą°'', stąd dzisiejsza pisownia ''ą''). |
||
Wersja z 00:22, 30 maj 2010
Zanik iloczasu - proces fonetyczny prowadzący do zaniku długości samogłosek jako cechy fonologicznej relewantnej. Proces ten zaszedł między innymi w łacinie i w języku polskim.
Zanik iloczasu w językach rodziny indoeuropejskiej
Język polski
Istnienie iloczasu w języku staropolskim poświadcza w swoim traktacie ortograficznym (1514–1515) Stanisław Zaborowski:
„Antiqui Poloni longas vocales geminabant, breves autem simplicibus pingebant figuris”
Około roku 1515 iloczas już nie występował, o czym świadczy wyrażenie Antiqui Poloni - dawni Polacy.[1]
Proces zaniku iloczasu w języku polskim przypada na początek XVI w.
Długie samogłoski i:, y:, u: przeszły w krótkie i, y, u.
kurъ > ku:r > kur
Długie o przeszło początkowo w ó (o pochylone), następnie jego wymowa zlała się z wymową u.
bogъ > bo:g > bóg /bug/, ale boga > boga > boga
Rozróżnienie długości nosowych głosek ą i ę (4 nosówki, długość była fonologiczną cechą relewantną) stopniowo zanikało, ich wymowa upodobniła się do a nosowego (Ą). Ostatecznie krótkie Ą przeszło w języku polskim w ę, natomiast długie Ą: w a nosowe pochylone (Ą°, stąd dzisiejsza pisownia ą).
nesątъ > niosĄ: > niosą, ale nesą > niosĄ > niosę
Wymowa a pochylonego (å) i a jasnego (niepochylonego) zlała się w XVIII wieku.
pán > pan
Staropolskie e pochylone (é) wymawiano początkowo jak i lub y, ostatecznie jednak wymowa e pochylonego i jasnego zlała się.
Dawne samogłoski długie, które uległy pochyleniu, zaznaczano w piśmie zazwyczaj za pomocą kreseczki (wiém, daléj, ów).
Przypisy
- ↑ Tomasz Lisowski: Ideografizacja polskiego pisma a interpretacja historycznojęzykowa, czyli co wiemy o dawnym systemie graficznym. 2004. [dostęp 18 stycznia 2008].
