Przejdź do zawartości

Stanisław Anioł (1898–1951)

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Grób na cmentarzu komunalnym w Tarnowie-Mościcach
Tablica nagrobna z tekstem:
Tow. STANISŁAW ANIOŁ
NACZELNY DYREKTOR Z.A. IM. F. DZIERŻYŃSKIEGO
W TARNOWIE
Wierny syn klasy robotniczej, żołnierz szeregów K.P.P.
Jego życie było walką o wyzwolenie społeczne i narodowe.
Przeżywszy lat 56 zmarł dnia 14-6-1951r.
Cześć jego pamięci.
Załoga.

Stanisław Anioł (ur. 1898 w Czyżowie, zm. 14 czerwca 1951 w Tarnowie)[1] – mistrz stolarski, dyrektor Zakładów Przemysłu Azotowego w Tarnowie[2].

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Urodził się w Czyżowie koło Dąbrowy Tarnowskiej. Jego rodzicami byli Feliks oraz Julia z domu Boduch, wyrobnicy rolni[3]. Zaczął uczyć się w szkole w sąsiedniej Niecieczy w 1905[3]. Ukończył sześcioklasową szkołę powszechną, w szkole był prymusem[4]. Pracował przejściowo przy regulacji Dunajca. Kiedy wybuchła I wojna światowa, a Stanisław Anioł ukończył 18 lat, został powołany do cesarsko-królewskiego wojska w 1916, trafił na front włoski[4], a z powodu gruźlicy zwolniony ze służby w 1917. Będąc cywilem został mistrzem stolarskim, egzamin mistrzowski złożył w 1921 roku[3]. W tym samym roku nawiązał kontakt z osobami z Komunistycznej Partii Polski i Niezależnej Partii Chłopskiej[4]. Od 1928 pracował w nowo powstającej Państwowej Fabryce Związków Azotowych w Mościcach w warsztacie merchanicznym[5][4], a po zwolnieniu założył prywatną pracownię stolarską. Za wykonany na wystawę przemysłową w Brukseli drewniany model PFZA otrzymał złoty medal[4]. Działalność polityczna doprowadziła do współpracy z Małgorzatą Fornalską, działaczką Międzynarodówki Komunistycznej[5]. Aresztowany za działalność komunistyczną w 1935, skazany został na dwa i pół roku więzienia. Po amnestii (ogłoszonej 2 stycznia 1936[6]) wyszedł na wolność. Z bratem wyjechał do Lwowa[4]. W czasie II wojny światowej został wywieziony z tego miasta jak inni Polacy – najpierw pod Moskwę, a potem do Azji Centralnej. Od 1 września 1942 w armii generała Władysława Andersa.

Po wojnie powrócił do kraju 15 grudnia 1945. Przejściowo został I Sekretarzem Komitetu Powiatowego Polskiej Partii Robotniczej w Tarnowie. Od kwietnia 1946 znowu pracował w Państwowej Fabryce Związków Azotowych w Mościcach. Od 1 listopada 1948 do 14 czerwca 1951 był dyrektorem naczelnym Zakładów Przemysłu Azotowego w Tarnowie. Wspomagał powstanie w Mościcach budynku dla drugiej szkoły powszechnej, gimnazjum i liceum[4]. Od 21 stycznia 1959[7] do 2005 roku ta szkoła – IV Liceum Ogólnokształcące w Tarnowie – nosiła jego imię[8].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Andrzej Niedojadło (red. nacz.), Encyklopedia Tarnowa, Tarnowskie Towarzystwo Kulturalne, Tarnów 2010, ISBN 978-83-87366-96-4, str. 24
  2. ↑ Piotr Pawlina (red.), Rzeczpospolita Mościcka. 80 lat tarnowskich Zakładów Azotowych (1927-2007), Zakłady Azotowe w Tarnowie-Mościcach S.A., Tarnów 2007, ss. 115-116
  3. ↑ a b c Smoła 2021 ↓, s. 245.
  4. ↑ a b c d e f g Stanisław Anioł : Sylwetki tarnowian, [w:] Eugeniusz Głomb i inni red., Tarnów i Ziemia Tarnowska, „Zeszyty Tarnowskie”, 2 (2), Tarnów: Towarzystwo Przyjaciół Ziemi Tarnowskiej, styczeń 1970, s. 56-59, Druk: Zakład Graficzny w Tarnowie, ul. Brodzińskiego 2; nakład 1500 egz., cena 10,- zł.
  5. ↑ a b Smoła 2021 ↓, s. 246.
  6. ↑ Ustawa z dnia 2 stycznia 1936 r. o amnestji (Dz.U. z 1936 r. nr 1, poz. 1).
  7. ↑ Maria Gazda (red.), Pięćdziesięciolecie IV Liceum Ogólnokształcącego im. St. Anioła. Tarnów-Mościce, 14 października 1995 rok, IV Liceum Ogólnokształcące im. Stanisława Anioła w Tarnowie, Tarnów, 1995, str. 9
  8. ↑ Marek Smoła, IV Liceum Ogólnokształcące im. Stanisława Anioła w Tarnowie 1945-2005 Szkoła i ludzie Zarys monograficzny, Tarnów 2005, wydawca IV LO i Gimnazjum nr 10 w Tarnowie Mościcach. ISBN 83-922879-0-8

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Maria Gazda (red.), Pięćdziesięciolecie IV Liceum Ogólnokształcącego im. St. Anioła. Tarnów-Mościce, 14 października 1995 rok, IV Liceum Ogólnokształcące im. Stanisława Anioła w Tarnowie, Tarnów, 1995
  • Marek Smoła, IV Liceum Ogólnokształcące im. Stanisława Anioła w Tarnowie 1945-2005 - Szkoła i ludzie - Zarys monograficzny, Tarnów 2005, wydawca IV LO i Gimnazjum nr 10 w Tarnowie Mościcach. ISBN 83-922879-0-8
  • Piotr Pawlina (red.), Rzeczpospolita Mościcka. 80 lat tarnowskich Zakładów Azotowych (1927-2007), Zakłady Azotowe w Tarnowie-Mościcach S.A., Tarnów 2007
  • Andrzej Niedojadło (red. nacz.), Encyklopedia Tarnowa, Tarnowskie Towarzystwo Kulturalne, Tarnów 2010, wydanie pierwsze, ISBN 978-83-87366-96-4
  • Smoła Marek: Nasze Liceum w Mościcach: 75 lat IV Liceum Ogólnokształcącego im. Jana Pawła II w Tarnowie. Tarnów: Stowarzyszenie Absolwentów i Przyjaciół IV Liceum w Tarnowie: S-CAN Wydawnictwo s.c., 2021. ISBN 978-83-65228-26-0.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Stanisław_Anioł_(1898–1951)&oldid=74241441”