Starzec srebrzysty
|
||
.jpg) |
||
| Systematyka[1] | ||
| Domena | eukarionty | |
| Królestwo | rośliny | |
| Klad | rośliny naczyniowe | |
| Klad | Euphyllophyta | |
| Klad | rośliny nasienne | |
| Klasa | okrytonasienne | |
| Klad | astrowe | |
| Rząd | astrowce | |
| Rodzina | astrowate | |
| Podrodzina | Asteroideae | |
| Rodzaj | starzec | |
| Gatunek | starzec srebrzysty | |
| Nazwa systematyczna | ||
| Senecio erucifolius L. Fl. Suec., ed. 2 (Linnaeus) 291. 1755[2] |
||
Starzec srebrzysty[3], s. wąskolistny[3][4] (Senecio erucifolius L.) – gatunek rośliny z rodziny astrowatych. Występuje w Eurazji[5]. W Polsce gatunek rzadki; rośnie w rozproszeniu na obszarze całego kraju, głównie w części południowej[6].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
- Łodyga
- Pajęczynowato-wełnista, rozgałęziona (zwłaszcza w górze), brunatno-czerwona, o wysokości 30–100 cm[7], rzadko osiągająca nawet 135 cm[4]. Wyrasta z węzłowato zgrubiałego kłącza, z którego też wyrastają podziemne rozłogi[4].
- Liście
- Pajęczynowato-wełniste, pojedynczo-pierzastodzielne. Dolne liście ogonkowe, górne – siedzące. Odcinki liści skierowane lekko łukowato ku górze. Odcinki liści dolnych lancetowate, o szerokości 2–4 mm. Odcinki liści górnych równowąsko-lancetowate, o szerokości 1–3 mm[7]. Całobrzegie lub odlegle ząbkowane, czasem podwinięte na brzegach. Od spodu szaro omszone[4].
- Kwiaty
- Żółte, zebrane w koszyczki o szerokości 1,5 do 3 cm, te z kolei zebrane w podbaldach o szypułach skośnie wzniesionych. Listki okrywy eliptyczne, ostre, miękko owłosione, w liczbie około trzynastu. Cztery do sześciu dodatkowych (zewnętrznych) listków okrywy, ustawionych skrętolegle. Kwiaty języczkowe jasnożółte, płasko rozpostarte, o długości 12–15 mm i szerokości 1–2 mm, w liczbie około trzynastu[7][4].
- Owoc
- Sztywno, krótko owłosiona niełupka. Puch kielichowy biały, mocno złączony z owocem, około trzy razy od niego dłuższy[7][4].
Biologia i ekologia[edytuj | edytuj kod]
Bylina, hemikryptofit. Kwitnie od lipca do września. Rośnie na suchych murawach i w zaroślach, na odłogach[8] oraz nasłonecznionych skrajach lasów[4]. Liczba chromosomów 2n = 40[8]. Gatunek charakterystyczny ziołorośli z zespołu Dauco-Picridetum hieracioidis oraz muraw kserotermicznych ze związku Cirsio-Brachypodion pinnati[9].
Wyróżnia się odmianę[4]:
- var. tenuifolius (Jacq.) DC. – liście o brzegach podwiniętych, z odcinkami liści do 2–3 mm szerokości; w Polsce dość często spotykana.
Gatunek tworzy mieszańce ze starcem Jakubkiem (S. jacobaea)[4].
Zagrożenia i ochrona[edytuj | edytuj kod]
Roślina umieszczona na polskiej czerwonej liście w kategorii VU (narażony)[10].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Stevens P.F.: Angiosperm Phylogeny Website (ang.). 2001–. [dostęp 2017-12-29].
- ↑ The Plant List. [dostęp 2018-01-06].
- ↑ a b Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Vascular plants of Poland – a checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. IB PAN, 2002. ISBN 83-85444-83-1.
- ↑ a b c d e f g h i Pawłowski B., Jasiewicz A. (red.): Flora polska. Rośliny naczyniowe Polski i ziem ościennych. T. XII. Warszawa, Kraków: PAN, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1971, s. 243.
- ↑ Senecio erucifolius na Den virtuella floran (cz.). [dostęp 2017-12-29].
- ↑ Marek Podsiedlik, Leszek Bednorz. Aktualne rozmieszczenie Senecio erucifolius subsp. erucifolius i subsp. tenuifolius (Asteraceae) w Polsce. „Fragm. Florist. Geobot. Polon.”. 24 (1), s. 29-47, 2017. Kraków: Instytut Botaniki im. Władysława Szafera PAN. [dostęp 2017-12-26].
- ↑ a b c d Szafer W., Kulczyński S., Pawłowski B. Rośliny polskie. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1969
- ↑ a b Rutkowski Lucjan: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.
- ↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.
- ↑ Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.
