Strojnogłowik złotoskrzydły
| Arremon schlegeli[1] | |||
| Bonaparte, 1850 | |||
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
strojnogłowik złotoskrzydły | ||
| Podgatunki | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | |||
 | |||
| Zasięg występowania | |||
| |||
Strojnogłowik złotoskrzydły[3] (Arremon schlegeli) – gatunek małego ptaka z rodziny pasówek (Passerellidae). Opisany po raz pierwszy w 1850. Występuje w suchych lasach na zboczach gór w najbardziej na północ wysuniętych częściach Wenezueli i Kolumbii. Jest gatunkiem najmniejszej troski.
Systematyka[edytuj | edytuj kod]
Gatunek ten po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał Karol Lucjan Bonaparte pod nazwą Arremon schlegeli. Opis ukazał się w 1850 roku w Conspectus generum avium. Jako miejsce typowe autor wskazał „Am. m.” – America Meridionalis, czyli Amerykę Południową[4]; w 1938 roku Carl Eduard Hellmayr podał, że miejscem typowym jest Caracas w Wenezueli[5]. Wyróżnia się trzy podgatunki[6][7][8]:
- A. s. canidorsum Zimmer, 1941[9]
- A. s. fratruelis Wetmore, 1946[10]
- A. s. schlegeli Bonaparte, 1850.
Etymologia[edytuj | edytuj kod]
- Arremon: gr. αρρημων arrhēmōn, αρρημονος arrhēmonos „cichy, bez mowy”, od negatywnego przedrostka α- a-; ῥημων rhēmōn, ῥημονος rhēmonos „mówca”, od ερω erō „będę mówić”, od λεγω legō „mówić”[11].
- schlegeli: od nazwiska Hermanna Schlegla (1804–1884) – niemieckiego ornitologa[12].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Nieduży ptak ze średniej wielkości, żółtym dziobem, z niewiele ciemniejszą górną szczęką. Tęczówki od ciemnobrązowych do czarnych. Nogi bladoróżowe. Podgatunek nominatywny ma czarną głowę z czarnym podbródkiem, gardło i podgardle białe, ograniczone od piersi czarną obrożą, która nie jest domknięta na spodniej części ciała. Szara szyja i cienki pasek na karku oddziela głowę od oliwkowo-żółtego płaszcza, który staje się szary bliżej ogona. Pokrywy skrzydeł są oliwkowozielone, przechodzące w żółtawy w okolicach załamania skrzydła, lotki łupkowoszare. Dolne części ciała, brzuch i boki są od białych do jasnoszarych. Ogon łupkowoszary. Występuje niewielki dymorfizm płciowy. Samice mają bardziej ciemnopłowe dolne części ciała. Młode osobniki mają głowę oliwkowozieloną, która staje się ciemniejsza z wiekiem. A. s. fratruelis jest nieco większy od podgatunku nominatywnego i ma dłuższy dziób, ale upierzenie ma bardzo podobne. Podgatunek A. s. canidorsum ma wierzch ciała (grzbiet i kuper) szare[13][14].
Długość ciała z ogonem 15 cm, masa ciała 23–32 g[13]. Szczegółowe wymiary dla opisanego przez siebie podgatunku A. s. fratruelis podał w 1947 roku Alexander Wetmore, samce: długość skrzydła 76,3 mm (73,1–81,4 mm), długość ogona 61,2 mm (58,2–65,9 mm), długość dzioba 15,7 mm (14,7–16,4 mm), samice: długość skrzydła 69,7 mm (66,3–73,4 mm), długość ogona 54,9 mm (52,0–57,7 mm), długość dzioba 15,4 mm (15,0–15,9 mm)[10]. A. s. canidorsum: długość skrzydła 77 mm, długość ogona 66 mm, długość nogi 25 mm[9].
Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]
Strojnogłowik złotoskrzydły jest gatunkiem osiadłym. Jego zasięg występowania według szacunków organizacji BirdLife International obejmuje 381 tys. km²[15]. Poszczególne podgatunki zamieszkują[13]:
- A. s. canidorsum – zachodnie stoki Andów w Santander, w północnej Kolumbii,
- A. s. fratruelis – Serranía de Macuira (na półwyspie Guajira), w północnej Kolumbii,
- A. s. schlegeli – wybrzeża Morza Karaibskiego w Kolumbii (oprócz półwyspu Guajira) i północno-zachodnią Wenezuelę.
Ekologia[edytuj | edytuj kod]
Głównym habitatem strojnogłowika złotoskrzydłego są dolne partie tropikalnych lasów nizinnych, zarośla i zarośla lasów wtórnych na wysokościach od poziomu morza do 1400 m n.p.m. Preferuje zalesione wąwozy i zbocza wzgórz[13]. Informacje o diecie tego gatunku są skąpe. Dieta składa się z różnych owadów, nasion i małych owoców. Żeruje w dzień, na ziemi, w ściółce lub gęstych zaroślach (do 3 m nad ziemią). W czasie żerowania na ziemi porusza się skokami i rozgarnia ściółkę nogami. Występuje zazwyczaj pojedynczo lub w parach[13]. Długość pokolenia jest określana na 3,8 lat[15].
Rozmnażanie[edytuj | edytuj kod]
Niewiele wiadomo o rozmnażaniu tego gatunku. Sezon lęgowy najprawdopodobniej trwa od kwietnia do września. Znany jest tylko jeden opis gniazda tego gatunku. Zostało ono znalezione na wysokości około 300 m n.p.m. w Parku Narodowym Tayrona w Kolumbii. Znajdowało się w szczelinie pomiędzy dwoma głazami na wysokości około pół metra i było zamaskowane suchymi liśćmi. Gniazdo w formie zadaszonej miseczki zbudowane było z martwych liści i gałązek, wyścielone trawą. Wewnętrzna średnica gniazda 8–10 cm. W gnieździe znajdowały się dwa jaja o wymiarach 24×15 mm i 22×14 mm. Jaja były różowobiałe, półprzezroczyste, z rozproszonymi czarnymi plamkami na grubszym końcu[16][13].
Status[edytuj | edytuj kod]
W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych IUCN strojnogłowik złotoskrzydły jest klasyfikowany jako gatunek najmniejszej troski (LC – Least Concern). Liczebność populacji nie jest oszacowana, a gatunek opisuje się jako dość pospolity. Ze względu na brak dowodów na spadki liczebności bądź istotne zagrożenia dla gatunku BirdLife International ocenia trend liczebności populacji jako stabilny[15].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Arremon schlegeli, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ Arremon schlegeli, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ Systematyka i nazwa polska za: P. Mielczarek & M. Kuziemko, Rodzina: Passerellidae Cabanis & Heine, 1850-51 – pasówki – New World Sparrows and allies (Wersja: 2022-05-16), [w:] Kompletna lista ptaków świata [online], Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego [dostęp 2022-11-11].
- ↑ Carlo Luciano Bonaparte, „Conspectus generum avium”, Lugduni Batavorum: E.J. Brill, 1850, s. 488 (łac.).
- ↑ Denis Lepage: Golden-winged Sparrow Arremon schlegeli Bonaparte, CLJL 1850. Avibase. [dostęp 2022-11-10]. (ang.).
- ↑ Alan P. Peterson: PASSERIFORMES, PASSERELLIDAE Barker 2013, New World Sparrows. Zoonomen Nomenclatural data, 2022. [dostęp 2022-11-10]. (ang.).
- ↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v12.2). [dostęp 2022-11-11]. (ang.).
- ↑ HBW and BirdLife International, Handbook of the Birds of the World and BirdLife International digital checklist of the birds of the world. Version 6b [online], lipiec 2022 [dostęp 2022-11-11].
- ↑ a b T.J. Zimmer, A new subspecies of Arremon schlegeli, „Proceedings of the Biological Society of Washington”, 54, Waszyngton: Biological Society of Washington, 1941, s. 133 (ang.).
- ↑ a b A. Wetmore, New birds from Colombia, „Smithsonian miscellaneous collections”, 106 (16), Waszyngton: Smithsonian Institution, 1946, s. 13 (ang.).
- ↑ Arremon, [w:] The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-10-22] (ang.).
- ↑ schlegeli, [w:] The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-11-10] (ang.).
- ↑ a b c d e f David G. Olsen & David L. Slager: Golden-winged Sparrow Arremon schlegeli, version 1.0. [w:] Birds of the World (red. T.S. Schulenberg) [on-line]. Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY, USA, 2020. [dostęp 2022-11-10]. (ang.).
- ↑ Handbook of the Birds of the World. Josep del Hoyo, Andrew Elliott & David Christie (red.). T. 16: Tanagers to New World Blackbirds. Barcelona: Lynx Edicions, 2011, s. 573–574. ISBN 978-84-96553-78-1. (ang.).
- ↑ a b c Golden-winged Sparrow Arremon schlegeli, Data table and detailed info. BirdLife International, 2022. [dostęp 2022-11-11]. (ang.).
- ↑ H. Tye & A. Tye, First description of the eggs and nest of the Golden-winged Sparrow Arremon schlegeli, „Ornitologia Neotropical”, 3, 1992, s. 71 (ang.).
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Zdjęcia, nagrania głosów i krótkie filmy. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).
- Nagrania głosów. [w:] xeno-canto [on-line].