Strojnogłowik szaropręgi
| Arremon costaricensis[1] | |||
| (Bangs, 1907) | |||
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
strojnogłowik szaropręgi | ||
| Synonimy | |||
|
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3] | |||
 | |||
| Zasięg występowania | |||
| |||
Strojnogłowik szaropręgi[4] (Arremon costaricensis) – gatunek małego ptaka z rodziny pasówek (Passerellidae). Opisany po raz pierwszy w 1907. Przez wiele lat uznawany był za podgatunek strojnogłowika obrożnego (Arremon torquatus), którego zasięg występowania rozciągał się od Kostaryki do północnej Argentyny. Gatunek ten podzielono jednak na osiem gatunków, z których strojnogłowik szaropręgi ma jeden z najmniejszych zasięgów występowania – jest on endemitem gór w południowo-zachodniej Kostaryce i zachodniej Panamie. Jest gatunkiem najmniejszej troski.
Systematyka[edytuj | edytuj kod]
Gatunek ten po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał Outram Bangs, nadając mu nazwę Buarremon costaricensis. Opis ukazał się w 1907 roku w „The Auk”; jako miejsce typowe autor wskazał Boruca w Kostaryce[2][5][6]. Początkowo strojnogłowik szaropręgi zaliczany był do nieuznawanego już rodzaju Buarremon, później także do Atlapetes[7]. Obecnie zaliczany jest do rodzaju Arremon. Przez wiele lat uznawany był za jeden z podgatunków strojnogłowika obrożnego (Arremon torquatus), jednak w oparciu o badania filogenetyczne i różnice w mtDNA takson ten podzielono na 8 gatunków: strojnogłowik szarobrewy (A. assimilis), strojnogłowik kolumbijski (A. basilicus), strojnogłowik szaropręgi (A. costaricensis), strojnogłowik górski (A. perijanus), strojnogłowik nadbrzeżny (A. phygas), strojnogłowik wyżynny (A. atricapillus), strojnogłowik płowy (A. phaeopleurus) i strojnogłowik obrożny (A. torquatus)[8][9].
Nie wyróżnia się podgatunków[10][11][12].
Etymologia[edytuj | edytuj kod]
- Arremon: gr. αρρημων arrhēmōn, αρρημονος arrhēmonos „cichy, bez mowy”, od negatywnego przedrostka α- a-; ῥημων rhēmōn, ῥημονος rhēmonos „mówca”, od ερω erō „będę mówić”, od λεγω legō „mówić”[13].
- costaricensis: od Costa Rica[14].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Nieduży ptak ze średniej wielkości, dosyć długim dziobem w kolorze ciemnoszarym. Tęczówki ciemnoczerwone. Nogi ciemnoróżowe. Brak dymorfizmu płciowego. Góra głowy i twarz czarne z trzema, paskami – szarym szerokim środkowym paskiem ciemieniowym oraz jasnoszarymi szerokimi paskami nad łukami brwiowymi, rozciągającymi się od dzioba do tyłu szyi, które przechodzą w szarą obrożę na bokach szyi i na górnej części piersi. Gardło, podgardle i podbródek białe. Pomiędzy nimi a górną częścią piersi lekko zaznaczone czarna opaska piersiowa ponad szarą obrożą. Górna część ciała, skrzydła i ogon oliwkowozielone. Białawo-szare upierzenie brzucha przechodzi w szarawe, a następnie w oliwkowo-szare na bokach i szaro-oliwkowe na kuprze. Młode osobniki mają bardziej brązową górną część ciała, głowę czarną, pozbawioną charakterystycznych pasków. Długość ciała z ogonem: 17,4–20 cm, masa ciała: 40–49,5 g[6][7].
Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]
Strojnogłowik szaropręgi jest endemitem gór w południowo-zachodniej Kostaryce i zachodniej Panamie, występującym w przedziale wysokości 240–1500 m n.p.m.[7] Jest gatunkiem osiadłym. Jego zasięg występowania według szacunków organizacji BirdLife International obejmuje 8,9 tys. km²[15].
Ekologia[edytuj | edytuj kod]
Głównym habitatem strojnogłowika szaropręgiego jest runo leśne i podszyt gęstych wilgotnych tropikalnych lasów górskich, niekiedy także ich obrzeża oraz gęste zarośla bambusowe[7].
Informacje o diecie tego gatunku są skąpe. Wiadomo, że zjada różnorodne owady i nasiona, stwierdzono także zjadanie rozkładających się liści. Żeruje na ziemi lub w jej pobliżu. Występuje zazwyczaj pojedynczo lub w parach[7].
Rozmnażanie[edytuj | edytuj kod]
Sezon rozrodczy trwa pomiędzy lutym a wrześniem. Gniazdo budowane jest przez oboje rodziców w formie otwartej filiżanki. Zbudowane jest z łodyg, winorośli, liści i korzonków, umieszczone na wysokości od 2 do 4 m nad poziomem gruntu w gęstych zaroślach. W lęgu zazwyczaj dwa jaja. Wysiadywane są tylko przez samicę. Okres inkubacji to 15 dni. Pisklęta są karmione przez oboje rodziców, opuszczają gniazdo po 12 dniach[7].
Status[edytuj | edytuj kod]
W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych IUCN strojnogłowik szaropręgi jest klasyfikowany jako gatunek najmniejszej troski (LC – Least Conern). Liczebność populacji szacuje się na 20–50 tys. dorosłych osobników, zaś jej trend nie jest znany. Ptak ten opisywany jest jako niepospolity[7][15].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Arremon costaricensis, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b c d Denis Lepage: Costa Rica Brush-Finch Arremon costaricensis (Bangs, O 1907). Avibase. [dostęp 2022-10-26]. (ang.).
- ↑ Arremon costaricensis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ Systematyka i nazwa polska za: P. Mielczarek & M. Kuziemko, Rodzina: Passerellidae Cabanis & Heine, 1850-51 – pasówki – New World Sparrows and allies (Wersja: 2022-05-16), [w:] Kompletna lista ptaków świata [online], Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego [dostęp 2022-09-26].
- ↑ Outram Bangs, On a collection of birds from western Costa Rica, „The Auk”, 24, 1907, s. 310 (ang.).
- ↑ a b Handbook of the Birds of the World. Josep del Hoyo, Andrew Elliott & David Christie (red.). T. 16: Tanagers to New World Blackbirds. Barcelona: Lynx Edicions, 2011, s. 578. ISBN 978-84-96553-78-1. (ang.).
- ↑ a b c d e f g Alvaro Jaramillo: Costa Rican Brushfinch Arremon costaricensis, version 1.0. [w:] Birds of the World (red. J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D.A. Christie & E. de Juana) [on-line]. Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY, USA, 2020. [dostęp 2022-10-26]. (ang.).
- ↑ Cadena, C.D., Cheviron, Z.A. and Funk, W.C.. Testing the molecular and evolutionary causes of a ‘leapfrog’ pattern of geographical variation in coloration. „Journal of Evolutionary Biology”. 24 (2), s. 402–414, 2011.
- ↑ C.D. Cadena, Species limits in Arremon torquatus. Proposal (468) to South American Classification Committee [online], 2010 [zarchiwizowane z adresu 2013-04-12] (ang.).
- ↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v12.2). [dostęp 2022-10-26]. (ang.).
- ↑ HBW and BirdLife International, Handbook of the Birds of the World and BirdLife International digital checklist of the birds of the world. Version 6 [online], grudzień 2021 [dostęp 2022-10-26].
- ↑ Alan P. Peterson: PASSERIFORMES, PASSERELLIDAE Barker 2013, New World Sparrows. Zoonomen Nomenclatural data, 2022. [dostęp 2022-10-17]. (ang.).
- ↑ Arremon, [w:] The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-10-22] (ang.).
- ↑ costaricensis, [w:] The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-10-26] (ang.).
- ↑ a b Costa Rican Brush-finch Arremon costaricensis, Data table and detailed info. BirdLife International, 2022. [dostęp 2022-10-26]. (ang.).
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Zdjęcia i nagrania głosów. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).
- Nagrania głosów. [w:] xeno-canto [on-line].