1420
Rządzący państwami w 1420
Wydarzenia w Polsce
[edytuj | edytuj kod]- 6 stycznia – na Sejmie Rzeszy zwołanym we Wrocławiu Zygmunt, kr. niemiecki przystąpił do rozpatrzenia sporu polsko-krzyżackiego i wydał wyrok korzystny dla Zakonu, przyznając Krzyżakom także Orłowo, Murzynów i Nową Wieś, nakazał przywrócić wolność handlu, wypłacenie przez Zakon kosztów odbudowy zamku w Złotoryi i zburzenia przez nich warownego młyna w Lubiczu na Drwęcy; wyrok nie został przyjęty przez posłów Jagiełły, którzy zdecydowali się złożyć apelację do papieża.
- 30 stycznia – we Wrocławiu pojawili się posłowie Jagiełły i Witolda (Zbigniew Oleśnicki), którzy zarzucili mu zdradę króla oraz przeprowadzili krytykę wyroku; w odpowiedzi Zygmunt wysłał poselstwo do Jagiełły, który po zapoznaniu się z nim zgodził się na warunkowe przyjęcie wyroku, do końca maja Zygmunt wyroku nie zmienił.
- Lipiec – na zjeździe w Łęczycy szlachta dokonała sądu nad stronnictwem proluksemburskim składającym się z Wojciecha Jastrzębca, Zbigniewa z Brzezia i Jana z Tuliszkowa; o ile uniewinniono osoby, o tyle podjęto decyzję o odrzuceniu wyroku i wystąpieniu przeciw królowi rzymskiemu; na zjeździe pojawił się czeski poseł Hynek z Holsztynu, przywożąc wstępną propozycję objęcia tronu czeskiego przez Jagiełłę – stronnictwo papieskie proponowało włączenie się w konflikt i za zgodą papieża stworzenie unii z Czechami przeciw Zygmuntowi, stronnictwo proluksemburskie – wspólną krucjatę przeciw Czechom za cenę zwrotu części Śląska bądź zmianę wyroku wrocławskiego; zjazd odrzucił jednak ofertę czeską z powodów religijnych oraz praw dziedzicznych Luksemburgów w Czechach.
- Sierpień – do Rzymu przybyli oficjalni posłowie Jagiełły, wioząc odwołanie od wyroku wrocławskiego króla rzymskiego w sporze polsko-krzyżackim.
- 1 września – papież dwoma bullami przedłużył rozejm między Polską i Zakonem oraz informuje Zakon o anulowaniu wyroku wrocławskiego – doprowadziło to do gwałtownego protestu Zakonu i Zygmunta, ale ostatecznie w lutym 1421 wielki mistrz wyznaczył swych prokuratorów, Marcin V polecił zaś zbadanie sprawy kardynałowi Guillamo Filiastri.
- Zima – na zjeździe w Lublinie ponownie pojawiło się oficjalne poselstwo czeskie z uczonymi Janem Kardynałem i wiklefistą Piotrem Paynem, proponując znowu koronę i akcentując bliskość Czech i Polski oraz wspólne zagrożenie ze strony Zygmunta Luksemburczyka; posłowie przedstawili do zatwierdzenia artykuły czeskie, zobowiązali Jagiełłę do likwidacji majątków kościelnych i niedopuszczania Niemców do pełnienia urzędów; propozycja nie zostaje przyjęta z uwagi na stanowisko Europy i możliwość utraty osiągnięć Grunwaldu i Konstancji, jednak szlachcie odpowiadała idea ubogiego Kościoła i rozerwanie łańcucha wrogich państw wobec Polski, dlatego zjazd przyjął stanowisko umiarkowane.
- Arcybiskup Mikołaj Trąba ogłosił statuty skierowane przeciw husyckiemu ruchowi religijnemu w Polsce[1].
- Elektor brandenburski Fryderyk I podczas wyprawy przeciwko Polsce odbił zamek dolny w Santoku i spalił go.
Wydarzenia na świecie
[edytuj | edytuj kod]- 1 marca – papież Marcin V wydał bullę wzywającą katolików do zorganizowania krucjaty antyhusyckiej.
- 17 marca – podczas obrad sejmu Rzeszy we Wrocławiu ogłoszono bullę papieża Marcina V, nakazującą katolikom zorganizowanie krucjaty przeciwko husytom.
- 25 marca – zwycięstwo husytów nad czeskimi wojskami Zygmunta Luksemburskiego w bitwie pod Sudomierzem.
- 3 kwietnia – zostały uchwalone Cztery artykuły praskie, zawierające zasady doktrynalne husytyzmu.
- 21 maja – podpisano francusko-angielski Traktat w Troyes.
- 25 maja – infant Henryk Żeglarz, trzeci syn króla Portugalii Jana I, został wielkim mistrzem Zakonu Rycerzy Chrystusa.
- 2 czerwca – na mocy postanowień pokoju z Troyes król Anglii Henryk V Lancaster poślubił Katarzynę de Valois, córkę króla Francji Karola VI Szalonego.
- 7 czerwca – Republika Wenecka zaanektowała Udine.
- 14 lipca – Taboryci pod wodzą Žižki zwyciężyli w bitwie o Witkową Górę.
- 28 lipca – Zygmunt Luksemburski został koronowany na króla Czech.
- 12 października – zwycięstwo husytów w bitwie pod Małym Borem.
- 1 listopada – zwycięstwo husytów w bitwie pod Wyszehradem i zajęcie przez nich Wyszehradu.
- 1 grudnia – królowie angielski i francuski Henryk V i Karol VI wkroczyli uroczyście do opanowanego przez burgundczyków Paryża, gdzie został potwierdzony Traktat z Troyes, który miał zakończyć wojnę stuletnią.
Urodzili się
[edytuj | edytuj kod]- 9 lutego – Dorota brandenburska, księżniczka brandenburska, księżna Meklemburgii (zm. 1491)
- 6 kwietnia – Jerzy z Podiebradów, król Czech (zm. 1471)
- 9 lipca – Wilhelm VIII Paleolog, markiz Montferratu (zm. 1483)
- data dzienna nieznana:
- Abdulhak II, sułtan Maroka (zm. 1465)
- Marco Barbo, włoski kardynał (zm. 1491)
- Jan (Beber) z Oświęcimia, rektor Akademii Krakowskiej, kolekcjoner książek (ur. ok. 1420) (zm. 1482)
- Giovanni Castiglione, włoski kardynał (zm. 1460)
- Barthélemy d’Eyck, niderlandzki artysta (zm. 1470)
- Lambert Grimaldi, senior Monako (zm. 1494)
- Benozzo Gozzoli, włoski malarz (zm. 1497/1498)
- Veli Mahmud Pasza, wielki wezyr (zm. 1474)
- Albrecht Pfister, niemiecki drukarz (zm. 1466)
- Tomás de Torquemada, hiszpański dominikanin, inkwizytor (zm. 1498)
- Sesshū Tōyō, japoński malarz (zm. 1506)
Zmarli
[edytuj | edytuj kod]- 11 marca – Henryk II ziębicki, książę ziębicki (ur. ?)
- 15 marca – Jan Krása, czeski mieszczanin, husyta (ur. ?)
- 17 kwietnia – Klara Gambacorta, włoska dominikanka, błogosławiona katolicka (ur. 1362)
- 12 maja – Elżbieta z Pilczy, królowa polska, trzecia żona Władysława Jagiełły (ur. ok. 1372)
- 6 czerwca – Katarzyna opolska, księżniczka opolska, księżna śląska, pani na Kożuchowie i Zielonej Górze (ur. przed 1367)
- 11 czerwca – Jan III Hohenzollern, burgrabia Norymbergi, książę Bayreuth (ur. ok. 1369)
- 9 sierpnia – Pierre d’Ailly, francuski kardynał, teolog (ur. ok. 1350)
- 19 września – Pedro Fernández de Frías, hiszpański kardynał (ur. ?)
- 1 listopada – Andrzej Balicki, polski rycerz (ur. ?)
- 25 listopada – Elżbieta z Reute, niemiecka franciszkańska tercjarka regularna, błogosławiona katolicka (ur. 1386)
- 18 grudnia – Szejk Bedreddin, muzułmański teolog i mówca, przywódca powstania ludowego w 1416 (ur. 1359)
- data dzienna nieznana:
- Andrzej, budowniczy miejski Torunia (ur. ?)
- Michał I Basarab, hospodar wołoski (ur. ?)
- Stanisław z Bydgoszczy, polski karmelita, błogosławiony katolicki (ur. ?)
- Tomasz Ebner, biskup serecki (ur. ?)
- Demetriusz Kantakuzen, despota Morei (ur. ?)
- Małgorzata Paleolog z Montferratu, seniorka Acqui Terme (ur. 1365)
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Władysław Kurkiewicz, Adam Tatomir, Wiesław Żurawski, Tysiąc lat dziejów Polski. LSW 1962, s. 80.
