Sporek pięciopręcikowy

Sporek pięciopręcikowy
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	goździkopodobne
Rząd	goździkowce
Rodzina	goździkowate
Rodzaj	sporek
Gatunek	sporek pięciopręcikowy
	Nazwa systematyczna
	Spergula pentandra L.; Sp. Pl. 440 1753
	Multimedia w Wikimedia Commons

Sporek pięciopręcikowy (Spergula pentandra) – gatunek rośliny z rodziny goździkowatych. Występuje w basenie Morza Śródziemnego, na Wyspach Kanaryjskich i w Europie Zachodniej^[4]. W Polsce gatunek bardzo rzadko notowany w zachodniej części kraju^[5].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Pokrój: Roślina o wysokości od kilku cm do 25, u dołu silnie rozgałęziona, rzadko z pojedynczą łodygą. W węzłach wyrastają krótkopędy o liściach jednakowej długości sprawiające wrażenie liści wyrastających w okółku^[5].
Łodyga: Prosto wzniesiona lub podnosząca się, naga lub nieznacznie owłosiona^[5].
Liście: Nitkowate, zwykle do 1,2 cm długości (rzadko dłuższe), jednonerwowe, nieco wałeczkowato mięsiste. U nasady błoniaste przylistki^[5].
Kwiaty: Zebrane w luźne dichotomiczne kwiatostany. Szypułki są cienkie, nagie lub rzadko owłosione gruczołowato. Działki do 4 mm długości. Płatki korony lancetowate i zaostrzone, równe lub dłuższe od działek. Pręciki w liczbie 5^[5].
Owoc: Okrągławojajowata torebka jest nieco dłuższa od działek kielicha. Pęka do nasady otwierając się klapami na zewnątrz. Zawiera nasiona płaskie, do 2,5 mm średnicy, z błoniastą, białą, żyłkowaną krawędzią o szerokości do 0,6 mm^[5].
Gatunek podobny: Sporek polny ma podłużną bruzdę na spodniej stronie liści. Sporek wiosenny ma płatki szerokojajowate, pręcików więcej niż 5 i brązowo oskrzydlone nasiona^[5].

Jednoroczna lub dwuletnia roślina zielna. Rośnie na piaszczystych murawach i przydrożach.

Umieszczony na polskiej czerwonej liście w kategorii CR (krytycznie zagrożony)^[6].

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Caryophyllales, [w:] Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2012-10-10] (ang.).
↑ Spergula pentandra. [w:] The Plant List [on-line]. [dostęp 2012-10-10]. (ang.).
↑ Taxon Spergula pentandra. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN) [on-line]. [dostęp 2012-10-10].
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Adam Jasiewicz (red.): Flora Polski. Rośliny naczyniowe. T. III. Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera PAN, 1992, s. 308. ISBN 83-85444-06-8.
↑ Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.