Postojak wiesiołkowiec: Różnice pomiędzy wersjami

Postojak wiesiołkowiec
	Proserpinus proserpina
	(Pallas, 1772)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	stawonogi
Gromada	owady
Podgromada	owady uskrzydlone
Rząd	motyle
Rodzina	zawisakowate
Rodzaj	Proserpinus
Gatunek	postojak wiesiołkowiec
	Zasięg występowania
	Multimedia w Wikimedia Commons

Przeglądaj historię interaktywnie

[wersja przejrzana]

← poprzednia edycja następna edycja →

Usunięta treść Dodana treść

WizualnieWikikod

Jednokolumnowy

Wersja z 20:03, 26 cze 2016

Postojak wiesiołkowiec (Proserpinus proserpina) – gatunek motyla z rodziny zawisakowatych.

Wygląd: Długość przedniego skrzydła 37-45 mm. Głowa zielonoszara, czułki oliwkowobrunatne, z białymi wierzchołkami. Tułów po bokach oliwkowobrunatny, w środkowej i tylnej części szarozielony. Skrzydła przednie oliwkowozielone z brunatnozieloną przepaską rozjaśnioną po obu stronach białym przyprószeniem. Na nich eliptyczna czarna plamka obwiedziona bardzo wąską jasną obwódką. Tylne skrzydła w części nasadowej żółte z szeroką czarną obwódką przy zewnętrznym, karbowanym brzegu. Strzępina biała, odwłok jednolicie oliwkowozielony z szarosrebrnym odcieniem. Aparat gębowy ssący w postaci zwijanej ssawki dłuższej od ciała owada.
Biotop: Występuje w bardzo różnych typach środowisk, zarówno suchych jak i podmokłych. Gąsienice spotykane są w środowiskach kserotermicznych, zwykle na piaszczystych ugorach porośniętych wiesiołkiem. Czasami znajduje się je w miastach. Występują również przy rowach melioracyjnych, na obszarach bagiennych oraz tam gdzie rosną wierzbownice.
Zasięg występowania: Gatunek występuje w zachodnich regionach Palearktyki o cieplejszym klimacie, sięgając na wschód po Turkiestan. W Polsce spotykany przeważnie w południowo-zachodniej części kraju, jest to gatunek bardzo rzadki.
Postać gąsienicy i larwy: W ciągu roku występuje jedno pokolenie. Samice składają jajeczka w okresie rójki na roślinach pokarmowych gąsienic. Gąsienice szarozielone z ciemną linią grzbietową i rozlanymi brunatnymi plamami po bokach lub fioletowo-czarne z ciemniejszymi, ukośnymi plamami na oskórku. Gąsienice są duże, masywne, mają róg w części odwłokowej grzbietu zaznaczony jako niewielki guzek o zabarwieniu różowawym. Głowa od żółtobrunatnej do fioletowo-szarej. Gąsienica żyje od lipca do września. Żeruje zazwyczaj w nocy, na rozmaitych gatunkach wierzbownicy i wiesiołka, a także na krwawnicy pospolitej. Dzień spędza chowając się w ściółce u nasady rośliny pokarmowej. Gąsienice przepoczwarzają się w zagłębieniu w ziemi i tam zimują. Poczwarka jest brązowo-brunatna z czerwonym, tłustym połyskiem.
Postać dorosła - imago: Motyle dorosłe pojawiają się na rozproszonych stanowiskach w maju i czerwcu. Charakteryzują się masywną budową ciała o doskonałych warunkach aerodynamicznych. Motyl dobrze lata, może o własnych siłach odbywać długie loty na odległość wielu kilometrów. Lata o zmierzchu, odwiedza kwiaty lilaka pospolitego, wiciokrzewu, żmijowca i innych roślin. Pożywienie stanowi głównie nektar kwiatów, który wypijają za pomocą długiej ssawki, zawisając nad kwiatami w locie. Pełnią ważną rolę w zapylaniu roślin.
Ochrona: Gatunek w Polsce jest prawnie chroniony. Kilka stanowisk podlega ochronie rezerwatowej.
Rośliny żywicielskie: Różne gatunki z rodziny wiesiołkowatych: np. wierzbownica (Epilobium spp.), wiesiołek (Oenothera), wierzbówka (Chamerion), a także rzadko krwawnica pospolita (Lythrum salicaria)
Ciekawostka: Gąsienice w razie zaniepokojenia kurczą się przybierając charakterystyczną postawę przypominającą sfinksa (stąd wywodzi się ich nazwa łacińska).

Zagrożenia i ochrona

W Polsce gatunek objęty ochroną ścisłą^[1]. Umieszczony na Czerwonej Liście Gatunków Zagrożonych IUCN, ze statusem DD (data deficient/brak wystarczających danych)^[2]. W Polskiej Czerwonej Księdze Zwierząt ze statusem LR (low risk/niskiego ryzyka)^[3].

Zobacz też

↑ Na podstawie Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 6 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz.U. 2014 poz. 1348).
↑ The IUCN Red List of Threatened Species, Proserpinus proserpina.
↑ Proserpinus proserpina, Polska Czerwona Księga Zwierząt.

{{Przypisy}} Nieprawidłowe pola: przypisy.

[rms-1] Na podstawie Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 6 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz.U. 2014 poz. 1348).

[IUCN-2] The IUCN Red List of Threatened Species, Proserpinus proserpina.

[PCKZ-3] Proserpinus proserpina, Polska Czerwona Księga Zwierząt.

[1]

[2]

[3]

@@ Linia 1: / Linia 1: @@
-{{Dopracować|źródła=2012-09}}{{Zwierzę infobox
+{{Dopracować|więcej przypisów=2012-09}}
+{{Zwierzę infobox
  |nazwa zwyczajowa       = Postojak wiesiołkowiec
  |nazwa łacińska         = ''Proserpinus proserpina''
@@ Linia 21: / Linia 22: @@
 }}
-[[Plik:Nachtkerzenschwaermer_Raupe.jpg|thumb| Larwa ''Proserpinus proserpina'']]
+[[Plik:Nachtkerzenschwaermer Raupe.jpg|thumb| Larwa ''Proserpinus proserpina'']]
 [[Plik:Proserpinus proserpina.jpg|thumb|Proserpinus proserpina]]
@@ Linia 27: / Linia 28: @@
 ; '''Wygląd''' : Długość przedniego [[skrzydło owada|skrzydła]] 37-45 mm. Głowa zielonoszara, czułki oliwkowobrunatne, z białymi wierzchołkami. [[tułów stawonogów|Tułów]] po bokach oliwkowobrunatny, w środkowej i tylnej części szarozielony. Skrzydła przednie oliwkowozielone z brunatnozieloną przepaską rozjaśnioną po obu stronach białym przyprószeniem. Na nich eliptyczna czarna plamka obwiedziona bardzo wąską jasną obwódką. Tylne skrzydła w części nasadowej żółte z szeroką czarną obwódką przy zewnętrznym, karbowanym brzegu. [[Strzępina]] biała, [[odwłok]] jednolicie oliwkowozielony z szarosrebrnym odcieniem. Aparat gębowy ssący w postaci zwijanej ssawki dłuższej od ciała owada.
 ; '''Biotop''': Występuje w bardzo różnych typach środowisk, zarówno suchych jak i podmokłych. [[Gąsienica (larwa)|Gąsienice]] spotykane są w środowiskach [[gatunek kserotermiczny|kserotermicznych]], zwykle na piaszczystych [[ugór|ugorach]] porośniętych [[wiesiołek|wiesiołkiem]]. Czasami znajduje się je w miastach. Występują również przy rowach melioracyjnych, na obszarach bagiennych oraz tam gdzie rosną wierzbownice.
-; '''Zasięg występowania''' : Gatunek występuje w zachodnich regionach [[Palearktyka|Palearktyki]] o cieplejszym klimacie, sięgając na wschód po [[Turkiestan (region)|Turkiestan]]. W Polsce spotykany przeważnie w południowo-zachodniej części kraju, jest to gatunek bardzo rzadki.
+; '''Zasięg występowania''' : Gatunek występuje w zachodnich regionach [[Kraina palearktyczna|Palearktyki]] o cieplejszym klimacie, sięgając na wschód po [[Turkiestan (region)|Turkiestan]]. W Polsce spotykany przeważnie w południowo-zachodniej części kraju, jest to gatunek bardzo rzadki.
 ; '''Postać gąsienicy i larwy''' : W ciągu roku występuje jedno pokolenie. Samice składają jajeczka w okresie rójki na roślinach pokarmowych gąsienic. [[Gąsienica (larwa)|Gąsienice]] szarozielone z ciemną linią grzbietową i rozlanymi brunatnymi plamami po bokach lub fioletowo-czarne z ciemniejszymi, ukośnymi plamami na oskórku. Gąsienice są duże, masywne, mają róg w części [[odwłok]]owej grzbietu zaznaczony jako niewielki guzek o zabarwieniu różowawym. Głowa od żółtobrunatnej do fioletowo-szarej. Gąsienica żyje od lipca do września. Żeruje zazwyczaj w nocy, na rozmaitych gatunkach wierzbownicy i wiesiołka, a także na krwawnicy pospolitej. Dzień spędza chowając się w [[Ściółka (leśnictwo)|ściółce]] u nasady rośliny pokarmowej. Gąsienice przepoczwarzają się w zagłębieniu w ziemi i tam zimują. [[Poczwarka]] jest brązowo-brunatna z czerwonym, tłustym połyskiem.
-; '''Postać dorosła - imago''' : Motyle dorosłe pojawiają się na rozproszonych stanowiskach w maju i czerwcu. Charakteryzują się masywną budową ciała o doskonałych warunkach [[aerodynamika|aerodynamicznych]]. Motyl dobrze lata, może o własnych siłach odbywać długie loty na odległość wielu kilometrów. Lata o zmierzchu, odwiedza kwiaty [[lilak pospolity|lilaka pospolitego]], [[wiciokrzew]]u, [[żmijowiec (roślina)|żmijowca]] i innych roślin. Pożywienie stanowi głównie [[nektar (botanika)|nektar]] kwiatów, który wypijają za pomocą długiej [[aparat gębowy|ssawki]], zawisając nad kwiatami w locie. Pełnią ważną rolę w zapylaniu roślin.
+; '''Postać dorosła - imago''' : Motyle dorosłe pojawiają się na rozproszonych stanowiskach w maju i czerwcu. Charakteryzują się masywną budową ciała o doskonałych warunkach [[aerodynamika|aerodynamicznych]]. Motyl dobrze lata, może o własnych siłach odbywać długie loty na odległość wielu kilometrów. Lata o zmierzchu, odwiedza kwiaty [[lilak pospolity|lilaka pospolitego]], [[wiciokrzew]]u, [[żmijowiec (roślina)|żmijowca]] i innych roślin. Pożywienie stanowi głównie [[nektar (botanika)|nektar]] kwiatów, który wypijają za pomocą długiej [[Głowa owadów#Aparaty gębowe oraz ich budowa|ssawki]], zawisając nad kwiatami w locie. Pełnią ważną rolę w zapylaniu roślin.
 ; '''Ochrona''' : Gatunek w Polsce jest prawnie chroniony. Kilka stanowisk podlega ochronie rezerwatowej.
 ; ''' Rośliny żywicielskie''' : Różne gatunki z rodziny [[wiesiołkowate|wiesiołkowatych]]: np. [[wierzbownica]] (''Epilobium'' spp.), [[wiesiołek]] (''Oenothera''), [[wierzbówka (roślina)|wierzbówka]] (''Chamerion''), a także rzadko [[krwawnica pospolita]] (''Lythrum salicaria'')
 ; '''Ciekawostka''': Gąsienice w razie zaniepokojenia kurczą się przybierając charakterystyczną postawę przypominającą [[sfinks]]a (stąd wywodzi się ich nazwa łacińska).
-==Zagrożenia i ochrona==
+== Zagrożenia i ochrona ==
 W Polsce gatunek objęty ochroną ścisłą{{r|rms}}. Umieszczony na Czerwonej Liście Gatunków Zagrożonych IUCN, ze statusem DD (data deficient/brak wystarczających danych){{r|IUCN}}. W Polskiej Czerwonej Księdze Zwierząt ze statusem LR (low risk/niskiego ryzyka){{r|PCKZ}}.
 == Zobacz też ==