Ruszcza (Kraków): Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
Ravpawlisz (dyskusja | edycje) m tech |
m drobne redakcyjne, WP:SK |
||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
{{koordynaty|50|05|06|N|20|09|25|E|type:landmark|umieść=na górze|zapis=kątowo}} |
{{koordynaty|50|05|06|N|20|09|25|E|type:landmark|umieść=na górze|zapis=kątowo}} |
||
[[Plik:Ruszcza village (view from W), Nowa Huta, Krakow, Poland.jpg |
[[Plik:Ruszcza village (view from W), Nowa Huta, Krakow, Poland.jpg|thumb|300px|Ruszcza widok z zachodu]] |
||
[[Plik:Tunnel in Ruszcza, Nowa Huta, Krakow, Poland.jpg |
[[Plik:Tunnel in Ruszcza, Nowa Huta, Krakow, Poland.jpg|thumb|300px|Tunel w Ruszczy, łączący ul. Organki z ul. Za Górą, widok z południa]] |
||
[[Plik:Prison Krakow-Nowa Huta, 2 Splawy street, Ruszcza, Nowa Huta, Krakow, Poland.jpg|thumb |
[[Plik:Prison Krakow-Nowa Huta, 2 Splawy street, Ruszcza, Nowa Huta, Krakow, Poland.jpg|thumb|300px|Zakład karny Kraków-Nowa Huta]] |
||
'''Ruszcza''' – dawna wieś podkrakowska, położona ok. 15 km na północny wschód od jego centrum. Od 1951 w granicach administracyjnych Krakowa, obecnie wchodzi w skład [[Dzielnica XVIII Nowa Huta|Dzielnicy XVIII Nowa Huta]]. |
'''Ruszcza''' – dawna wieś podkrakowska, położona ok. 15 km na północny wschód od jego centrum. Od 1951 w granicach administracyjnych Krakowa, obecnie wchodzi w skład [[Dzielnica XVIII Nowa Huta|Dzielnicy XVIII Nowa Huta]]. |
||
== Historia == |
== Historia == |
||
Pierwotną zabudowę wsi ujawniły badania archeologiczne, które ujawniły w jej centrum ślady osady ziemiankowej datowane na wieki do [[X wiek|X]] do [[XIII wiek|XIII]]. Pierwszy raz wzmiankowana w dokumentach w [[1222]] (dokument wspomina o kapelanie – Bernardzie z Ruszczy). Wieś stanowiła centrum majątku jednej z gałęzi potężnego średniowiecznego rodu małopolskiego [[Gryfici (Świebodzice)|Świebodziców-Gryfitów]] (pochodził z niego m.in. [[Klemens z Ruszczy]]), a następnie do ich potomków – [[magnat|magnackiego]] rodu [[Braniccy herbu Gryf|Branickich]], którzy przejęli nazwisko od sąsiedniej wsi – [[Branice|Branic]]. W [[1312]] w Ruszczy została erygowana parafia, prawdopodobnie istniał już wtedy kościół romański, przebudowany w [[1420]]. W [[1373]] [[Elżbieta Łokietkówna]] przeniosła wieś z prawa polskiego na [[prawo średzkie]]. Od [[XV wiek|XV w.]] w Ruszczy działała szkoła parafialna. W końcu [[XVIII wiek|XVIII w.]] wieś po wymarciu rodu Branickich przeszła w ręce [[Badeni]]ch, a następnie Popielów. W końcu [[XIX wiek|XIX w.]] wieś liczyła około 240 mieszkańców, około 40 domostw, 2 karczmy, posiadała też szkołę powszechną. |
Pierwotną zabudowę wsi ujawniły badania archeologiczne, które ujawniły w jej centrum ślady osady ziemiankowej datowane na wieki do [[X wiek|X]] do [[XIII wiek|XIII]]. Pierwszy raz wzmiankowana w dokumentach w [[1222]] (dokument wspomina o kapelanie – Bernardzie z Ruszczy). Wieś stanowiła centrum majątku jednej z gałęzi potężnego średniowiecznego rodu małopolskiego [[Gryfici (Świebodzice)|Świebodziców-Gryfitów]] (pochodził z niego m.in. [[Klemens z Ruszczy]]), a następnie do ich potomków – [[magnat|magnackiego]] rodu [[Braniccy herbu Gryf|Branickich]], którzy przejęli nazwisko od sąsiedniej wsi – [[Branice (Kraków)|Branic]]. W [[1312]] w Ruszczy została erygowana parafia, prawdopodobnie istniał już wtedy kościół romański, przebudowany w [[1420]]. W [[1373]] [[Elżbieta Łokietkówna]] przeniosła wieś z prawa polskiego na [[prawo średzkie]]. Od [[XV wiek|XV w.]] w Ruszczy działała szkoła parafialna. W końcu [[XVIII wiek|XVIII w.]] wieś po wymarciu rodu Branickich przeszła w ręce [[Badeni]]ch, a następnie Popielów. W końcu [[XIX wiek|XIX w.]] wieś liczyła około 240 mieszkańców, około 40 domostw, 2 karczmy, posiadała też szkołę powszechną. |
||
W [[1951]] włączona w granice Krakowa ([[gmina Ruszcza]] istniała jeszcze do [[1954]]). W latach następnych przeprowadzono przez Ruszczę linię kolejową [[Nowa Huta (część Krakowa)|Nowa Huta]] – [[Podłęże (powiat wielicki)|Podłęże]], zajęto też część terenów pod budowę zaplecza [[Huta im. T. Sendzimira|Huty im. Lenina]]. Zlokalizowano też tutaj [[Zakłady karne w Polsce|zakład karny]]. |
W [[1951]] włączona w granice Krakowa ([[gmina Ruszcza]] istniała jeszcze do [[1954]]). W latach następnych przeprowadzono przez Ruszczę linię kolejową [[Nowa Huta (część Krakowa)|Nowa Huta]] – [[Podłęże (powiat wielicki)|Podłęże]], zajęto też część terenów pod budowę zaplecza [[Huta im. T. Sendzimira|Huty im. Lenina]]. Zlokalizowano też tutaj [[Zakłady karne w Polsce|zakład karny]]. |
||
| Linia 14: | Linia 14: | ||
* [[Gotyk|gotycki]] [[Kościół św. Grzegorza Wielkiego w Krakowie|kościół pod wezwaniem św. Grzegorza Wielkiego]] o charakterze obronnym, ufundowany na początku [[XV wiek|XV w.]] przez [[Wierzbięta z Branic|Wierzbiętę z Branic]] na miejscu starszej budowli [[Sztuka romańska|romańskiej]]; |
* [[Gotyk|gotycki]] [[Kościół św. Grzegorza Wielkiego w Krakowie|kościół pod wezwaniem św. Grzegorza Wielkiego]] o charakterze obronnym, ufundowany na początku [[XV wiek|XV w.]] przez [[Wierzbięta z Branic|Wierzbiętę z Branic]] na miejscu starszej budowli [[Sztuka romańska|romańskiej]]; |
||
* [[neorenesans]]owy [[Dwór Popielów w Ruszczy (Kraków)|dwór Popielów]] (bardzo mocno zdewastowany) z drugiej połowy XIX w. oraz resztki dawnego parku. |
* [[neorenesans]]owy [[Dwór Popielów w Ruszczy (Kraków)|dwór Popielów]] (bardzo mocno zdewastowany) z drugiej połowy XIX w. oraz resztki dawnego parku. |
||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
== Bibliografia == |
== Bibliografia == |
||
* {{Cytuj książkę | inni= red. prowadzący Antoni Henryk Stachowski ; aut., recenzenci, konsult., współpr. Elżbieta Adamczyk et al.|tytuł=Encyklopedia Krakowa | data= 2000| wydawca=Wydawnictwo Naukowe PWN | miejsce= Warszawa ; Kraków| isbn=83-01-13325-2 | język=pl}} |
* {{Cytuj książkę | inni= red. prowadzący Antoni Henryk Stachowski ; aut., recenzenci, konsult., współpr. Elżbieta Adamczyk et al.|tytuł=Encyklopedia Krakowa | data= 2000| wydawca=Wydawnictwo Naukowe PWN | miejsce= Warszawa ; Kraków| isbn=83-01-13325-2 | język=pl}} |
||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
{{Dzielnica XVIII Nowa Huta}} |
{{Dzielnica XVIII Nowa Huta}} |
||
Wersja z 18:30, 7 lip 2014
Nieprawidłowe parametry: {50|05|06|N|20|09|25|E|type:landmark}
,_Nowa_Huta,_Krakow,_Poland.jpg)
Ruszcza – dawna wieś podkrakowska, położona ok. 15 km na północny wschód od jego centrum. Od 1951 w granicach administracyjnych Krakowa, obecnie wchodzi w skład Dzielnicy XVIII Nowa Huta.
Historia
Pierwotną zabudowę wsi ujawniły badania archeologiczne, które ujawniły w jej centrum ślady osady ziemiankowej datowane na wieki do X do XIII. Pierwszy raz wzmiankowana w dokumentach w 1222 (dokument wspomina o kapelanie – Bernardzie z Ruszczy). Wieś stanowiła centrum majątku jednej z gałęzi potężnego średniowiecznego rodu małopolskiego Świebodziców-Gryfitów (pochodził z niego m.in. Klemens z Ruszczy), a następnie do ich potomków – magnackiego rodu Branickich, którzy przejęli nazwisko od sąsiedniej wsi – Branic. W 1312 w Ruszczy została erygowana parafia, prawdopodobnie istniał już wtedy kościół romański, przebudowany w 1420. W 1373 Elżbieta Łokietkówna przeniosła wieś z prawa polskiego na prawo średzkie. Od XV w. w Ruszczy działała szkoła parafialna. W końcu XVIII w. wieś po wymarciu rodu Branickich przeszła w ręce Badenich, a następnie Popielów. W końcu XIX w. wieś liczyła około 240 mieszkańców, około 40 domostw, 2 karczmy, posiadała też szkołę powszechną.
W 1951 włączona w granice Krakowa (gmina Ruszcza istniała jeszcze do 1954). W latach następnych przeprowadzono przez Ruszczę linię kolejową Nowa Huta – Podłęże, zajęto też część terenów pod budowę zaplecza Huty im. Lenina. Zlokalizowano też tutaj zakład karny.
Zabytki
W Ruszczy znajdują się następujące zabytki:
- gotycki kościół pod wezwaniem św. Grzegorza Wielkiego o charakterze obronnym, ufundowany na początku XV w. przez Wierzbiętę z Branic na miejscu starszej budowli romańskiej;
- neorenesansowy dwór Popielów (bardzo mocno zdewastowany) z drugiej połowy XIX w. oraz resztki dawnego parku.
Bibliografia
- Encyklopedia Krakowa. red. prowadzący Antoni Henryk Stachowski ; aut., recenzenci, konsult., współpr. Elżbieta Adamczyk et al.. Warszawa ; Kraków: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2000. ISBN 83-01-13325-2. (pol.).
Linki zewnętrzne
