Spice and Wolf

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Spice and Wolf
jap. 狼と香辛料
(Ōkami to kōshinryō)
Gatunekprzygodowy, fantasy, romans[1]
Light novel
AutorIsuna Hasekura
ArtystaJū Ayakura
WydawcaASCII Media Works
Wydawana10 lutego 2006obecnie
Liczba tomów24
Manga
AutorIsuna Hasekura
ArtystaKeito Koume
WydawcaASCII Media Works
Polski wydawcaStudio JG
Odbiorcyseinen
Drukowana wDengeki Maoh
Wydawana27 września 200727 grudnia 2017
Liczba tomów16
Telewizyjny serial anime
ReżyserTakeo Takahashi
ScenariuszNaruhisa Arakawa
MuzykaYūji Yoshino
StudioImagin (I)
Brain’s Base (II)
Marvy Jack (II)
Stacja telewizyjnaChiba TV, KBS, SUN, Tokyo MX, TVA, tvk, TVS
Premierowa emisja9 stycznia 200824 września 2009
Liczba odcinków24 + 2 OVA
Light novel
Shinsetsu ōkami to kōshinryō: Ōkami to yōhishi
AutorIsuna Hasekura
ArtystaJū Ayakura
WydawcaASCII Media Works
Wydawana10 września 2016obecnie
Liczba tomów9
Manga
Shinsetsu ōkami to kōshinryō: Ōkami to yōhishi
AutorIsuna Hasekura
ArtystaHidori
WydawcaASCII Media Works
Odbiorcyseinen
Drukowana wDengeki Maoh
Wydawana27 maja 2019obecnie
Liczba tomów2
Telewizyjny serial anime
Ōkami to kōshinryō: Merchant Meets the Wise Wolf
ReżyserTakeo Takahashi
Hijiri Sanpei
ScenariuszTatsuhiko Urahata
MuzykaKevin Penkin
StudioPassione
Stacja telewizyjnaTV Tokyo, TVO, TVA, BS TV Tokyo, AT-X
Premierowa emisja2 kwietnia 2024obecnie

Spice and Wolf (jap. 狼と香辛料 Ōkami to kōshinryō) – seria light novel napisana przez Isunę Hasekurę z ilustracjami Jū Ayakury, publikowana przez wydawnictwo ASCII Media Works pod imprintem Dengeki Bunko od lutego 2006.

Na podstawie powieści Keito Koume narysował mangę, która ukazywała się w czasopiśmie Dengeki Maoh wydawnictwa ASCII Media Works od września 2007 do grudnia 2017. W Polsce prawa do jej dystrybucji zakupiło wydawnictwo Studio JG.

Na podstawie serii powstały dwa sezony anime emitowane od stycznia 2008 do września 2009 oraz dwa odcinki OVA. Nowa adaptacja anime emitowana jest od kwietnia 2024.

Z okazji 10. rocznicy wydania powieści Isuna Hasekura rozpoczął pracę nad kontynuacją, której pierwszy rozdział został wydany w kwietniu 2016 i ukazuje wydarzenia 10 lat po zakończeniu tomu 17.

Fabuła[edytuj | edytuj kod]

Historia Spice and Wolf skupia się wokół 25-letniego Krafta Lawrence’a, wędrownego kupca, który handluje różnymi produktami jeżdżąc od miasta do miasta, aby zarobić na życie w świecie przypominającym Europę końca XVI wieku[2]. Jego głównym celem jest zebranie wystarczającej sumy pieniędzy, aby założyć swój własny sklep, a on sam podróżuje już od siedmiu lat zdobywając doświadczenie w handlu. Pewnej nocy, gdy zatrzymał się w miejscowości Pasloe, zastaje w swoim wozie pogańskie bóstwo-wilczycę o imieniu Holo, która ma ponad 600 lat. Z wyglądu przypomina zwykłą 15-letnią dziewczynę, z wyjątkiem ogona i wilczych uszu. Przedstawia się jako bogini żniw tego miasta, która zapewniała jego mieszkańcom pomyślne zbiory pszenicy przez wiele lat. Holo chce wrócić do swojej ojczyzny na północy zwanej Yoitsu. Wierzy, że ludzie ją opuścili, a ona dotrzymała już swojej obietnicy opieki nad plonami. Chce także podróżować, aby zobaczyć jak zmienił się świat po tym, jak przebywała w jednym miejscu przez lata. Podczas podróży, jej mądrość pomaga Lawrence’owi zwiększyć zyski, ale także jej prawdziwa natura przyciąga niechcianą uwagę Kościoła.

Bohaterowie[edytuj | edytuj kod]

  • Kraft Lawrence (jap. クラフト・ロレンス Kurafuto Rorensu)
Seiyū: Jun Fukuyama[3][4]
Kraft Lawrence, który znany jest głównie z nazwiska, jest 25-letnim podróżnym kupcem podróżującym z miasta do miasta kupując i sprzedając różne rzeczy, aby zarobić na życie. Gdy miał dwanaście lat, został uczniem krewnego kupca. Jego życiowym celem jest, aby zebrać wystarczającą ilość pieniędzy na rozpoczęcie swojego własnego sklepu, dlatego też podróżuje od siedmiu lat zdobywając doświadczenie w handlu. Pewnej nocy spotyka Holo i ostatecznie zgadza się na jej wspólną podróż z nim. Dziewczyna pomaga mu udzielając swojej mądrości. W miarę rozwoju serii zarówno Lawrence, jak i Holo wykazują rosnącą sympatię do siebie. Chociaż Lawrence rzadko uzewnętrznia swoje emocje wyrazem twarzy, naprawdę dba o Holo. Wyraża swoje uczucia poprzez działania.
Seiyū: Ami Koshimizu[3][4]
Holo jest wilczycą i bóstwem żniw oryginalnie pochodzącą z północnej krainy znanej jako Yoitsu, przywodzącej na myśl podobieństwo do legendarnej krainy Hyperborei. Obiecała z ludziom z miasta Pasloe, że zapewni miastu dobre zbiory pszenicy co roku. Jednak w miarę upływu czasu, mieszkańcy powoli porzucają Holo i nie polegają na niej, jak niegdyś, dlatego też Holo ucieka z miasta na wozie Lawrence’a. Rozpoczynają wspólną podróż. Holo chce zobaczyć, jak bardzo świat się zmienił od czasu, kiedy była w Pasloe. Holo przybrała postać dziewczyny młodszej niż Lawrence, choć nadal zachowuje swój wilczy ogon i uszy. Jej prawdziwą formą jest postać ogromnego wilka, którego czci i obawia się wiele osób.
  • Yarei (jap. ヤレイ)
Seiyū: Tomokazu Sugita (Merchant Meets the Wise Wolf)[4]
  • Chloe (jap. クロエ Kuroe)
Seiyū: Kaori Nazuka[3]
  • Norah Arendt (jap. ノーラ・アレント Nōra Arento)
Seiyū: Mai Nakahara[3]
  • Fermi Amati (jap. フェルミ・アマーティ Ferumi Amāti)
Seiyū: Saeko Chiba[3]
  • Dian Rubens (jap. ィアン・ルーベンス Dian Rūbensu)
Seiyū: Akeno Watanabe[3]
  • Marc Cole (jap. マルク・コール Maruku Kōru)
Seiyū: Rikiya Koyama[3]
  • Eve Boland (jap. エーブ・ボラン Ēbu Boran)
Seiyū: Romi Park[3]

Light novel[edytuj | edytuj kod]

Seria została napisana przez Isunę Hasekurę, a ilustracje do niej wykonał Jū Ayakura. W 2005 roku Hasekura zgłosił pierwszą książkę z cyklu do dwunastej edycji konkursu Dengeki shōsetsu taishō, zdobywając Srebrną Nagrodę[7]. Łącznie opublikowano 17 tomów, które ukazywały się między 10 lutego 2006 a 10 lipca 2011 nakładem wydawnictwa ASCII Media Works pod imprintem Dengeki Bunko[8][9][10].

Z okazji 10. rocznicy serii, Hasekura rozpoczął pisanie kontynuacji w 49. numerze Dengeki Bunko Magazine, wydanym 9 kwietnia 2016[11]. 10 września 2016 publikacja nowych książek z serii została wznowiona wraz z ukazaniem się tomu 18[12].

Od 10 września 2016 ukazuje się spin-off serii zatytułowany, Shinsetsu ōkami to kōshinryō: Ōkami to yōhishi (jap. 新説 狼と香辛料 狼と羊皮紙), który skupia się na postaciach Cole’a i Myuri, córki Lawrence’a i Holo[13].

NrData wydania (język japoński)ISBN (język japoński)
110 lutego 2006[8]ISBN 978-4-04-866931-3
210 czerwca 2006[14]ISBN 978-4-04-866932-0
310 października 2006[15]ISBN 978-4-04-869417-9
410 lutego 2007[16]ISBN 978-4-04-869064-5
510 sierpnia 2007[17]ISBN 978-4-04-869439-1
610 grudnia 2007[18]ISBN 978-4-04-869447-6
710 lutego 2008[19]ISBN 978-4-04-867700-4
810 maja 2008[20]ISBN 978-4-04-867068-5
910 września 2008[21]ISBN 978-4-04-867210-8
1010 lutego 2009[22]ISBN 978-4-04-867522-2
1110 maja 2009[23]ISBN 978-4-04-867809-4
1210 sierpnia 2009[24]ISBN 978-4-04-867933-6
1310 listopada 2009[25]ISBN 978-4-04-868140-7
1410 lutego 2010[26]ISBN 978-4-04-868326-5
1510 września 2010[27]ISBN 978-4-04-868829-1
1610 lutego 2011[28]ISBN 978-4-04-870265-2
1710 lipca 2011[9]ISBN 978-4-04-870685-8
1810 września 2016[12]ISBN 978-4-04-892355-2
1910 maja 2017[29]ISBN 978-4-04-892891-5
2010 lutego 2018[30]ISBN 978-4-04-893619-4
2110 stycznia 2019[31]ISBN 978-4-04-912200-8
2210 grudnia 2019[32]ISBN 978-4-04-912904-5
2310 września 2021[33]ISBN 978-4-04-913942-6
247 stycznia 2023[34]ISBN 978-4-04-914819-0

Manga[edytuj | edytuj kod]

Na podstawie light novel powstała manga zilustrowana przez Keito Koume, która ukazywała się w czasopiśmie Dengeki Maoh od 27 września 2007 do 27 grudnia 2017[35]. Wydawnictwo ASCII Media Works zebrało jej rozdziały w 16 tankōbonach, wydawanych od 27 marca 2008 do 27 lutego 2018[36][37].

W Polsce seria została wydana nakładem wydawnictwa Studio JG w latach 2013–2018[38][39].

NrJęzyk japońskiJęzyk polski
Data wydaniaISBNData wydaniaISBN
127 marca 2008[36]ISBN 978-4-04-866696-125 marca 2013[38]ISBN 978-83-61356-62-2
Lista rozdziałów
  • Rozdziały 1–6
227 stycznia 2009[40]ISBN 978-4-04-867559-825 maja 2013[41]ISBN 978-83-61356-67-7
Lista rozdziałów
  • Rozdziały 7–12
  • Dodatek
327 lipca 2009[42]ISBN 978-4-04-867963-34 września 2013[43]ISBN 978-83-61356-73-8
Lista rozdziałów
  • Rozdziały 13–18
  • Dodatek
427 marca 2010[44]ISBN 978-4-04-868516-09 grudnia 2013[45]ISBN 978-83-61356-82-0
Lista rozdziałów
  • Rozdziały 19–24
  • Dodatek
527 października 2010[46]ISBN 978-4-04-868921-221 marca 2014[47]ISBN 978-83-61356-92-9
Lista rozdziałów
  • Rozdziały 25–30
  • Dodatek
64 kwietnia 2011[48]ISBN 978-4-04-870500-427 maja 2014[49]ISBN 978-83-61356-98-1
Lista rozdziałów
  • Rozdziały 31–35
  • Dodatek
727 lutego 2012[50]ISBN 978-4-04-886294-313 sierpnia 2014[51]ISBN 978-83-8001-014-7
Lista rozdziałów
  • Rozdziały 36–41
827 października 2012[52]ISBN 978-4-04-891051-414 listopada 2014[53]ISBN 978-83-8001-030-7
Lista rozdziałów
  • Rozdziały 42–47
927 sierpnia 2013[54]ISBN 978-4-04-891839-84 lutego 2015[55]ISBN 978-83-8001-042-0
Lista rozdziałów
  • Rozdziały 48–54
1026 kwietnia 2014[56]ISBN 978-4-04-866488-29 kwietnia 2015[57]ISBN 978-83-8001-055-0
Lista rozdziałów
  • Rozdziały 55–61
1120 grudnia 2014[58]ISBN 978-4-04-869054-68 marca 2017[59]ISBN 978-83-8001-193-9
Lista rozdziałów
  • Rozdziały 62–67
1227 sierpnia 2015[60]ISBN 978-4-04-865172-13 sierpnia 2017[61]ISBN 978-83-8001-224-0
Lista rozdziałów
  • Rozdziały 68–74
1327 lutego 2016[62]ISBN 978-4-04-865725-928 listopada 2017[63]ISBN 978-83-8001-260-8
Lista rozdziałów
  • Rozdziały 75–80
1427 września 2016[64]ISBN 978-4-04-892341-530 marca 2018[65]ISBN 978-83-8001-284-4
Lista rozdziałów
  • Rozdziały 81–86
1527 maja 2017[66]ISBN 978-4-04-892911-029 czerwca 2018[67]ISBN 978-83-8001-326-1
Lista rozdziałów
  • Rozdziały 87–92
1627 lutego 2018[37]ISBN 978-4-04-893596-88 października 2018[39]ISBN 978-83-8001-359-9
Lista rozdziałów
  • Rozdziały 93–99

Manga na podstawie spin-offu Shinsetsu ōkami to kōshinryō: Ōkami to yōhishi jest wydawana w magazynie Dengeki Maoh od 27 maja 2019. Ilustratorem tej serii jest Hidori[68]. Pierwszy tom ukazał się 27 grudnia 2019[69].

NrData wydania (język japoński)ISBN (język japoński)
127 grudnia 2019[69]ISBN 978-4-04-912934-2
224 października 2020[70]ISBN 978-4-04-913423-0

Anime[edytuj | edytuj kod]

Pierwsza adaptacja (2008–2009)[edytuj | edytuj kod]

Telewizyjny serial anime wyprodukowany przez studio Imagin był emitowany w Japonii między 9 stycznia a 26 marca 2008 na antenie Chiba TV[71]; wyemitowano 12 z 13 odcinków, przy czym odcinek 7 był dostępny wyłącznie na DVD jako OVA[72]. Seria została wydana w Japonii przez Pony Canyon na sześciu płytach DVD, z których pierwsza zawiera trzy odcinki, a każda kolejna po dwa. Wydania ukazywały się między 2 kwietnia a 29 sierpnia 2008[73]. 30 stycznia 2009 została wydana również edycja na Blu-ray[74]. Serial został wyreżyserowany przez Takeo Takahashiego, scenariusz napisał Naruhisa Arakawa, a projekty postaci dostarczył Kazuya Kuroda. Motywem otwierającym jest „Tabi no tochū” (jap. 旅の途中) autorstwa Natsumi Kiyoury, natomiast końcowym „Ringo biyori: The Wolf Whistling Song” (jap. リンゴ日和 ~The Wolf Whistling Song) w wykonaniu Rocky Chack; oba single zostały wydane 6 lutego 2008[75].

Drugi sezon anime zatytułowany Ōkami to kōshinryō II był emitowany w Japonii między 9 lipca a 24 września 2009[76]. Większość ekipy produkcyjnej z pierwszego sezonu powróciła, za wyjątkiem Kazuyi Kurody, który został zastąpiony przez Toshimitsu Kobayashiego jako projektant postaci i główny reżyser animacji. Seria została zanimowana przez studia Brain’s Base i Marvy Jack zamiast Imagin[77]. Motyw otwierający, zatytułowany „Mitsu no yoake”, zaśpiewała Akino Arai, natomiast motyw końcowy, „Perfect World”, wykonał zespół Rocky Chack[78]. Drugi odcinek OVA został wydany w pakiecie z książką obrazkową zatytułowaną Ōkami to kōshinryō: Ōkami to kin no mugiho (jap. 「狼と香辛料」狼と金の麦穂), która została napisana i zilustrowana przez autorów light novel. Ukazała się ona 30 kwietnia 2009 nakładem wydawnictwa ASCII Media Works pod imprintem Dengeki Bunko Visual Novel[79].

Remake (2024)[edytuj | edytuj kod]

Nowa adaptacja anime została ogłoszona 25 lutego 2022 z okazji 15-lecia powieści[80]. Później potwierdzono, że będzie to remake serii zatytułowany Ōkami to kōshinryō: Merchant Meets the Wise Wolf. Za produkcję odpowiadało studio Passione, za reżyserię Hijiri Sanpei, wraz z Takahashim powracającym jako główny reżyser, muzykę skomponował Kevin Penkin, a Fukuyama i Koshimizu powrócili, aby ponownie wcielić się w role odpowiednio Lawrence’a i Holo[81]. Premiera odbyła się 2 kwietnia 2024 w stacjach TV Tokyo, TV Osaka, TV Aichi, BS TV Tokyo i AT-X[82][83]. Motywem otwierającym jest „Tabi no yukue” w wykonaniu Hany Hope, natomiast końcowym „Andante” autorstwa ClariS[84].

Gry komputerowe[edytuj | edytuj kod]

Powieść wizualna z elementami symulatora randkowego i prowadzenia biznesu zatytułowana Spice and Wolf: Holo’s and My One Year (jap. 狼と香辛料 ボクとホロの一年 Ōkami to kōshinryō boku to Horo no ichinen), została opracowana przez ASCII Media Works na konsolę Nintendo DS i została wydana w Japonii 26 czerwca 2008[85][86]. Gracz wciela się w nieznaną z imienia postać (tytułowego „Boku”, który bardzo przypomina Krafta Lawrence’a). W zamian za tanie nabycie wozu Holo, obiecuje on pomóc jej odnaleźć rodzinne miasto przed końcem roku, wykorzystując swoje umiejętności kupieckie do zakupu informacji. W międzyczasie gracz zwiększa swoją zażyłość z nią poprzez różne wydarzenia, potencjalnie skutkujące różnymi zakończeniami[85]. Historia różni się od tej z oryginalnych powieści i jest przedstawiona jako alternatywny wszechświat[87]. Gra została wydana zarówno w edycji regularnej jak i limitowanej, z czego ta druga zawierała między innymi naturalnej wielkości plakat Holo[85][88].

Sequel, również wydany przez ASCII Media Works na konsolę Nintendo DS, ukazał się 17 września 2009 w Japonii pod tytułem Spice and Wolf: The Wind that Spans the Sea (jap. 狼と香辛料 海を渡る風 Ōkami to kōshinryō umi o wataru kaze)[89].

Odbiór[edytuj | edytuj kod]

ASCII Media Works poinformowało, że do listopada 2009 w Japonii zostało sprzedanych ponad 3,5 miliona egzemplarzy pierwszych dziewięciu tomów powieści[90]. Seria została nazwana przez Mainichi Shimbun „unikalną opowieścią fantastyczną” z powodu fabuły skupiającej się na ekonomii, handlu i sprzedaży, a nie na typowych tematach fantasy, takich jak miecze i magia[91].

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. Inaczej nazywana Horo. Wersja Holo została potwierdzona przez YenPress po konsultacji z twórcą[5].
  2. Autor książki stwierdził, że obydwie wersje są poprawne zależnie od wymogów tłumaczenia[6].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Spice and Wolf, Vol. 1 (light novel) [online], Yen Press [dostęp 2024-04-20] (ang.).
  2. とっても魅力的な『狼と香辛料』の世界──。 [online], spicy-wolf.com [dostęp 2013-01-21] (jap.).
  3. a b c d e f g h Spice and Wolf II (TV) [online], Anime News Network [dostęp 2024-04-20] (ang.).
  4. a b c Spice & Wolf: merchant meets the wise wolf (TV) [online], Anime News Network [dostęp 2024-04-20] (ang.).
  5. Yen Press » Blog Archive » Spice and Wolf Unveiled! [online], Yen Press, 25 września 2009 [dostęp 2024-04-20] [zarchiwizowane z adresu 2009-09-29] (ang.).
  6. Переводы Ushwood'а » Хоро vs Холо [online], Ushwood, 14 kwietnia 2013 [dostęp 2024-04-20] [zarchiwizowane z adresu 2013-06-29] (ros.).
  7. 第12回 電撃大賞 入賞作品 [online], ASCII Media Works [dostęp 2024-04-20] [zarchiwizowane z adresu 2006-04-21] (jap.).
  8. a b 狼と香辛料 [online], Kadokawa [dostęp 2024-04-13] (jap.).
  9. a b 狼と香辛料XVII Epilogue [online], Kadokawa [dostęp 2024-04-13] (jap.).
  10. Egan Loo, Spice and Wolf Light Novel Series to End in February [online], Anime News Network, 4 grudnia 2010 [dostęp 2024-04-20] (ang.).
  11. Rafael Antonio Pineda, Spice & Wolf Light Novel Series Gets Sequel on 10th Anniversary [online], Anime News Network, 9 lutego 2016 [dostęp 2024-04-20] (ang.).
  12. a b 狼と香辛料XVIII Spring Log [online], Kadokawa [dostęp 2024-04-13] (jap.).
  13. 新説 狼と香辛料 狼と羊皮紙 [online], Dengeki Bunko [dostęp 2024-04-20] (jap.).
  14. 狼と香辛料II [online], Kadokawa [dostęp 2024-04-13] (jap.).
  15. 狼と香辛料III [online], Kadokawa [dostęp 2024-04-13] (jap.).
  16. 狼と香辛料IV [online], Kadokawa [dostęp 2024-04-13] (jap.).
  17. 狼と香辛料V [online], Kadokawa [dostęp 2024-04-13] (jap.).
  18. 狼と香辛料VI [online], Kadokawa [dostęp 2024-04-13] (jap.).
  19. 狼と香辛料VIISide Colors [online], Kadokawa [dostęp 2024-04-13] (jap.).
  20. 狼と香辛料VIII対立の町(上) [online], Kadokawa [dostęp 2024-04-13] (jap.).
  21. 狼と香辛料IX対立の町(下) [online], Kadokawa [dostęp 2024-04-13] (jap.).
  22. 狼と香辛料X [online], Kadokawa [dostęp 2024-04-13] (jap.).
  23. 狼と香辛料XISide ColorsII [online], Kadokawa [dostęp 2024-04-13] (jap.).
  24. 狼と香辛料XII [online], Kadokawa [dostęp 2024-04-13] (jap.).
  25. 狼と香辛料XIIISide ColorsIII [online], Kadokawa [dostęp 2024-04-13] (jap.).
  26. 狼と香辛料XIV [online], Kadokawa [dostęp 2024-04-13] (jap.).
  27. 狼と香辛料XV 太陽の金貨<上> [online], Kadokawa [dostęp 2024-04-13] (jap.).
  28. 狼と香辛料XVI 太陽の金貨<下> [online], Kadokawa [dostęp 2024-04-13] (jap.).
  29. 狼と香辛料XIX Spring LogII [online], Kadokawa [dostęp 2024-04-13] (jap.).
  30. 狼と香辛料XX Spring LogIII [online], Kadokawa [dostęp 2024-04-13] (jap.).
  31. 狼と香辛料XXI Spring LogIV [online], Kadokawa [dostęp 2024-04-13] (jap.).
  32. 狼と香辛料XXII Spring LogV [online], Kadokawa [dostęp 2024-04-13] (jap.).
  33. 狼と香辛料XXIII Spring LogVI [online], Kadokawa [dostęp 2024-04-13] (jap.).
  34. 狼と香辛料XXIV Spring LogVII [online], Kadokawa [dostęp 2024-04-13] (jap.).
  35. Karen Ressler, Spice & Wolf Manga Ends on December 27 [online], Anime News Network, 26 listopada 2017 [dostęp 2024-04-20] (ang.).
  36. a b 狼と香辛料(1) [online], Kadokawa [dostęp 2024-04-20] (jap.).
  37. a b 狼と香辛料(16) [online], Kadokawa [dostęp 2024-04-20] (jap.).
  38. a b Spice and Wolf #1 [online], Studio JG [dostęp 2024-04-20] [zarchiwizowane z adresu 2023-12-26] (pol.).
  39. a b Spice and Wolf #16 [online], Studio JG [dostęp 2024-04-20] [zarchiwizowane z adresu 2023-06-07] (pol.).
  40. 狼と香辛料(2) [online], Kadokawa [dostęp 2024-04-20] (jap.).
  41. Spice and Wolf #2 [online], Studio JG [dostęp 2024-04-20] [zarchiwizowane z adresu 2023-12-08] (pol.).
  42. 狼と香辛料(3) [online], Kadokawa [dostęp 2024-04-20] (jap.).
  43. Spice and Wolf #3 [online], Studio JG [dostęp 2024-04-20] [zarchiwizowane z adresu 2023-09-26] (pol.).
  44. 狼と香辛料(4) [online], Kadokawa [dostęp 2024-04-20] (jap.).
  45. Spice and Wolf #4 [online], Studio JG [dostęp 2024-04-20] [zarchiwizowane z adresu 2023-12-08] (pol.).
  46. 狼と香辛料(5) [online], Kadokawa [dostęp 2024-04-20] (jap.).
  47. Spice and Wolf #5 [online], Studio JG [dostęp 2024-04-20] [zarchiwizowane z adresu 2023-10-03] (pol.).
  48. 狼と香辛料(6) [online], Kadokawa [dostęp 2024-04-20] (jap.).
  49. Spice and Wolf #6 [online], Studio JG [dostęp 2024-04-20] [zarchiwizowane z adresu 2023-10-03] (pol.).
  50. 狼と香辛料(7) [online], Kadokawa [dostęp 2024-04-20] (jap.).
  51. Spice and Wolf #7 [online], Studio JG [dostęp 2024-04-20] [zarchiwizowane z adresu 2023-09-30] (pol.).
  52. 狼と香辛料(8) [online], Kadokawa [dostęp 2024-04-20] (jap.).
  53. Spice and Wolf #8 [online], Studio JG [dostęp 2024-04-20] [zarchiwizowane z adresu 2023-09-26] (pol.).
  54. 狼と香辛料(9) [online], Kadokawa [dostęp 2024-04-20] (jap.).
  55. Spice and Wolf #9 [online], Studio JG [dostęp 2024-04-20] [zarchiwizowane z adresu 2023-06-07] (pol.).
  56. 狼と香辛料(10) [online], Kadokawa [dostęp 2024-04-20] (jap.).
  57. Spice and Wolf #10 [online], Studio JG [dostęp 2024-04-20] [zarchiwizowane z adresu 2023-06-07] (pol.).
  58. 狼と香辛料(11) [online], Kadokawa [dostęp 2024-04-20] (jap.).
  59. Spice and Wolf #11 [online], Studio JG [dostęp 2024-04-20] [zarchiwizowane z adresu 2023-06-07] (pol.).
  60. 狼と香辛料(12) [online], Kadokawa [dostęp 2024-04-20] (jap.).
  61. Spice and Wolf #12 [online], Studio JG [dostęp 2024-04-20] [zarchiwizowane z adresu 2023-06-07] (pol.).
  62. 狼と香辛料(13) [online], Kadokawa [dostęp 2024-04-20] (jap.).
  63. Spice and Wolf #13 [online], Studio JG [dostęp 2024-04-20] [zarchiwizowane z adresu 2023-06-07] (pol.).
  64. 狼と香辛料(14) [online], Kadokawa [dostęp 2024-04-20] (jap.).
  65. Spice and Wolf #14 [online], Studio JG [dostęp 2024-04-20] [zarchiwizowane z adresu 2023-06-07] (pol.).
  66. 狼と香辛料(15) [online], Kadokawa [dostęp 2024-04-20] (jap.).
  67. Spice and Wolf #15 [online], Studio JG [dostęp 2024-04-20] [zarchiwizowane z adresu 2023-06-01] (pol.).
  68. Rafael Antonio Pineda, Wolf & Parchment: New Theory Spice & Wolf Light Novels Get Manga [online], Anime News Network, 15 kwietnia 2019 [dostęp 2024-04-20] (ang.).
  69. a b 新説 狼と香辛料 狼と羊皮紙 1 [online], Kadokawa [dostęp 2024-04-13] (jap.).
  70. 新説 狼と香辛料 狼と羊皮紙 2 [online], Kadokawa [dostęp 2024-04-13] (jap.).
  71. 狼と香辛料 [online], tvdrama-db.com [dostęp 2024-04-21] (jap.).
  72. ストーリー紹介【TVアニメ情報】 [online], spicy-wolf.com, 16 kwietnia 2008 [dostęp 2024-04-21] [zarchiwizowane z adresu 2008-04-16] (jap.).
  73. DVD【DVD/CD】 [online], spicy-wolf.com, 5 kwietnia 2016 [dostęp 2024-04-21] [zarchiwizowane z adresu 2016-04-05] (jap.).
  74. のうぬしよ、同じわっちを見るならば、BDのキレイなほうがいいであろ? [online], Dengeki Online [dostęp 2024-04-21] (jap.).
  75. 主題歌CD/サントラ【DVD/CD】 [online], spicy-wolf.com, 9 stycznia 2008 [dostęp 2024-04-21] [zarchiwizowane z adresu 2008-01-09] (jap.).
  76. Egan Loo, Second Nogizaka Haruka no Himitsu TV Anime Green-Lit [online], Anime News Network, 5 lutego 2009 [dostęp 2024-04-21] (ang.).
  77. Egan Loo, Spice and Wolf's 2nd TV Anime Season Confirmed (Updated) [online], Anime News Network, 5 października 2008 [dostęp 2024-04-21] (ang.).
  78. Spice & Wolf Review: A Journey to the North [online], the-artifice.com, 2 grudnia 2012 [dostęp 2024-04-21] (ang.).
  79. Egan Loo, Spice and Wolf II's Act 0 to Ship on DVD in April (Updated) [online], Anime News Network, 2 lutego 2009 [dostęp 2024-04-21] (ang.).
  80. Rafael Antonio Pineda, Spice & Wolf Fantasy Novels Get New Anime [online], Anime News Network, 25 lutego 2022 [dostęp 2024-04-20] (ang.).
  81. Daryl Harding, Spice and Wolf’s New Anime Project to Broadcast in 2024 [online], Crunchyroll, 29 czerwca 2023 [dostęp 2024-04-20] (ang.).
  82. Anita Tai, New Spice & Wolf: Merchant Meets the Wise Wolf TV Anime Airs in April [online], Anime News Network, 31 grudnia 2023 [dostęp 2024-04-20] (ang.).
  83. Crystalyn Hodgkins, Spice & Wolf: merchant meets the wise wolf Anime Debuts on April 1 [online], Anime News Network, 11 marca 2024 [dostęp 2024-04-20] (ang.).
  84. Joanna Cayanan, Spice & Wolf: merchant meets the wise wolf Anime Reveals Theme Song Artists [online], Anime News Network, 17 marca 2024 [dostęp 2024-04-20] (ang.).
  85. a b c ─わっちはぬしと旅がしたい。ダメかや?─ もう一つの『狼と香辛料』の物語 [online], spicy-wolf.com, 3 grudnia 2007 [dostęp 2024-04-21] [zarchiwizowane z adresu 2007-12-03] (jap.).
  86. ニンテンドーDSソフト『狼と香辛料 ボクとホロの一年』 Official Web Site [online], d-game.dengeki.com, 6 stycznia 2014 [dostęp 2024-04-21] [zarchiwizowane z adresu 2014-01-06] (jap.).
  87. 狼と香辛料ブログ [online], blog.mediaworks.co.jp, 9 grudnia 2007 [dostęp 2024-04-21] [zarchiwizowane z adresu 2007-12-09] (jap.).
  88. わっちをお嫁にしてくりゃれ 「狼と香辛料」“ホロ”の等身大ポップ発売♪ [online], Dengeki Online [dostęp 2024-04-21] (jap.).
  89. ニンテンドーDSソフト『狼と香辛料 海を渡る風』 [online], d-game.dengeki.com, 6 stycznia 2014 [dostęp 2024-04-21] [zarchiwizowane z adresu 2014-01-06] (jap.).
  90. 『狼と香辛料』 は、支倉凍砂が描く小説(電撃文庫刊)で、シリーズ累計350万部突破の大人気作。 [online], ASCII Media Works [dostęp 2013-01-21] [zarchiwizowane z adresu 2012-10-16] (jap.).
  91. ブック批評:狼と香辛料 支倉凍砂 [online], Mainichi Shimbun [dostęp 2013-01-21] [zarchiwizowane z adresu 2008-09-26] (jap.).

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]