Stanisław Karpała (1891–1973)

Stanisław Karpała
Data i miejsce urodzenia	25 marca 1891 ; Cianowice
Data i miejsce śmierci	23 marca 1973 ; Kalisz
Zawód, zajęcie	polityk, działacz ludowy, rolnik
Stanowisko	starosta kaliski (1945–1946), poseł na Sejm Ustawodawczy (1947–1952)
Partia	PSL „Wyzwolenie”, SCh, SL, Polskie Stronnictwo Ludowe (mikołajczykowskie), PSL „Nowe Wyzwolenie”, SL (lubelskie)

Życiorys

Zdobył wykształcenie podstawowe. W 1911 ukończył w Krakowie praktykę w zakresie rzeźbiarstwa, uczęszczał na wieczorowe kursy szkoły uzupełniającej. Od 1912 służył w Armii Imperium Rosyjskiego, w 1919 powrócił do Polski i rozpoczął pracę w Straży Ogniowej. Objął także gospodarstwo rolne i dodatkowo zajmował się rzeźbiarstwem i snycerstwem (m.in. tworząc wyposażenie kościołów). W połowie lat 20. przeniósł się pod Kalisz. Kierował powiatowym zarządem Polskiego Stronnictwa Ludowego „Wyzwolenie”, natomiast w 1925 został sekretarzem zarządu powiatowego Stronnictwa Chłopskiego. Po zjednoczeniu ugrupowań ludowych kierował strukturami Stronnictwa Ludowego w powiecie. Tworzył ponadto lokalny oddział Związku Młodzieży Wiejskiej RP „Wici”^[1]^[3].

W okresie okupacji przeniósł się do Kalisza, gdzie pracował w fabryce mebli. Został komendantem Obwodu Kalisz w ramach V Okręgu Łódzkiego Batalionów Chłopskich. Działał pod pseudonimem „Skała”, uzyskał stopień porucznika. Po wyzwoleniu w styczniu 1945 został powołany na starostę powiatu kaliskiego, zajmował to stanowisko przez czternaście miesięcy (do złożenia rezygnacji). Działał w tym okresie w Polskie Stronnictwo Ludowym (mikołajczykowskim). Po rozłamie w tej partii objął stanowisko prezesa powiatowego Polskiego Stronnictwa Ludowego „Nowe Wyzwolenie”^[4]. Wraz z nim w 1947 wstąpił do Stronnictwa Ludowego (lubelskiego), z jego ramienia w latach 1947–1952 pozostawał posłem na Sejm Ustawodawczy z okręgu Kalisz^[1]. Po zakończeniu kadencji powrócił do zawodu snycerza, tworząc m.in. dekoracje w kaliskich kościołach (św. Gotarda i św. Mikołaja) oraz w Opatówku^[3].

Zmarł w 1973. Został pochowany na cmentarzu w Kaliszu (dzielnica Dobrzec)^[5].

↑ ^a ^b ^c Stanisław Karpała. Biblioteka Sejmowa. [dostęp 2022-03-16].
↑ Ewa Kłysz. Stanisław Karpała – pierwszy powojenny starosta kaliski, polityk, społecznik i artysta. „Rocznik Kaliski”. XLIX, s. 152, 2023. Polskie Towarzystwo Historyczne O/Kalisz. ISSN 0137-3501. (pol.).
↑ ^a ^b Pierwszy powojenny kaliski starosta. zyciekalisza.pl, 31 stycznia 2019. [dostęp 2022-03-16].
↑ I w Wielkopolsce topnieją szeregi P.S.L.. „Głos Wielkopolski”. 15 (677)/1947, s. 3, 16 stycznia 1947. ISSN 1898-3154.
↑ Informacje o pochówku. grobonet.com. [dostęp 2022-03-16].