Stanisław Porębski (wspinacz)
kapitan | |
Data i miejsce urodzenia | |
---|---|
Data i miejsce śmierci | |
Przebieg służby | |
Siły zbrojne | |
Jednostki |
1 Dywizja Konnej Artylerii, |
Główne wojny i bitwy | |
Późniejsza praca |
taternik, działacz turystyczny, przemysłowiec, handlowiec |
Odznaczenia | |
Stanisław Porębski (ur. 6 października 1884 w Krakowie, zm. 10 października 1960 tamże) – polski taternik i działacz turystyczny, przemysłowiec i handlowiec, kapitan rezerwy artylerii Wojska Polskiego.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Przed pierwszą wojną światową należał do grona najczynniejszych taterników. W swoim dorobku miał przejścia najtrudniejszych na tamte czasy dróg wspinaczkowych, m.in. pierwsze wejścia na:
- Zadniego Mnicha północną ścianą (20 sierpnia 1909 wraz z Włodzimierzem Jodkowskim),
- Zadnią Bednarzową Turnię (3 sierpnia 1905 z Włodzimierzem Boldireffem),
- Hińczową Przełęcz wprost od Morskiego Oka (sierpień 1906 z Adamem Staniszewskim),
- Mięguszowiecki Szczyt Pośredni (15 sierpnia 1903 z W. Boldireffem),
- Ciężką Przełączkę przy przejściu granią (13 sierpnia 1909 – samotnie),
- Żabi Szczyt Wyżni (13 sierpnia 1909 – samotnie)[1].
W roku 1953 (w 50-lecie swego pierwszego wejścia) powtórzył wejście na Mięguszowiecki Szczyt Pośredni.
Działał czynnie w organizacjach taternickich i turystycznych. W roku 1908 został członkiem Sekcji Turystycznej Towarzystwa Tatrzańskiego (w latach 1912, 1913 i 1919 był członkiem jej zarządu, zaś w roku 1924 członkiem komisji rewizyjnej). W roku 1913 wchodził w skład komitetu redakcyjnego pisma „Taternik”. W latach 1912–1925 był działaczem Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego, pełnił różne funkcje w jego zarządzie głównym, m.in. jako skarbnik i sekretarz[1].
Podczas I wojny światowej służył w armii austriackiej; jako nadporucznik rezerwowy artylerii przydzielony do 1 Dywizji Konnej Artylerii w 1915 został odznaczony Krzyżem Zasługi Wojskowej III klasy z dekoracją wojenną[2]. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w 1918 został przyjęty do Wojska Polskiego. Został awansowany do stopnia kapitana rezerwy artylerii ze starszeństwem z 1 czerwca 1919[3][4]. W 1923, 1924 jako oficer rezerwowy był przydzielony do 5 pułku artylerii ciężkiej[5][6]. W 1934 jako kapitan rezerwy artylerii był przydzielony do Oficerskiej Kadry Okręgowej nr V jako oficer po ukończeniu 40. roku życia i pozostawał wówczas w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Kraków Miasto[7]. W 1939 jako oficer rezerwy uczestniczył w kampanii wrześniowej, potem do końca wojny przebywał w Rumunii, zarabiając na życie dawaniem lekcji języków. W tym czasie jego jedyny syn zginął w Oświęcimiu[8].
W roku 1946 wrócił do Polski. Poświęcił się wówczas popularyzacji turystyki, pracując jako przewodnik PTTK oraz wygłaszając odczyty m.in. w Zakopanem[1]. W połowie września 1960 r. odbył, w towarzystwie Jadwigi Roguskiej-Cybulskiej i prof. Zygmunta Klemensiewicza, swoją ostatnią wycieczkę w Tatry - nad Popradzki Staw, by spotkać się z przybyłym w Tatry Słowackie dawnym węgierskim członkiem Sekcji Turystycznej Towarzystwa Tatrzańskiego, Gyulą Komarnickim[8].
Był również autorem artykułów głównie o tematyce taternickiej, turystycznej, topograficzno-historycznej, a także artykułów technicznych. Ukazywały się one głównie w „Taterniku” oraz na łamach „Sportowca”. Pisywał również utwory literackie (m.in. Pięćdziesiąt lat temu (1954, wyd. Turysta) – o swoim pierwszym wejściu na Mięguszowiecki Szczyt Pośredni, Nad dachami świata (1954, wyd. Sportowiec) – o wyprawie na Mount Everest w 1953 r.)
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Witold H. Paryski: Stanisław Porębski. 1884-1960 [w:] "Taternik R. 37, nr 2 (171), czerwiec 1961, s. 72-73
- ↑ Odznaczenia w armii austryackiej. „Ilustrowany Kuryer Codzienny”, s. 4, Nr 50 z 3 marca 1915.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 839.
- ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 764.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 788.
- ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 706.
- ↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 134, 920.
- ↑ a b Jadwiga Roguska-Cybulska: Wspomnienie o towarzyszu liny [w:] "Taternik R. 37, nr 2 (171), czerwiec 1961, s. 74-76
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Zofia Radwańska-Paryska, Witold Henryk Paryski: Wielka encyklopedia tatrzańska. Poronin: Wyd. Górskie, 2004. ISBN 83-7104-009-1.
- Witold Henryk Paryski. Stanisław Porębski. „Taternik”. 2, s. 72-73, 1961. Warszawa: Zarząd Główny Klubu Wysokogórskiego.
- Ludzie urodzeni w Krakowie
- Członkowie Sekcji Turystycznej Towarzystwa Tatrzańskiego
- Kapitanowie artylerii II Rzeczypospolitej
- Polacy odznaczeni Krzyżem Zasługi Wojskowej
- Polacy – oficerowie armii austro-węgierskiej
- Polacy – żołnierze Cesarskiej i Królewskiej Armii w I wojnie światowej
- Polscy wspinacze
- Taternicy
- Uczestnicy kampanii wrześniowej (strona polska)
- Urodzeni w 1884
- Zmarli w 1960
- Pochowani na cmentarzu Rakowickim