Holi: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie

[wersja przejrzana]

← poprzednia edycja następna edycja →

Usunięta treść Dodana treść

WizualnieWikikod

Jednokolumnowy

Wersja z 17:39, 22 cze 2020

Holi (dewanagari होली trl. holī, beng. হোলি) – hinduistyczne święto radości i wiosny, obchodzone przeważnie w dniu pełni księżyca w miesiącu phalguna (luty–marzec). To święto obchodzi się przede wszystkim w Indiach, Nepalu i innych regionach świata, głównie wśród Hindusów lub osób pochodzenia indyjskiego. Festiwal ten rozprzestrzenił się w ostatnich latach w częściach Europy i Ameryki Północnej jako święto miłości i kolorów wiosny.

Przebieg

Święto rozpoczyna się przy ognisku Holika, gdzie ludzie zbierają się żeby śpiewać i tańczyć. Następnego dnia rano odbywa się karnawał kolorów, uczestnicy odgrywają pościg polegający na wzajemnym obrzucaniu się kolorowym proszkiem i wylewaniu na siebie kolorowych farb z wodą, podobnie jak podczas polskiego śmigusa-dyngusa. Ludzie odwiedzają przyjaciół, rodzinę i wrogów, żeby podzielić się radością oraz przysmakami tego święta. Festiwal jest uroczystym dniem, podczas którego ludzie wybaczają sobie błędy z przeszłości i zapominają innym wyrządzone krzywdy.

Śiwaizm

Na południu Indii, świętu holi patronuje Kama. Tradycja głosi, że tego dnia Kama został spopielony poprzez siddhi z Adźńa ćakry medytującego na himalajskiej górze Kajlas boga, patrona joginów, Śiwy. Aby przypomnieć ból i smutek bogini Ratri po utracie męża, kobiety w niektórych rejonach śpiewają pieśni pogrzebowe^[1]. Podczas holi popularne są również ofiary z drzewa Aśoki o czerwonych kwiatach, symbolizujących boga Kamę i miłość fizyczną. Hinduizm ludowy wyróżnia podczas obchodów holi zwyczaj śpiewania piosenek o erotycznych treściach^[2].

Wisznuizm

Na północy Indii, obchody święta holi upamiętniają bohaterstwo Kryszny. Odniósł on zwycięstwo nad Putaną, żeńskim asurą.

W stanie Madhya Pradesh, zwyciężonym przeciwnikiem Kryszny jest gigant Nathurama^[3].

Według innych mitów, holi to rocznica śmierci w płomieniach stosu ogniowego Holiki (dlatego pierwszego dnia holi palone są ogniska), która podstępnie próbowała uśmiercić poprzez spalenie Prahladę – gorliwego wielbiciela Wisznu.

Drugiego dnia święta (zwanego Dhulandi) hindusi obrzucają się nawzajem kolorowym proszkiem (który tradycyjnie był wytwarzany z roślin kwitnących na wiosnę a współcześnie wytwarza się go przemysłowo) i polewają wodą.

Holi w literaturze

„Życie po hindusku” Janina Rubach- Kuczewska 1971 (s. 258)
Moje Indie Jarosław Kret
Wędrówki z moim Guru Wojciech Żukrowski 1962
Czerwona ziemia i obfity deszcz Vikram Chandra
Wędrówka przez słońce Corban Addison 2012 (rozdz. 33)
Święto róż Indu Sundaresan 2005 (rozdz. 5)
Z Hajerem na kraj Indii Mieczysław Bieniek rozdz. Święto Holi – początek wiosny

Holi w filmie

Darr, Deewana, Rebeliant, Mohabbatein, Dayavan, Apna Asmaan, Delhi Heights, Hyderabad Blues, Rang De Basanti, Mother India, Damini, Mashaal, Silsila, Kati Patang, Zakhmi, Sholay, Saudagar, Holi, Dhanwan, Ogrodnik, Aalap, Om Shanti Om, Rab Ne Bana Di Jodi, Mashaal i Don, Gandhi, My Father, Waqt: The Race Against Time, Ayan, Rainbow – telugu, Outsourced, Shaitan, Raanjhana, Yeh Jaawan Hai Deewani, Goliyon Ki Raasleela Ram-Leela, Aasai, Źródło szczęścia.

Przypisy

↑ Jan Knappert: Mitologia Indii. Maciej Karpiński (tłum.). Wyd. 1. Poznań: Dom Wydawniczy „Rebis”, 1996, s. 161, seria: Mity i legendy świata. ISBN 83-7120-180-X.
↑ Louis Frédéric: Słownik cywilizacji indyjskiej. Przemysław Piekarski (red. nauk.). Wyd. 1. T. 1 1. Katowice: Wydawnictwo „Książnica”, 1998, s. 348. ISBN 83-7132-369-7.
↑ Jan Knappert: Mitologia Indii. Maciej Karpiński (tłum.). Wyd. 1. Poznań: Dom Wydawniczy „Rebis”, 1996, s. 161, seria: Mity i legendy świata. ISBN 83-7120-180-X.

Linki zewnętrzne

[1] Jan Knappert: Mitologia Indii. Maciej Karpiński (tłum.). Wyd. 1. Poznań: Dom Wydawniczy „Rebis”, 1996, s. 161, seria: Mity i legendy świata. ISBN 83-7120-180-X.

[2] Louis Frédéric: Słownik cywilizacji indyjskiej. Przemysław Piekarski (red. nauk.). Wyd. 1. T. 1 1. Katowice: Wydawnictwo „Książnica”, 1998, s. 348. ISBN 83-7132-369-7.

[3] Jan Knappert: Mitologia Indii. Maciej Karpiński (tłum.). Wyd. 1. Poznań: Dom Wydawniczy „Rebis”, 1996, s. 161, seria: Mity i legendy świata. ISBN 83-7120-180-X.

[1]

[2]

[3]

@@ Linia 1: / Linia 1: @@
 [[Plik:Barsana Holi Festival.jpg|thumb|Święto Holi w [[Barsana]]]]
-'''Holi''' ([[pismo dewanagari|dewanagari]] होली [[trl.]] holī, [[język bengalski|bengali]] হোলি ) – [[Hinduizm|hinduistyczne]] święto radości i wiosny, obchodzone przeważnie w dniu [[pełnia|pełni]] [[księżyc]]a w miesiącu [[phalguna]] (luty–marzec). To święto obchodzi się przede wszystkim w Indiach, Nepalu i innych regionach świata, głównie wśród Hindusów lub osób pochodzenia indyjskiego. Festiwal ten rozprzestrzenił się w ostatnich latach w częściach Europy i Ameryki Północnej jako święto miłości i kolorów wiosny.
+'''Holi''' ([[pismo dewanagari|dewanagari]] होली [[trl.]] holī, {{w języku|bn|হোলি}}) – [[Hinduizm|hinduistyczne]] święto radości i wiosny, obchodzone przeważnie w dniu [[pełnia|pełni]] [[księżyc]]a w miesiącu [[phalguna]] (luty–marzec). To święto obchodzi się przede wszystkim w Indiach, Nepalu i innych regionach świata, głównie wśród Hindusów lub osób pochodzenia indyjskiego. Festiwal ten rozprzestrzenił się w ostatnich latach w częściach Europy i Ameryki Północnej jako święto miłości i kolorów wiosny.
 == Przebieg ==
@@ Linia 10: / Linia 10: @@
 == Śiwaizm ==
-Na południu Indii, świętu holi patronuje [[Kama (bóg)|Kama]]. Tradycja głosi, że tego dnia Kama został spopielony poprzez [[siddhi]] z [[Adźńa]] [[ćakry]] medytującego na himalajskiej górze [[Kajlas]] boga, patrona [[jogin]]ów, [[Śiwa|Śiwy]]. Aby przypomnieć ból i smutek bogini [[Ratri]] po utracie męża, kobiety w niektórych rejonach śpiewają pieśni pogrzebowe<ref>{{cytuj książkę |nazwisko= Knappert|imię= Jan|autor= |autor link= |inni= Maciej Karpiński (tłum.)|tytuł= Mitologia Indii |wydanie= 1|wydawca= Dom Wydawniczy „Rebis”|miejsce= Poznań|rok= 1996|strony= 161|seria= Mity i legendy świata |id = |isbn= 83-7120-180-X|oclc= |doi= |cytat= }}</ref>.
+Na południu Indii, świętu holi patronuje [[Kama (bóg)|Kama]]. Tradycja głosi, że tego dnia Kama został spopielony poprzez [[siddhi]] z [[Adźńa]] [[ćakry]] medytującego na himalajskiej górze [[Kajlas]] boga, patrona [[jogin]]ów, [[Śiwa|Śiwy]]. Aby przypomnieć ból i smutek bogini [[Ratri]] po utracie męża, kobiety w niektórych rejonach śpiewają pieśni pogrzebowe<ref>{{cytuj książkę |nazwisko= Knappert|imię= Jan|autor link= |tytuł= Mitologia Indii |inni= Maciej Karpiński (tłum.)|wydanie= 1|wydawca= Dom Wydawniczy „Rebis”|miejsce= Poznań|rok= 1996|strony= 161|seria= Mity i legendy świata |isbn= 83-7120-180-X}}</ref>.
-Podczas holi popularne są również ofiary z ''[[Asioka (roślina)|drzewa Aśoki]]'' o czerwonych kwiatach, symbolizujących boga Kamę i miłość fizyczną. [[Hinduizm ludowy]] wyróżnia podczas obchodów holi zwyczaj śpiewania piosenek o erotycznych treściach<ref>{{cytuj książkę |nazwisko= Frédéric|imię= Louis|autor= |autor link= |inni= Przemysław Piekarski (red. nauk.)|tytuł= Słownik cywilizacji indyjskiej|wydanie= 1|wydawca= Wydawnictwo „Książnica”|miejsce= Katowice|rok= 1998 |strony= 348|tom=1 1|id = |isbn= 83-7132-369-7|oclc= |doi= |cytat= }}</ref>.
+Podczas holi popularne są również ofiary z ''[[Asioka (roślina)|drzewa Aśoki]]'' o czerwonych kwiatach, symbolizujących boga Kamę i miłość fizyczną. [[Hinduizm ludowy]] wyróżnia podczas obchodów holi zwyczaj śpiewania piosenek o erotycznych treściach<ref>{{cytuj książkę |nazwisko= Frédéric|imię= Louis|autor link= |tytuł= Słownik cywilizacji indyjskiej|inni= Przemysław Piekarski (red. nauk.)|wydanie= 1|wydawca= Wydawnictwo „Książnica”|miejsce= Katowice|rok= 1998 |strony= 348|tom=1 1|isbn= 83-7132-369-7}}</ref>.
 == Wisznuizm ==
 * Na północy Indii, obchody święta holi upamiętniają bohaterstwo [[Kryszna|Kryszny]]. Odniósł on zwycięstwo nad [[Putana|Putaną]], żeńskim [[Asura|asurą]].
-W stanie [[Madhya Pradesh]], zwyciężonym przeciwnikiem Kryszny jest gigant [[Nathurama]]<ref> {{cytuj książkę |nazwisko= Knappert|imię= Jan|autor= |autor link= |inni= Maciej Karpiński (tłum.)|tytuł= Mitologia Indii |wydanie= 1|wydawca= Dom Wydawniczy „Rebis”|miejsce= Poznań|rok= 1996|strony= 161|seria= Mity i legendy świata |id = |isbn= 83-7120-180-X|oclc= |doi= |cytat= }}</ref>.
+W stanie [[Madhya Pradesh]], zwyciężonym przeciwnikiem Kryszny jest gigant [[Nathurama]]<ref>{{cytuj książkę |nazwisko= Knappert|imię= Jan|autor link= |tytuł= Mitologia Indii |inni= Maciej Karpiński (tłum.)|wydanie= 1|wydawca= Dom Wydawniczy „Rebis”|miejsce= Poznań|rok= 1996|strony= 161|seria= Mity i legendy świata |isbn= 83-7120-180-X}}</ref>.
 * Według innych mitów, holi to rocznica śmierci w płomieniach stosu ogniowego [[Holika|Holiki]] (dlatego pierwszego dnia holi palone są ogniska), która podstępnie próbowała uśmiercić poprzez spalenie [[Prahlada|Prahladę]] – gorliwego wielbiciela [[Wisznu]].
@@ Linia 21: / Linia 21: @@
 == Holi w literaturze ==
-* „Życie po hindusku” Janina Rubach- Kuczewska 1971 (str. 258)
+* „Życie po hindusku” Janina Rubach- Kuczewska 1971 (s. 258)
 * ''[[Moje Indie]]'' [[Jarosław Kret]]
 * ''[[Wędrówki z moim Guru]]'' [[Wojciech Żukrowski]] 1962
@@ Linia 30: / Linia 30: @@
 == Holi w filmie ==
-''[[Darr]]'', ''[[Deewana]]'', ''[[Rebeliant (film)|Rebeliant]]'', ''[[Mohabbatein]]'', ''[[Dayavan]]'', ''[[Apna Asmaan]]'', ''[[Delhi Heights]]'', ''[[Hyderabad Blues]]'', ''[[Rang De Basanti]]'', ''[[Mother India]]'', ''[[Damini]]'', ''[[Mashaal]]'', ''[[Silsila]]'', ''[[Kati Patang]]'', ''[[Zakhmi]]'', ''[[Sholay]]'', ''[[Saudagar]]'', ''[[Holi (film)|Holi]]'', ''[[Dhanwan]]'', ''[[Ogrodnik (film 2003)|Ogrodnik]]'', ''[[Aalap]]'' , '' [[Om Shanti Om]]'', ''[[Rab Ne Bana Di Jodi]] '', ''[[Mashaal]]'' i ''[[Don (film)|Don]]'', ''[[Gandhi, My Father]]'', ''[[Waqt: The Race Against Time]]'', ''[[Ayan]]'', ''[[Rainbow - telugu]]'', ''[[Outsourced]]'', ''[[Shaitan]]'', ''[[Raanjhana]]'', ''[[Yeh Jaawan Hai Deewani]]'', ''[[Goliyon Ki Raasleela Ram-Leela]]'', ''[[Aasai]], Źródło szczęścia.''
+''[[Darr]]'', ''[[Deewana]]'', ''[[Rebeliant (film)|Rebeliant]]'', ''[[Mohabbatein]]'', ''[[Dayavan]]'', ''[[Apna Asmaan]]'', ''[[Delhi Heights]]'', ''[[Hyderabad Blues]]'', ''[[Rang De Basanti]]'', ''[[Mother India]]'', ''[[Damini]]'', ''[[Mashaal]]'', ''[[Silsila]]'', ''[[Kati Patang]]'', ''[[Zakhmi]]'', ''[[Sholay]]'', ''[[Saudagar]]'', ''[[Holi (film)|Holi]]'', ''[[Dhanwan]]'', ''[[Ogrodnik (film 2003)|Ogrodnik]]'', ''[[Aalap]]'', '' [[Om Shanti Om]]'', ''[[Rab Ne Bana Di Jodi]]'', ''Mashaal'' i ''[[Don (film)|Don]]'', ''[[Gandhi, My Father]]'', ''[[Waqt: The Race Against Time]]'', ''[[Ayan]]'', ''[[Rainbow - telugu|Rainbow – telugu]]'', ''[[Outsourced]]'', ''[[Shaitan]]'', ''[[Raanjhana]]'', ''[[Yeh Jaawan Hai Deewani]]'', ''[[Goliyon Ki Raasleela Ram-Leela]]'', ''[[Aasai]], Źródło szczęścia.''
 == Przypisy ==