Strojnogłowik nadbrzeżny
| Arremon phygas[1] | |||
| (Berlepsch, 1912) | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
strojnogłowik nadbrzeżny | ||
| Synonimy | |||
|
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3] | |||
 | |||
| Zasięg występowania | |||
| |||
Strojnogłowik nadbrzeżny[4] (Arremon phygas) – gatunek małego ptaka z rodziny pasówek (Passerellidae). Opisany po raz pierwszy w 1912. Początkowo uznawany był za podgatunek strojnogłowika obrożnego (Arremon torquatus), którego zasięg występowania rozciągał się od Kostaryki do północnej Argentyny. Gatunek ten podzielono jednak na osiem gatunków, z których strojnogłowik nadbrzeżny ma jeden z najmniejszych zasięgów występowania. Jest endemitem przybrzeżnych pasm górskich północno-wschodniej Wenezueli (w tym półwyspu Paria, od którego pochodzi jego angielska nazwa Paria Brushfinch). Jest gatunkiem narażonym na wyginięcie.
Systematyka[edytuj | edytuj kod]
Takson ten po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał Hans von Berlepsch, nadając mu nazwę Buarremon torquatus phygas, czyli uznając go za podgatunek strojnogłowika obrożnego. Opis ukazał się w 1912 roku w materiałach z V Międzynarodowego Kongresu Ornitologicznego w Berlinie w 1910; jako miejsce typowe autor wskazał Los Palmales w Wenezueli (w stanie Sucre)[2][5][6]. Dawniej strojnogłowik nadbrzeżny zaliczany był do rodzaju Atlapetes lub do nieuznawanego już Buarremon. Obecnie zaliczany jest do rodzaju Arremon. Takson Arremon torquatus, za którego podgatunek strojnogłowik nadbrzeżny był uznawany, podzielono na aż 8 gatunków – oprócz strojnogłowika nadbrzeżnego są to: strojnogłowik szarobrewy (A. assimilis), strojnogłowik szaropręgi (A. costaricensis), strojnogłowik kolumbijski (A. basilicus), strojnogłowik górski (A. perijanus), strojnogłowik obrożny (A. torquatus), strojnogłowik wyżynny (A. atricapillus) i strojnogłowik płowy (A. phaeopleurus)[7]. Nie wyróżnia się podgatunków[6][8][9][10].
Etymologia[edytuj | edytuj kod]
- Arremon: gr. αρρημων arrhēmōn, αρρημονος arrhēmonos „cichy, bez mowy”, od negatywnego przedrostka α- a-; ῥημων rhēmōn, ῥημονος rhēmonos „mówca”, od ερω erō „będę mówić”, od λεγω legō „mówić”[11].
- phygas: gr. φυγας, φυγαδος phugas, phugados – zbiegły, ulotny, wygnaniec, gr. φευγω pheugō – uciekać[12].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Nieduży ptak ze średniej wielkości, dosyć długim dziobem w kolorze czarnym. Tęczówki kasztanowobrązowe. Nogi czarniawe. Brak dymorfizmu płciowego. Góra głowy i twarz czarne z trzema paskami – szarym śladowym środkowym paskiem ciemieniowym oraz białymi paskami nad łukami brwiowymi, rozciągającymi się od obszaru nad tylną częścią oka do tyłu szyi. Wokół szyi dosyć wąski pasek w formie obroży, w dolnej części czarny, w górnej szary, który nie występuje na karku. Gardło, podgardle i podbródek białe. Górna część ciała, skrzydła i ogon oliwkowozielone. Białawo-szare upierzenie brzucha przechodzi w szarawe, a następnie w szaro-cynamonowe w okolicach kupra. Długość ciała z ogonem: 19 cm[6][9].
Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]
Strojnogłowik nadbrzeżny jest endemitem przybrzeżnych pasm górskich w północno-wschodniej części Wenezueli. Występuje w północnej części stanu Anzoátegui, w stanie Sucre i północnej części stanu Monagas[6][9]. Jest gatunkiem osiadłym. Jego zasięg występowania według szacunków organizacji BirdLife International obejmuje 10,4 tys. km²[13].
Ekologia[edytuj | edytuj kod]
Głównym habitatem strojnogłowika nadbrzeżnego jest runo leśne i podszyt wilgotnego lasu górskiego, czasami na jego obrzeżach; występuje na wysokościach od 920 do 1500 m n.p.m.[9]
Brak informacji o diecie tego gatunku. Wiadomo tylko, że żeruje na ziemi, przeszukując dziobem ściółkę. Występuje pojedynczo lub w parach[9]. Długość pokolenia jest określana na 3,8 lat[13].
Rozmnażanie[edytuj | edytuj kod]
Niewiele wiadomo o rozmnażaniu tego gatunku. Sezon lęgowy trwa od maja do lipca[9].
Status[edytuj | edytuj kod]
W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych IUCN strojnogłowik nadbrzeżny klasyfikowany jest jako gatunek narażony (VU – Vulnerable). Liczebność populacji nie jest określona, zaś jej trend jest uznawany za spadkowy ze względu na niszczenie siedlisk. Jest opisywany jako rzadki i prawdopodobnie występujący bardzo lokalnie[9][13].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Arremon phygas, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b c d e Denis Lepage: Paria Brush-Finch Arremon phygas (Berlepsch, HHCL 1912). Avibase. [dostęp 2022-10-17]. (ang.).
- ↑ Arremon phygas, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ Systematyka i nazwa polska za: P. Mielczarek & M. Kuziemko, Rodzina: Passerellidae Cabanis & Heine, 1850-51 – pasówki – New World Sparrows and allies (Wersja: 2022-05-16), [w:] Kompletna lista ptaków świata [online], Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego [dostęp 2022-10-17].
- ↑ Hans von Berlepsch, Revision der Tanagriden, „Verhandlungen des V. Internationalen Ornithologen-Kongresses in Berlin 30. Mai bis 4. Juni 1910”, Berlin 1912, s. 1102–1103 (łac.).
- ↑ a b c d Handbook of the Birds of the World. Josep del Hoyo, Andrew Elliott & David Christie (red.). T. 16: Tanagers to New World Blackbirds. Barcelona: Lynx Edicions, 2011, s. 579. ISBN 978-84-96553-78-1. (ang.).
- ↑ Cadena, C.D., Cheviron, Z.A. & Funk, W.C.. Testing the molecular and evolutionary causes of a ‘leapfrog’ pattern of geographical variation in coloration. „Journal of Evolutionary Biology”. 24 (2), s. 402–414, 2011.
- ↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v12.2). [dostęp 2022-10-17]. (ang.).
- ↑ a b c d e f g Alvaro Jaramillo & Christopher J. Sharpe: Paria Brushfinch Arremon phygas, version 1.0. [w:] Birds of the World (red. J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D.A. Christie & E. de Juana) [on-line]. Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY, USA, 2020. [dostęp 2022-10-17]. (ang.).
- ↑ HBW and BirdLife International, Handbook of the Birds of the World and BirdLife International digital checklist of the birds of the world. Version 6 [online], grudzień 2021 [dostęp 2022-10-16].
- ↑ Arremon, [w:] The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-10-16] (ang.).
- ↑ phygas, [w:] The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-10-16] (ang.).
- ↑ a b c Paria Brush-finch Arremon phygas, Data table and detailed info. BirdLife International, 2022. [dostęp 2022-10-17]. (ang.).
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Zdjęcia i nagrania głosów. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).
- Nagrania głosów. [w:] xeno-canto [on-line].