Ruszcza (Kraków): Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
m ilustracja |
m drobne techniczne |
||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
{{koordynaty|50|05|06|N|20|09|25|E|type:landmark|umieść=na górze|zapis=kątowo}} |
{{koordynaty|50|05|06|N|20|09|25|E|type:landmark|umieść=na górze|zapis=kątowo}} |
||
[[Plik:Ruszcza village (view from W), Nowa Huta, Krakow, Poland.jpg|right|thumb|300px|Ruszcza widok z zachodu]] |
[[Plik:Ruszcza village (view from W), Nowa Huta, Krakow, Poland.jpg|right|thumb|300px|Ruszcza widok z zachodu]] |
||
[[Plik:Tunnel in Ruszcza, Nowa Huta, Krakow, Poland.jpg|right|300px|Tunel w Ruszczy]] |
[[Plik:Tunnel in Ruszcza, Nowa Huta, Krakow, Poland.jpg|right|300px|Tunel w Ruszczy, łączący ul. Organki z ul. Za Górą, widok z południa]] |
||
'''Ruszcza''' – dawna wieś podkrakowska, położona ok. 15 km na północny wschód od jego centrum. Od 1951 w granicach administracyjnych Krakowa, obecnie wchodzi w skład [[Dzielnica XVIII Nowa Huta|Dzielnicy XVIII Nowa Huta]]. |
'''Ruszcza''' – dawna wieś podkrakowska, położona ok. 15 km na północny wschód od jego centrum. Od 1951 w granicach administracyjnych Krakowa, obecnie wchodzi w skład [[Dzielnica XVIII Nowa Huta|Dzielnicy XVIII Nowa Huta]]. |
||
| Linia 9: | Linia 11: | ||
W [[1951]] włączona w granice Krakowa ([[gmina Ruszcza]] istniała jeszcze do [[1954]]). W latach następnych przeprowadzono przez Ruszczę linię kolejową [[Nowa Huta (część Krakowa)|Nowa Huta]] – [[Podłęże (powiat wielicki)|Podłęże]], zajęto też część terenów pod budowę zaplecza [[Huta im. T. Sendzimira|Huty im. Lenina]]. Zlokalizowano też tutaj [[Zakłady karne w Polsce|zakład karny]]. |
W [[1951]] włączona w granice Krakowa ([[gmina Ruszcza]] istniała jeszcze do [[1954]]). W latach następnych przeprowadzono przez Ruszczę linię kolejową [[Nowa Huta (część Krakowa)|Nowa Huta]] – [[Podłęże (powiat wielicki)|Podłęże]], zajęto też część terenów pod budowę zaplecza [[Huta im. T. Sendzimira|Huty im. Lenina]]. Zlokalizowano też tutaj [[Zakłady karne w Polsce|zakład karny]]. |
||
== Zabytki == |
== Zabytki == |
||
W Ruszczy znajdują się następujące zabytki: |
W Ruszczy znajdują się następujące zabytki: |
||
* [[Gotyk|gotycki]] [[Kościół św. Grzegorza Wielkiego w Krakowie|kościół pod wezwaniem św. Grzegorza Wielkiego]] o charakterze obronnym, ufundowany na początku [[XV wiek|XV w.]] przez [[Wierzbięta z Branic|Wierzbiętę z Branic]] na miejscu starszej budowli [[Sztuka romańska|romańskiej]]; |
* [[Gotyk|gotycki]] [[Kościół św. Grzegorza Wielkiego w Krakowie|kościół pod wezwaniem św. Grzegorza Wielkiego]] o charakterze obronnym, ufundowany na początku [[XV wiek|XV w.]] przez [[Wierzbięta z Branic|Wierzbiętę z Branic]] na miejscu starszej budowli [[Sztuka romańska|romańskiej]]; |
||
* [[neorenesans]]owy |
* [[neorenesans]]owy [[Dwór Popielów w Ruszczy (Kraków)|dwór Popielów]] (bardzo mocno zdewastowany) z drugiej połowy XIX w. oraz resztki dawnego parku. |
||
== Linki zewnętrzne == |
== Linki zewnętrzne == |
||
Wersja z 17:43, 25 cze 2011
Nieprawidłowe parametry: {50|05|06|N|20|09|25|E|type:landmark}
,_Nowa_Huta,_Krakow,_Poland.jpg)
Ruszcza – dawna wieś podkrakowska, położona ok. 15 km na północny wschód od jego centrum. Od 1951 w granicach administracyjnych Krakowa, obecnie wchodzi w skład Dzielnicy XVIII Nowa Huta.
Historia
Pierwotną zabudowę wsi ujawniły badania archeologiczne, które ujawniły w jej centrum ślady osady ziemiankowej datowane na wieki do X do XIII. Pierwszy raz wzmiankowana w dokumentach w 1222 (dokument wspomina o kapelanie – Bernardzie z Ruszczy). Wieś stanowiła centrum majątku jednej z gałęzi potężnego średniowiecznego rodu małopolskiego Świebodziców-Gryfitów (pochodził z niego m.in. Klemens z Ruszczy), a następnie do ich potomków – magnackiego rodu Branickich, którzy przejęli nazwisko od sąsiedniej wsi – Branic. W 1312 w Ruszczy została erygowana parafia, prawdopodobnie istniał już wtedy kościół romański, przebudowany w 1420. W 1373 Elżbieta Łokietkówna przeniosła wieś z prawa polskiego na prawo średzkie. Od XV w. w Ruszczy działała szkoła parafialna. W końcu XVIII w. wieś po wymarciu rodu Branickich przeszła w ręce Badenich, a następnie Popielów. W końcu XIX w. wieś liczyła około 240 mieszkańców, około 40 domostw, 2 karczmy, posiadała też szkołę powszechną.
W 1951 włączona w granice Krakowa (gmina Ruszcza istniała jeszcze do 1954). W latach następnych przeprowadzono przez Ruszczę linię kolejową Nowa Huta – Podłęże, zajęto też część terenów pod budowę zaplecza Huty im. Lenina. Zlokalizowano też tutaj zakład karny.
Zabytki
W Ruszczy znajdują się następujące zabytki:
- gotycki kościół pod wezwaniem św. Grzegorza Wielkiego o charakterze obronnym, ufundowany na początku XV w. przez Wierzbiętę z Branic na miejscu starszej budowli romańskiej;
- neorenesansowy dwór Popielów (bardzo mocno zdewastowany) z drugiej połowy XIX w. oraz resztki dawnego parku.
Linki zewnętrzne
Źródła
- Encyklopedia Krakowa. red. prowadzący Antoni Henryk Stachowski ; aut., recenzenci, konsult., współpr. Elżbieta Adamczyk et al.. Warszawa ; Kraków: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2000. ISBN 83-01-13325-2. (pol.).
