Stanisław Oleksiak
| |
 podpułkownik
| |
| Data i miejsce urodzenia |
12 października 1924 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Przebieg służby | |
| Siły zbrojne | |
| Główne wojny i bitwy | |
| Odznaczenia | |
    
| |
Stanisław Oleksiak, ps. Kozic (ur. 12 października 1924 we wsi Przeździatka[1], zm. 25 lipca 2018 w Warszawie) – polski prawnik, żołnierz Armii Krajowej, działacz środowisk kombatanckich, w latach 2010–2013 prezes Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Od 1939 udzielał się w konspiracji młodzieży szkolnej, potem zaangażował się w antyniemiecką działalność zbrojną. Zajmował się przewożeniem meldunków i tworzeniem tekstów nasłuchów radiowych, które drukowane były w pierwszym piśmie konspiracyjnym „Przedświt" w Obwodzie AK „Sęp-Proso” Sokołów Podlaski. Jako członek lokalnych struktur Kedywu, brał udział w akcjach dywersyjnych. W okresie okupacji naukę kontynuował na tajnych kompletach[2].
Latem 1943 wraz z oddziałem partyzanckim Konfederacji Narodu przedostał się na ziemię białostocką. Tam służył w Uderzeniowych Batalionach Kadrowych 77 pułku piechoty Armii Krajowej[1]. Uczestniczył w akcja „Burza” w okręgach nowogródzkim i wileńskim, wziął także udział w operacji „Ostra Brama”. Po rozbrojeniu jednostek AK przez Armię Czerwoną uniknął aresztowania.
Wrócił na rodzinne Podlasie, gdzie zaangażował się w działalność podziemia antykomunistycznego. 4 października 1944 został poważnie ranny w potyczce z jednostkami MBP we wsi Perlejewo, a następnie zadenuncjowany i aresztowany[3]. Był osadzony w Siedlcach. Z więzienia wyszedł na wolność w czerwcu 1945. Ponownie związał się z antykomunistyczną konspiracją, został jednak ponownie zatrzymany. Wyrokiem Wojskowego Sądu Rejonowego otrzymał karę 10 lat pozbawienia wolności. Karę odbywał w więzieniu mokotowskim oraz w Zakładzie Karnym we Wronkach[2]. Na wolność wyszedł warunkowo w grudniu 1954[1].
Po wyjściu na wolność ukończył studia na Wydziale Prawa Uniwersytetu Warszawskiego. Związał się ze środowiskiem Stowarzyszenia „Pax”. W latach 1955–1960 był zatrudniony w Instytucie Wydawniczym „Pax”[2]. W 1960 podjął pracę w „Inco-Veritas”. W 1993 odszedł na emeryturę ze stanowiska Dyrektora Zakładu Chemii Budowlanej „Inco”.
Od kwietnia 1993 pełnił funkcję skarbnika w Zarządzie Głównym Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej[2]. W kwietniu 1996 został wybrany na wiceprezesa Zarządu Głównego ŚZŻAK. W 2005 ze względów zdrowotnych ustąpił ze stanowiska. 15 maja 2010, decyzją IX Zjazdu Delegatów ŚZŻAK, został wybrany na prezesa Zarządu Głównego Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej. W marcu 2013 zrezygnował z pełnionej przez siebie funkcji i otrzymał tytuł prezesa honorowego stowarzyszenia[1].
Pochowany został na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie[4]. Decyzją ministra obrony narodowej Mariusza Błaszczaka pośmiertnie otrzymał awans na stopień pułkownika[3].
Ordery, odznaczenia i wyróżnienia
[edytuj | edytuj kod]- Medal „Pro Patria” (2012)[5]
- Krzyż Walecznych
- Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (2014)[6]
- Złoty Medal Opiekuna Miejsc Pamięci Narodowej (2009)[1]
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e Instytut Pamięci Narodowej, Nie żyje Stanisław Oleksiak, honorowy prezes Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej [online], Instytut Pamięci Narodowej [dostęp 2020-05-03] (pol.).
- ↑ a b c d https://armiakrajowa.org.pl/images/pdf/%C5%BByciorys%20Stanis%C5%82aw%20Oleksiak.pdf
- ↑ a b Płk Stanisław Oleksiak spoczął na warszawskich Powązkach [online], dzieje.pl [dostęp 2020-05-03] (pol.).
- ↑ Nie żyje Stanisław Oleksiak, honorowy prezes Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej. ipn.gov.pl. [dostęp 2020-05-23].
- ↑ Urząd do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych: Uroczystość wręczenia odznaczeń w Pałacu na Wodzie w warszawskich Łazienkach. www.udskior.gov.pl. [dostęp 2012-02-16]. (pol.).
- ↑ Informacja na witrynie Prezydent.pl (dostęp: 15-10-2014).
- Absolwenci Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego
- Kombatanci mianowani oficerami III Rzeczypospolitej
- Podpułkownicy Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej
- Członkowie Konfederacji Narodu
- Żołnierze Uderzeniowych Batalionów Kadrowych
- Żołnierze Armii Krajowej
- Żołnierze Kedywu AK
- Uczestnicy akcji „Burza”
- Uczestnicy operacji „Ostra Brama”
- Uczestnicy tajnego nauczania na ziemiach polskich 1939–1945
- Żołnierze i działacze podziemia antykomunistycznego (1944–1956)
- Polskie ofiary represji stalinowskich
- Działacze środowisk kombatanckich
- Więźniowie polityczni w Polsce Ludowej 1944–1956
- Więźniowie więzienia mokotowskiego (Polska Ludowa)
- Więźniowie więzienia we Wronkach (Polska Ludowa)
- Działacze PAX
- Odznaczeni Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari
- Odznaczeni Krzyżem Walecznych
- Odznaczeni Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (III Rzeczpospolita)
- Odznaczeni Medalem Pro Patria
- Urodzeni w 1924
- Zmarli w 2018
- Pochowani na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie