Choroby roślin: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
m nowy klucz sortowania Kategoria:Choroby roślin: " " za pomocą HotCat
EmptyBot (dyskusja | edycje)
Boty
615 258 edycji
m poprawa literówek, replaced: głownie → głównie (2) przy użyciu AWB
Linia 28: Linia 28:
Nekrozy to obumieranie komórek, grup komórek określonej tkanki lub całych tkanek, a nawet całych roślin. Typy nekrozy:
Nekrozy to obumieranie komórek, grup komórek określonej tkanki lub całych tkanek, a nawet całych roślin. Typy nekrozy:
* [[zgnilizna]] mokra – dotyczy [[miękisz|tkanek miękiszowych]] pod wpływem enzymów pektolitycznych i celulolitycznych.
* [[zgnilizna]] mokra – dotyczy [[miękisz|tkanek miękiszowych]] pod wpływem enzymów pektolitycznych i celulolitycznych.
* [[zgnilizna]] sucha – wywoływana przez grzyby (głownie podstawczaki) tworzące enzymy celulolityczne.
* [[zgnilizna]] sucha – wywoływana przez grzyby (głównie podstawczaki) tworzące enzymy celulolityczne.
* [[zgorzel]]e – nekrozy prowadzące do zamierania całych organów.
* [[zgorzel]]e – nekrozy prowadzące do zamierania całych organów.
Do objawów chorobotwórczych należą również: więdnięcia, zniekształcenia, skarłowacenia, narośle, rany, zrakowacenia i wydzieliny.
Do objawów chorobotwórczych należą również: więdnięcia, zniekształcenia, skarłowacenia, narośle, rany, zrakowacenia i wydzieliny.
Linia 60: Linia 60:
* [[wirus złotej mozaiki fasoli]] (Bean golden mosaic virus (BGMV))
* [[wirus złotej mozaiki fasoli]] (Bean golden mosaic virus (BGMV))
* [[wirus kędzierzawki liści pomidora]] (Tomato leaf curl virus (ToLCV))
* [[wirus kędzierzawki liści pomidora]] (Tomato leaf curl virus (ToLCV))
* [[wirus mozaiki kalafiora]] (Cauliflower mosaic virus (CaMV)) – [[mozaika kalafiora]]. Na samym początku objawami mozaiki kalafiora są rozjaśnienia nerwów podstawy głównych liści lub ich chloroza. Następnie pojawiają się ciemnozielone przebarwienia wzdłuż nerwów, które przechodzą w nekrotyczne plamy. Choroba najwyraźniej jest widoczna przy temperaturze powietrza rzędu 16-20 °C. Podczas przechowywania kapusty głowiastej mogą wystąpić nekrotyczne plamistości główek. Na mozaikę kalafiora wrażliwa jest kapusta pekińska, u której infekcja wpływa na zahamowanie wzrostu<ref name="mozaika kalafiora">{{cytuj stronę|url=http://www.bejo.pl/?idp=602|tytuł=Mozaika kalafiora (Cauliflower mosaic virus (CaMV))|data dostępu=2013-01-24}}</ref>.
* [[wirus mozaiki kalafiora]] (Cauliflower mosaic virus (CaMV)) – [[mozaika kalafiora]]. Na samym początku objawami mozaiki kalafiora są rozjaśnienia nerwów podstawy głównych liści lub ich chloroza. Następnie pojawiają się ciemnozielone przebarwienia wzdłuż nerwów, które przechodzą w nekrotyczne plamy. Choroba najwyraźniej jest widoczna przy temperaturze powietrza rzędu 16-20&nbsp;°C. Podczas przechowywania kapusty głowiastej mogą wystąpić nekrotyczne plamistości główek. Na mozaikę kalafiora wrażliwa jest kapusta pekińska, u której infekcja wpływa na zahamowanie wzrostu<ref name="mozaika kalafiora">{{cytuj stronę|url=http://www.bejo.pl/?idp=602|tytuł=Mozaika kalafiora (Cauliflower mosaic virus (CaMV))|data dostępu=2013-01-24}}</ref>.
* [[wirus mozaiki dalii]] (Dahlia mosaic virus (DMV))
* [[wirus mozaiki dalii]] (Dahlia mosaic virus (DMV))
* [[wirus czerwonej pierścieniowej plamistości borówki wysokiej]] (Blueberry red ringspot virus (SbCMV))
* [[wirus czerwonej pierścieniowej plamistości borówki wysokiej]] (Blueberry red ringspot virus (SbCMV))
Linia 102: Linia 102:
* [[wirus żółtej karłowatości cebuli]] (Onion yellow dwarf virus (OYDV)) – [[żółta karłowatość cebuli]]. W pierwszym roku uprawy, na liściach pojawiają się smugi i żółta pasiastość. Następnie objawy przechodzą w chlorozę. Szczypior silnie się skręca i kędzierzawieje, co powoduje, że wygląda jakby był zwiędnięty. Choroba zmniejsza masę cebul. Straty mogą wynosić nawet 50-70% (plantacje nasienne)<ref name="Kryczyński i Weber4">{{cytuj książkę |nazwisko =|tytuł =Fitopatologia t. I i II| inni = Selim Kryczyński, Zbigniew Weber (red. nauk.) | strony = 78}}</ref>.
* [[wirus żółtej karłowatości cebuli]] (Onion yellow dwarf virus (OYDV)) – [[żółta karłowatość cebuli]]. W pierwszym roku uprawy, na liściach pojawiają się smugi i żółta pasiastość. Następnie objawy przechodzą w chlorozę. Szczypior silnie się skręca i kędzierzawieje, co powoduje, że wygląda jakby był zwiędnięty. Choroba zmniejsza masę cebul. Straty mogą wynosić nawet 50-70% (plantacje nasienne)<ref name="Kryczyński i Weber4">{{cytuj książkę |nazwisko =|tytuł =Fitopatologia t. I i II| inni = Selim Kryczyński, Zbigniew Weber (red. nauk.) | strony = 78}}</ref>.
* [[wirus ospowatości śliwy]] (Plum pox virus (PPV)) – [[ospowatość śliwy]]. Choroba atakuje brzoskwinie, morele, [[śliwa wiśniowa|ałycze]] i śliwy. Na liściach objawia się żółtymi przebarwieniami, które przybierają kształt pierścieni i smug. Na niedojrzałych owocach pojawiają się fioletowe plamy. W miarę dojrzewania plamy ciemnieją i na powierzchni owoców powstają bruzdy. W pobliżu plam miąższ jest czerwony i kwaśny. Plamy mogą występować również i na pestkach, a na pędach i konarach niektórych odmian śliw występują. Choroba powoduje przedwczesne dojrzewanie i opadanie owoców<ref name="ospowatość">{{cytuj stronę|url=http://choroby-szkodniki.pl/?p=213|tytuł=Ospowatość śliwy (Szarka)|data dostępu=2013-01-24}}</ref>.
* [[wirus ospowatości śliwy]] (Plum pox virus (PPV)) – [[ospowatość śliwy]]. Choroba atakuje brzoskwinie, morele, [[śliwa wiśniowa|ałycze]] i śliwy. Na liściach objawia się żółtymi przebarwieniami, które przybierają kształt pierścieni i smug. Na niedojrzałych owocach pojawiają się fioletowe plamy. W miarę dojrzewania plamy ciemnieją i na powierzchni owoców powstają bruzdy. W pobliżu plam miąższ jest czerwony i kwaśny. Plamy mogą występować również i na pestkach, a na pędach i konarach niektórych odmian śliw występują. Choroba powoduje przedwczesne dojrzewanie i opadanie owoców<ref name="ospowatość">{{cytuj stronę|url=http://choroby-szkodniki.pl/?p=213|tytuł=Ospowatość śliwy (Szarka)|data dostępu=2013-01-24}}</ref>.
* [[wirus Y ziemniaka]] (Potato virus Y (PVY)) – [[smugowatość ziemniaka]]. Jest to choroba, która może spowodować stratę plonu w wysokości 70-85%. Objawami jest mozaika przechodząca następnie w nekrotyczne pierścienie i plamy. Smugowatość ziemniaka objawia się też brunatnymi i nekrotycznymi smugami na łodygach i ogonkach liściowych. Wirus Y przenosi się głownie przez bulwy użyte do sadzenia. Wirus Y ziemniaka wywołuje również [[nekroza nerwów tytoniu|nekrozę nerwów tytoniu]]. Chorobę tę wywołuje inny szczep niż smugowatość ziemniaka. Objawy pojawiają się dość późno, na najwyżej położonych liściach. Nerwy są początkowo rozjaśnione, następnie brunatnieją początkowo na dolnej stronie, a następnie na górnej stronie blaszki liściowej<ref name="Węgorek">{{cytuj książkę |nazwisko = Węgorek| imię = Władysław|nazwisko2 = Studziński| imię2 = Andrzej| tytuł = Terminarz ochrony roślin rolniczych| strony = 208}}</ref>.
* [[wirus Y ziemniaka]] (Potato virus Y (PVY)) – [[smugowatość ziemniaka]]. Jest to choroba, która może spowodować stratę plonu w wysokości 70-85%. Objawami jest mozaika przechodząca następnie w nekrotyczne pierścienie i plamy. Smugowatość ziemniaka objawia się też brunatnymi i nekrotycznymi smugami na łodygach i ogonkach liściowych. Wirus Y przenosi się głównie przez bulwy użyte do sadzenia. Wirus Y ziemniaka wywołuje również [[nekroza nerwów tytoniu|nekrozę nerwów tytoniu]]. Chorobę tę wywołuje inny szczep niż smugowatość ziemniaka. Objawy pojawiają się dość późno, na najwyżej położonych liściach. Nerwy są początkowo rozjaśnione, następnie brunatnieją początkowo na dolnej stronie, a następnie na górnej stronie blaszki liściowej<ref name="Węgorek">{{cytuj książkę |nazwisko = Węgorek| imię = Władysław|nazwisko2 = Studziński| imię2 = Andrzej| tytuł = Terminarz ochrony roślin rolniczych| strony = 208}}</ref>.
* [[wirus mozaiki soi]] (Soybean mosaic virus (SMV)) – [[mozaika soi]]. W Polsce choroba ta występuje co roku w małym nasileniu. W świecie choroba ma duże znaczenie, ponieważ strata plonu może wynieść nawet 50%. Objawy: młode rośliny wyrastające z nasion, gdzie bytował wirus są cienkie i wydłużone, pojawia się mozaika, blaszki liściowe są pofałdowane-w konsekwencji liście się skręcają i żółkną. Wtórne infekcje powodują jeszcze większe szkody. Wirus przenosi się głównie poprzez nasiona. Mniejsze znaczenie ma przenoszenie poprzez mszyce, a jeszcze mniejsze poprzez wzajemne ocieranie roślin<ref name="Kryczyński">{{cytuj książkę |nazwisko = Kryczyński |tytuł = Choroby roślin w uprawach rolniczych|strony = 17, 18}}</ref>.
* [[wirus mozaiki soi]] (Soybean mosaic virus (SMV)) – [[mozaika soi]]. W Polsce choroba ta występuje co roku w małym nasileniu. W świecie choroba ma duże znaczenie, ponieważ strata plonu może wynieść nawet 50%. Objawy: młode rośliny wyrastające z nasion, gdzie bytował wirus są cienkie i wydłużone, pojawia się mozaika, blaszki liściowe są pofałdowane-w konsekwencji liście się skręcają i żółkną. Wtórne infekcje powodują jeszcze większe szkody. Wirus przenosi się głównie poprzez nasiona. Mniejsze znaczenie ma przenoszenie poprzez mszyce, a jeszcze mniejsze poprzez wzajemne ocieranie roślin<ref name="Kryczyński">{{cytuj książkę |nazwisko = Kryczyński |tytuł = Choroby roślin w uprawach rolniczych|strony = 17, 18}}</ref>.
* [[wirus wżerkowej plamistości tytoniu]] (Tobacco etch virus (TEV))
* [[wirus wżerkowej plamistości tytoniu]] (Tobacco etch virus (TEV))

Wersja z 18:03, 7 lis 2015

Choroby roślin – wszelkie dłużej trwające naruszenie równowagi w czynnościach życiowych rośliny przez jakikolwiek czynnik chorobotwórczy (Gäumann 1959).

Nauka o chorobach roślin to fitopatologia.

Czynniki chorobotwórcze

Wśród czynników chorobotwórczych można wyróżnić czynniki:

Pod względem pasożytnictwa, patogeny można podzielić na:

Objawy chorobowe

Zmiany zabarwienia

  • mozaiki (infekcyjne chlorozy) – zahamowanie syntezy barwnika lub utrata chlorofilu na części powierzchni liścia. Mozaiki mogą być ostre i łagodne.
  • białaczka, żółtaczka i chloroza – zahamowanie syntezy chlorofilu. Brak niektórych składników pokarmowych (N, Mg, Fe).
  • rozbicie barwy – rozkład antocyjanów np. pstrość tulipana.

Nekrozy

Nekrozy to obumieranie komórek, grup komórek określonej tkanki lub całych tkanek, a nawet całych roślin. Typy nekrozy:

  • zgnilizna mokra – dotyczy tkanek miękiszowych pod wpływem enzymów pektolitycznych i celulolitycznych.
  • zgnilizna sucha – wywoływana przez grzyby (głównie podstawczaki) tworzące enzymy celulolityczne.
  • zgorzele – nekrozy prowadzące do zamierania całych organów.

Do objawów chorobotwórczych należą również: więdnięcia, zniekształcenia, skarłowacenia, narośle, rany, zrakowacenia i wydzieliny.

Choroby roślin

Nieinfekcyjne choroby roślin

Infekcyjne choroby roślin

Wirozy

Wirozy są to choroby wywoływane przez wirusy. Wirusy wnikają głównie do komórek skórki. Tylko niektóre wnikają głębiej np. do miękiszu, ale jest to spowodowane wprowadzeniem ich przez wektory. Wirusy nie mogą same się rozmnażać, dlatego też wykorzystują do tego celu metabolizm rośliny. Namnażanie wirusa polega na replikacji, następnie na biosyntezie białka kapsydu i łączeniu obu tych elementów.

Najważniejsze choroby wirusowe wywoływane przez poszczególne gatunki wirusów:

Wirusy mogą być przenoszone przez nasiona, bulwy, cebule, rośliny wieloletnie, owady, przez pyłek wodę i powietrze.

Bakteriozy roślin

Choroby wywoływane przez bakterie mogą powodować więdnięcie roślin, powstawanie na nich narośli, zgniliznę, plamistość oraz nekrozę.

  1. ↑ Mozaika kalafiora (Cauliflower mosaic virus (CaMV)). [dostęp 2013-01-24].
  2. ↑ Kryczyński: Choroby roślin w uprawach rolniczych. s. 9, 10.
  3. ↑ Fitopatologia t. I i II. Selim Kryczyński, Zbigniew Weber (red. nauk.). s. 57-60.
  4. ↑ Borecki: Nauka o chorobach roślin. s. 140.
  5. ↑ Fitopatologia t. I i II. Selim Kryczyński, Zbigniew Weber (red. nauk.). s. 79.
  6. ↑ Fitopatologia t. I i II. Selim Kryczyński, Zbigniew Weber (red. nauk.). s. 78.
  7. ↑ Ospowatość śliwy (Szarka). [dostęp 2013-01-24].
  8. ↑ Władysław Węgorek, Andrzej Studziński: Terminarz ochrony roślin rolniczych. s. 208.
  9. ↑ Kryczyński: Choroby roślin w uprawach rolniczych. s. 17, 18.
  10. ↑ Fitopatologia t. I i II. Selim Kryczyński, Zbigniew Weber (red. nauk.). s. 96-98.
  11. ↑ a b Borecki: Nauka o chorobach roślin. s. 145.
  12. ↑ Władysław Węgorek, Andrzej Studziński: Terminarz ochrony roślin rolniczych. s. 134.
  13. ↑ Mozaika Jabłoni. [dostęp 2013-01-24].
  14. ↑ Nekrotyczna pierścieniowa plamistość wiśni i czereśni. [dostęp 2013-01-24].
  15. ↑ Fitopatologia t. I i II. Selim Kryczyński, Zbigniew Weber (red. nauk.). s. 128.
  16. ↑ Fitopatologia t. I i II. Selim Kryczyński, Zbigniew Weber (red. nauk.). s. 132, 133.

Bibliografia

  • Fitopatologia t. I i II. Selim Kryczyński, Zbigniew Weber (red. nauk.). Poznań: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 2011. ISBN 978-83-09-01077-7.
  • Zbigniew Borecki: Nauka o chorobach roślin. Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1987. ISBN 83-09-00983-6.
  • Choroby roślin w uprawach rolniczych. Selim Kryczyński (red.). Wydawnictwo SGGW, 2010. ISBN 978-83-7583-248-8.
  • Władysław Węgorek, Andrzej Studziński: Terminarz ochrony roślin rolniczych. Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1977.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Choroby_roślin&oldid=44020668”