Dżelada brunatna: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
m Robot dodał lez:Гелада |
→Bibliografia: usunięcie szablonów Szablon:bibliografia start i Szablon:bibliografia stop |
||
Linia 57: | Linia 57: | ||
=== Bibliografia === |
=== Bibliografia === |
||
{{Bibliografia start}} |
|||
# {{cytuj stronę| url = http://animaldiversity.ummz.umich.edu/site/accounts/information/Theropithecus_gelada.html |
# {{cytuj stronę| url = http://animaldiversity.ummz.umich.edu/site/accounts/information/Theropithecus_gelada.html |
||
| tytuł = ''Theropithecus gelada'' |
| tytuł = ''Theropithecus gelada'' |
||
Linia 67: | Linia 66: | ||
# {{MSW3|id=12100593|nazwa=''Theropithecus gelada''|data=31 grudnia 2008}} |
# {{MSW3|id=12100593|nazwa=''Theropithecus gelada''|data=31 grudnia 2008}} |
||
# {{cytuj książkę | tytuł= Zwierzęta : encyklopedia ilustrowana | data=2005 | wydawca=Wydawnictwo Naukowe PWN | miejsce=Warszawa | isbn=83-01-14344-4 | strony=114}} |
# {{cytuj książkę | tytuł= Zwierzęta : encyklopedia ilustrowana | data=2005 | wydawca=Wydawnictwo Naukowe PWN | miejsce=Warszawa | isbn=83-01-14344-4 | strony=114}} |
||
{{Bibliografia stop}} |
|||
[[Kategoria:Makakowate]] |
[[Kategoria:Makakowate]] |
Wersja z 21:26, 29 kwi 2012
Theropithecus gelada | |
(Rüppell, 1835) | |
Samiec | |
Systematyka | |
Domena | |
---|---|
Królestwo | |
Typ | |
Podtyp | |
Gromada | |
Podgromada | |
Nadrząd | |
Rząd | |
Podrząd | |
Nadrodzina | |
Rodzina | |
Rodzaj |
Theropithecus[1] |
Gatunek |
dżelada |
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | |
Zasięg występowania | |
Dżelada, dżelada brunatna (Theropithecus gelada) – gatunek małpy wąskonosej z rodziny makakowatych (Cercopithecidae), jedyny przedstawiciel rodzaju Theropithecus.
Występowanie
Obecny zasięg występowania dżelady obejmuje wyżyny i góry północno-zachodniej Etiopii i Erytrei. Najliczniej występuje w Parku Narodowym Semien w Etiopii. Większość dżelad jest spotykana na wysokościach 2000-5000 m n.p.m. Dawniej były szeroko rozprzestrzenione w Afryce.
Wygląd
Z przodu długie włosy tworzą rodzaj płaszcza, skóra na piersi i gardzieli nieowłosiona, czerwona, o zabarwieniu i wyglądzie zależnym od cyklu płciowego samicy. U samców występuje bujna grzywa.
Ekologia i rozród
Dżelady żywią się trawą, a przy jej niedoborze innymi roślinami, owocami i kwiatami. Żyją w grupach rodzinnych, które na czas żerowania łączą się w większe stada liczące do 70 osobników. Grupa rodzinna złożona jest z jednego samca i kilku samic z młodymi. Dżelady śpią na skalnych półkach. Ciąża trwa 5-6 miesięcy. Długość życia w warunkach naturalnych nie jest znana. W niewoli odnotowano osobnika, który żył ponad 30 lat.
Podgatunki
Dotychczas opisano dwa podgatunki dżelady[3]:
- Theropithecus gelada gelada
- Theropithecus gelada obscurus
Prawdopodobnie wzdłuż rzeki Uebi Szebelie istnieje jeszcze jeden, nieopisany naukowo podgatunek[2].
Zagrożenia
Gatunek był uważany za bliski zagrożenia wyginięciem (dawna kategoria LR/nt w klasyfikacji IUCN), głównie z powodu polowań i ograniczania siedlisk. Obecnie nie jest tak liczny jak w latach 70. XX wieku, ale nadal dość szeroko rozprzestrzeniony i stosunkowo liczny.
- ↑ ''Theropithecus'', [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b Theropithecus gelada, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ Wilson Don E. & Reeder DeeAnn M. (red.) Theropithecus gelada. w: Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3.) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. (ang.) [dostęp 17 lipca 2011]
<ref>
o nazwie „stopień”, zdefiniowany w <references>
, nie był użyty wcześniej w treści.Bibliografia
- Hiller, C.: Theropithecus gelada. (On-line), Animal Diversity Web, 2000. [dostęp 18 maja 2008]. (ang.).
- Wilson Don E. & Reeder DeeAnn M. (red.) Theropithecus gelada. w: Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3.) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. (ang.) [dostęp 31 grudnia 2008]
- Zwierzęta : encyklopedia ilustrowana. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2005, s. 114. ISBN 83-01-14344-4.