Sandałowiec: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Termininja (dyskusja | edycje) Nie podano opisu zmian |
m MalarzBOT: Nagłówki w mobilnej wersji Wikipedii |
||
| Linia 20: | Linia 20: | ||
'''Sandałowiec''' (''Santalum'' L.) – [[rodzaj (biologia)|rodzaj]] roślin z rodziny [[Sandałowcowate|sandałowcowatych]]. Należy do niego 9 gatunków występujących na nizinach Australii, Azji Południowo-Wschodniej i wyspach Pacyfiku<ref name=E>{{Cytuj książkę |nazwisko=Geoff Burnie i inni |tytuł=Botanica. Rośliny ogrodowe |wydawca=Könemann |data=2005 |isbn=3-8331-1916-0}}</ref>. |
'''Sandałowiec''' (''Santalum'' L.) – [[rodzaj (biologia)|rodzaj]] roślin z rodziny [[Sandałowcowate|sandałowcowatych]]. Należy do niego 9 gatunków występujących na nizinach Australii, Azji Południowo-Wschodniej i wyspach Pacyfiku<ref name=E>{{Cytuj książkę |nazwisko=Geoff Burnie i inni |tytuł=Botanica. Rośliny ogrodowe |wydawca=Könemann |data=2005 |isbn=3-8331-1916-0}}</ref>. |
||
== Morfologia i biologia == |
|||
Wiecznie zielone [[drzewo|drzewa]] lub [[krzew]]y. Są [[półpasożyt]]ami: przeprowadzają [[fotosynteza|fotosyntezę]], ale wodę z solami mineralnymi pobierają z korzeni innych roślin<ref name=E/>. Ich drewno ma charakterystyczny zapach. [[Liść|Liście]] naprzeciwległe, [[kształt liścia|całobrzegie]], skórzaste lub mięsiste. [[Kwiat]]y obupłciowe, czterokrotne, zebrane w boczne lub szczytowe drobne [[wiecha|wiechy]]. [[Owoc]]ami są mięsiste [[pestkowiec|pestkowce]]. |
Wiecznie zielone [[drzewo|drzewa]] lub [[krzew]]y. Są [[półpasożyt]]ami: przeprowadzają [[fotosynteza|fotosyntezę]], ale wodę z solami mineralnymi pobierają z korzeni innych roślin<ref name=E/>. Ich drewno ma charakterystyczny zapach. [[Liść|Liście]] naprzeciwległe, [[kształt liścia|całobrzegie]], skórzaste lub mięsiste. [[Kwiat]]y obupłciowe, czterokrotne, zebrane w boczne lub szczytowe drobne [[wiecha|wiechy]]. [[Owoc]]ami są mięsiste [[pestkowiec|pestkowce]]. |
||
== Systematyka == |
|||
; Pozycja systematyczna według [[Angiosperm Phylogeny Website|APweb]] (2001...): |
; Pozycja systematyczna według [[Angiosperm Phylogeny Website|APweb]] (2001...): |
||
Rodzaj należący do rodziny [[Sandałowcowate|sandałowcowatych]] (''Santalaceae '' R.Br.), rzędu [[Sandałowce|sandałowców]] (Santalales R. Br. ex Bercht. & J. Presl), w obrębie [[Okrytonasienne|okrytonasiennych]] (''Magnoliales'')<ref name=apweb/>. |
Rodzaj należący do rodziny [[Sandałowcowate|sandałowcowatych]] (''Santalaceae '' R.Br.), rzędu [[Sandałowce|sandałowców]] (Santalales R. Br. ex Bercht. & J. Presl), w obrębie [[Okrytonasienne|okrytonasiennych]] (''Magnoliales'')<ref name=apweb/>. |
||
| Linia 43: | Linia 43: | ||
Tak zwany '''sandałowiec czerwony'' to drzewo ''Pterocarpus santalinus'' L. fil. należące do rodziny [[bobowate|bobowatych]]. |
Tak zwany '''sandałowiec czerwony'' to drzewo ''Pterocarpus santalinus'' L. fil. należące do rodziny [[bobowate|bobowatych]]. |
||
== Zastosowanie == |
|||
Owoce niektórych gatunków są jadalne<ref name=E/>. Z sandałowca białego otrzymuje się [[olejek sandałowy]]. Niektóre gatunki bywają uprawiane jako rośliny ozdobne, ale ich uprawa ze względu na półpasożytniczy tryb życia jest trudna. |
Owoce niektórych gatunków są jadalne<ref name=E/>. Z sandałowca białego otrzymuje się [[olejek sandałowy]]. Niektóre gatunki bywają uprawiane jako rośliny ozdobne, ale ich uprawa ze względu na półpasożytniczy tryb życia jest trudna. |
||
== Znaczenie w hinduizmie == |
|||
[[Rasarnawa]], dzieło hinduistycznej [[Alchemia|alchemii]] tantrycznej ([[rasajana|rasajany]]), datowane na około XI w. n.e., zapewnia, że rytuał wielbienia Śiwy z użyciem drzewa sandałowego, [[aloes]]u, [[Kamfora|kamfory]] i [[szafran]]u prowadzi do osiągnięcia [[Śiwaloka|śiwaloki]] – nieba boga [[Śiwa|Śiwy]]<ref> {{cytuj książkę |
[[Rasarnawa]], dzieło hinduistycznej [[Alchemia|alchemii]] tantrycznej ([[rasajana|rasajany]]), datowane na około XI w. n.e., zapewnia, że rytuał wielbienia Śiwy z użyciem drzewa sandałowego, [[aloes]]u, [[Kamfora|kamfory]] i [[szafran]]u prowadzi do osiągnięcia [[Śiwaloka|śiwaloki]] – nieba boga [[Śiwa|Śiwy]]<ref> {{cytuj książkę |
||
|inni= Donald S.Lopez Jr (red.)|tytuł= Praktyki religijne w Indiach |
|inni= Donald S.Lopez Jr (red.)|tytuł= Praktyki religijne w Indiach |
||
| Linia 53: | Linia 53: | ||
|isbn= 83-88238-68-X }} </ref> . |
|isbn= 83-88238-68-X }} </ref> . |
||
{{Przypisy|stopień= |
{{Przypisy|stopień= ==}} |
||
[[Kategoria:Sandałowcowate]] |
[[Kategoria:Sandałowcowate]] |
||
Wersja z 13:17, 14 cze 2014
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Klad | |
| Klad | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj |
sandałowiec |
| Nazwa systematyczna | |
| {{{nazwa łacińska}}} L. Sp. Pl. 1: 349. 1753 | |
Sandałowiec (Santalum L.) – rodzaj roślin z rodziny sandałowcowatych. Należy do niego 9 gatunków występujących na nizinach Australii, Azji Południowo-Wschodniej i wyspach Pacyfiku[2].
Morfologia i biologia
Wiecznie zielone drzewa lub krzewy. Są półpasożytami: przeprowadzają fotosyntezę, ale wodę z solami mineralnymi pobierają z korzeni innych roślin[2]. Ich drewno ma charakterystyczny zapach. Liście naprzeciwległe, całobrzegie, skórzaste lub mięsiste. Kwiaty obupłciowe, czterokrotne, zebrane w boczne lub szczytowe drobne wiechy. Owocami są mięsiste pestkowce.
Systematyka
- Pozycja systematyczna według APweb (2001...)
Rodzaj należący do rodziny sandałowcowatych (Santalaceae R.Br.), rzędu sandałowców (Santalales R. Br. ex Bercht. & J. Presl), w obrębie okrytonasiennych (Magnoliales)[1].
- Pozycja w systemie Reveala (1993-1999)
Gromada okrytonasienne (Magnoliophyta Cronquist), podgromada Magnoliophytina Frohne & U. Jensen ex Reveal, klasa Rosopsida Batsch, podklasa różowe (Rosidae Takht.), nadrząd Santalanae Thorne ex Reveal, rząd sandałowce (Santalales Dumort.), podrząd Santalineae Engl., rodzina sandałowcowate (Santalaceae R. Br.), podrodzina Santaloideae Arn., plemię Santaleae Dumort., podplemię Santalineae A. DC. in DC., rodzaj sandałowiec (Santalum L.)[3].
- Gatunki
- Santalum acuminatum (R. Br.) DC.
- Santalum album L. – sandałowiec biały
- Santalum austrocaledonicum Vieill.
- Santalum ellipticum Gaudich.
- Santalum freycinetianum Gaudich.
- Santalum haleakalae Hillebr.
- Santalum paniculatum Hook. & Arn.
- Santalum spicatum (R. Br.) A. DC.
- Santalum yasi Seem.
- Uwaga
Tak zwany 'sandałowiec czerwony to drzewo Pterocarpus santalinus L. fil. należące do rodziny bobowatych.
Zastosowanie
Owoce niektórych gatunków są jadalne[2]. Z sandałowca białego otrzymuje się olejek sandałowy. Niektóre gatunki bywają uprawiane jako rośliny ozdobne, ale ich uprawa ze względu na półpasożytniczy tryb życia jest trudna.
Znaczenie w hinduizmie
Rasarnawa, dzieło hinduistycznej alchemii tantrycznej (rasajany), datowane na około XI w. n.e., zapewnia, że rytuał wielbienia Śiwy z użyciem drzewa sandałowego, aloesu, kamfory i szafranu prowadzi do osiągnięcia śiwaloki – nieba boga Śiwy[4] .
- ↑ a b Stevens P.F.: Angiosperm Phylogeny Website. 2001–. [dostęp 2009-11-23]. (ang.).
- ↑ a b c Geoff Burnie i inni: Botanica. Rośliny ogrodowe. Könemann, 2005. ISBN 3-8331-1916-0.
- ↑ Reveal James L. System of Classification. PBIO 250 Lecture Notes: Plant Taxonomy. Department of Plant Biology, University of Maryland, 1999 Systematyka rodzaju Santalum według Reveala
- ↑ David Gordon White: 15. Ocean rtęci : alchemiczny tekst z jedenastego wieku. W: Praktyki religijne w Indiach. Donald S.Lopez Jr (red.). Wyd. 1. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie DIALOG, 2001, s. 344. ISBN 83-88238-68-X.
<ref> o nazwie „stopień”, zdefiniowany w <references>, nie był użyty wcześniej w treści.