Strojnogłowik kolumbijski
| Arremon basilicus[1] | |||
| (Bangs, 1898) | |||
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
strojnogłowik kolumbijski | ||
| Synonimy | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | |||
 | |||
| Zasięg występowania | |||
| |||
Strojnogłowik kolumbijski[3] (Arremon basilicus) – gatunek małego ptaka z rodziny pasówek (Passerellidae). Opisany po raz pierwszy w 1898. Przez wiele lat uznawany był za podgatunek strojnogłowika obrożnego (Arremon torquatus), którego zasięg występowania rozciągał się od Kostaryki do północnej Argentyny. Gatunek ten podzielono jednak na osiem gatunków, z których strojnogłowik kolumbijski ma najmniejszy zasięg występowania – jest on endemitem gór Sierra Nevada de Santa Marta w północnej Kolumbii (od których pochodzi jego angielska nazwa Sierra Nevada Brushfinch). Jest gatunkiem bliskim zagrożenia.
Systematyka[edytuj | edytuj kod]
Gatunek ten po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał Outram Bangs, nadając mu nazwę Buarremon basilicus. Opis ukazał się w 1889 roku w „Proceedings of the Biological Society of Washington”; jako miejsce typowe autor wskazał Pueblo Viejo, 8,000 ft., Magdalena w Kolumbii[4][5][6]. Początkowo strojnogłowik kolumbijski zaliczany był do nieuznawanego już rodzaju Buarremon. Obecnie zaliczany jest do rodzaju Arremon. Przez wiele lat uznawany był za jeden z podgatunków strojnogłowika obrożnego (Arremon torquatus), jednak w oparciu o badania filogenetyczne i różnice w mtDNA takson ten podzielono na 8 gatunków: strojnogłowik szarobrewy (A. assimilis), strojnogłowik szaropręgi (A. costaricensis), strojnogłowik kolumbijski (A. basilicus), strojnogłowik górski (A. perijanus), strojnogłowik nadbrzeżny (A. phygas), strojnogłowik wyżynny (A. atricapillus), strojnogłowik płowy (A. phaeopleurus) i strojnogłowik obrożny (A. torquatus)[7][8].
Nie wyróżnia się podgatunków[9][10][11].
Etymologia[edytuj | edytuj kod]
- Arremon: gr. αρρημων arrhēmōn, αρρημονος arrhēmonos „cichy, bez mowy”, od negatywnego przedrostka α- a-; ῥημων rhēmōn, ῥημονος rhēmonos „mówca”, od ερω erō „będę mówić”, od λεγω legō „mówić”[12].
- basilicus: łac. basilicus – wspaniały[13].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Nieduży ptak ze średniej wielkości, dosyć długim dziobem w kolorze czarnym. Tęczówki kasztanowobrązowe. Nogi czarniawe. Brak dymorfizmu płciowego. Góra głowy i twarz czarne z trzema, paskami – szarym wąskim środkowym paskiem ciemieniowym oraz jasnoszarymi szerokimi paskami nad łukami brwiowymi, rozciągającymi się od dzioba do tyłu szyi, które przechodzą w szarą obrożę na bokach szyi. Gardło, podgardle i podbródek białe. Pomiędzy nimi a górną częścią piersi niewielka czarna opaska piersiowa łącząca się z szarą obrożą. Górna część ciała, skrzydła i ogon oliwkowozielone. Białawo-szare upierzenie brzucha przechodzi w szarawe, a następnie w oliwkowo-szare na bokach i szaro-cynamonowe na kuprze. Młode osobniki mają bardziej brązową górną część ciała, głowę ciemną, pozbawioną charakterystycznych pasków, oraz brązowawą dolną część ciała. Długość ciała z ogonem: 19 cm[6][14].
Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]
Strojnogłowik kolumbijski jest endemitem gór północnej Kolumbii Sierra Nevada de Santa Marta, występującym w przedziale wysokości 600–2800 m n.p.m.[14] Jest gatunkiem osiadłym. Jego zasięg występowania według szacunków organizacji BirdLife International obejmuje 8,2 tys. km²[15].
Ekologia[edytuj | edytuj kod]
Głównym habitatem strojnogłowika kolumbijskiego jest runo leśne i podszyt wilgotnych lasów górskich, głównie przy ich obrzeżach[14].
Informacje o diecie tego gatunku są bardzo skąpe. Żeruje na ziemi, przeszukując dziobem ściółkę. Występuje zazwyczaj pojedynczo lub w parach[14]. Długość pokolenia jest określana na 3,8 lat[15].
Rozmnażanie[edytuj | edytuj kod]
Brak informacji o rozmnażaniu i gniazdowaniu strojnogłowika kolumbijskiego. Podloty obserwowane były w okresie marzec–lipiec[14].
Status[edytuj | edytuj kod]
W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych IUCN strojnogłowik kolumbijski jest klasyfikowany jako gatunek bliski zagrożenia (NT – Near Threateded). Liczebność populacji szacuje się na 10–20 tys. dorosłych osobników, zaś jej trend jest uznawany za spadkowy ze względu na niszczenie siedlisk. Jest opisywany jako względnie pospolity na niewielkim obszarze występowania[14][15].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Arremon basilicus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ Arremon basilicus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ Systematyka i nazwa polska za: P. Mielczarek & M. Kuziemko, Rodzina: Passerellidae Cabanis & Heine, 1850-51 – pasówki – New World Sparrows and allies (Wersja: 2022-05-16), [w:] Kompletna lista ptaków świata [online], Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego [dostęp 2022-09-26].
- ↑ Denis Lepage: Colombian Brush-Finch Arremon basilicus (Bangs, O 1898). Avibase. [dostęp 2022-10-25]. (ang.).
- ↑ Outram Bangs, On some birds from Pueblo Viejo, Colombia, „Proceedings of the Biological Society of Washington”, 12, Waszyngton 1837, s. 159 (ang.).
- ↑ a b Handbook of the Birds of the World. Josep del Hoyo, Andrew Elliott & David Christie (red.). T. 16: Tanagers to New World Blackbirds. Barcelona: Lynx Edicions, 2011, s. 578. ISBN 978-84-96553-78-1. (ang.).
- ↑ Cadena, C.D., Cheviron, Z.A. and Funk, W.C.. Testing the molecular and evolutionary causes of a ‘leapfrog’ pattern of geographical variation in coloration. „Journal of Evolutionary Biology”. 24 (2), s. 402–414, 2011.
- ↑ C.D. Cadena, Species limits in Arremon torquatus. Proposal (468) to South American Classification Committee [online], 2010 [zarchiwizowane z adresu 2013-04-12] (ang.).
- ↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v12.2). [dostęp 2022-10-26]. (ang.).
- ↑ HBW and BirdLife International, Handbook of the Birds of the World and BirdLife International digital checklist of the birds of the world. Version 6 [online], grudzień 2021 [dostęp 2022-10-16].
- ↑ Alan P. Peterson: PASSERIFORMES, PASSERELLIDAE Barker 2013, New World Sparrows. Zoonomen Nomenclatural data, 2022. [dostęp 2022-10-17]. (ang.).
- ↑ Arremon, [w:] The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-10-22] (ang.).
- ↑ basilicus, [w:] The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-10-25] (ang.).
- ↑ a b c d e f Alvaro Jaramillo: Sierra Nevada Brushfinch Arremon basilicus, version 1.0. [w:] Birds of the World (red. J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D.A. Christie & E. de Juana) [on-line]. Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY, USA, 2020. [dostęp 2022-10-25]. (ang.).
- ↑ a b c Sierra Nevada Brush-finch Arremon basilicus, Data table and detailed info. BirdLife International, 2022. [dostęp 2022-10-25]. (ang.).
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Zdjęcia i nagrania głosów. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).
- Nagrania głosów. [w:] xeno-canto [on-line].