Park Narodowy Tayrona

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Park Narodowy Tayrona
Parque nacional natural Tayrona
Ilustracja
park narodowy
Państwo

 Kolumbia

Położenie

departament Magdalena

Data utworzenia

31 sierpnia 1964

Powierzchnia

193,09 km²

Ochrona

kategoria IUCNII (park narodowy)

Położenie na mapie Kolumbii
Mapa konturowa Kolumbii, u góry znajduje się punkt z opisem „Park Narodowy Tayrona”
Ziemia11°17′00″N 74°11′00″W/11,283333 -74,183333
Strona internetowa

Park Narodowy Tayrona (hiszp. Parque nacional natural Tayrona) – park narodowy w Kolumbii położony w departamencie Magdalena. Został utworzony 31 sierpnia 1964 roku i należy do najstarszych parków narodowych w Kolumbii. Zajmuje obszar 193,09 km² (w tym 67,10 km² wód morskich). Od 1979 roku wraz z położonym na południowy wschód od niego Parkiem Narodowym Sierra Nevada de Santa Marta tworzy rezerwat biosfery UNESCO o nazwie „Sierra Nevada de Santa Marta”. W 2008 roku został zakwalifikowany przez BirdLife International jako ostoja ptaków IBA. Od 2012 roku wraz z Parkiem Narodowym Sierra Nevada de Santa Marta znajduje się na liście informacyjnej światowego dziedzictwa UNESCO[1][2][3][4][5][6].

Zagrożona wyginięciem Cebus malitiosus
Stanowisko archeologiczne Chairama

Opis[edytuj | edytuj kod]

Park obejmuje fragment wybrzeża Morza Karaibskiego oraz okoliczne wody morskie, u podnóża masywu górskiego Sierra Nevada de Santa Marta, na wysokościach od 0 do 900 m n.p.m. Dużą część parku pokrywa wilgotny las równikowy, tropikalny las suchy i las mglisty. Występują też namorzyny i rafy koralowe. We wschodniej części parku znajduje się stanowisko archeologiczne Chairama. Są tu, odkryte w 1954 roku, ruiny miasta założonego przez lud Taironi[2][3][6].

Park powstał w porozumieniu z rdzennymi mieszkańcami masywu Sierra Nevada de Santa Marta (ludy Kogi, Wiwa, Arhuaco i Kankuamo), dla których jest to terytorium przodków i istnieją tutaj święte miejsca. Zgodnie z tym porozumieniem kilka razy w roku park jest zamknięty dla zwiedzających, bo potrzebne jest „duchowe oczyszczenie” jego terenu, aby ludzie, fauna i flora mogły nadal istnieć[2][3][7][8].

Średnia roczna temperatura w parku wynosi od +22 do +29 °C, a średnie roczne opady od 800 do 2000 mm[9].

Flora[edytuj | edytuj kod]

W tropikalnych lasach suchych rośnie narażony na wyginięcie (VU) Cereus fricii, a także m.in.: łoskotnica pękająca, jadłoszyn baziowaty, Acacia tortuosa, Haematoxylum brasiletto, brezylka garbarska, Pereskia guamacho, Opuntia wentiana, Bursera simaruba i Lecythis minor[2][3][10].

W wilgotnych lasach równikowych dominują Sheelea magdalenica, Sabal mauritiiformis, łyczkowiec dłoniasty, Anacardium excelsum, brosimum darzymlecznia, Cavanillesia platanifolia, Brownea ariza, a także duża liczba epifitów[2][3][10].

W lasach mglistych rośnie m.in.: Cecropia peltata, Senna occidentalis, Heliocarpus americanus i smaczliwka wdzięczna[2][3][10].

Fauna[edytuj | edytuj kod]

Nie licząc czterdziestu gatunków nietoperzy odnotowano w parku 59 gatunków ssaków. Są to zagrożona wyginięciem (EN) Cebus malitiosus, narażone na wyginięcie (VU) ponocnica lemurowata i mrówkojad wielki, a także m.in.: wyjec rudy, leniwiec pstry, pancernik dziewięciopaskowy, skunksowiec pasiasty, mazama ruda, hirara amerykańska, jaguar amerykański, jaguarundi amerykański, ocelot nadrzewny i ocelot wielki. Występuje tu także pięć gatunków ssaków morskich[2][3][10].

W parku zarejestrowano 396 gatunków ptaków. Są to krytycznie zagrożony wyginięciem (CR) czubacz niebieskodzioby, narażona na wyginięcie (VU) ara zielona, a także m.in.: złocik miedziany, lasówka złotoskrzydła, lasówka niebieska, chronka czarnogłowa, kusacz czarnogłowy, kondor królewski, myszołowczyk, karakara jasnogłowa, dzięciolnik kasztanowaty i pręgówek cienkodzioby[2][3][10][4].

Gady tu występujące to krytycznie zagrożony wyginięciem (CR) żółw szylkretowy, zagrożony wyginięciem (EN) żółw jadalny, narażone na wyginięcie (VU) karetta, żółw skórzasty i krokodyl amerykański, a także m.in.: boa dusiciel, legwan zielony, Bothrops asper i Lepidoblepharis sanctaemartae[2][3][10].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Tayrona [online], runap.parquesnacionales.gov.co [dostęp 2023-10-22] (hiszp.).
  2. a b c d e f g h i Parque Nacional Natural Tayrona [online], Parques Nacionales Naturales de Colombia [dostęp 2023-10-22] (hiszp.).
  3. a b c d e f g h i Parques Nacionales Naturales de Colombia, Parque Nacional Natural Tayrona [online], Parques Nacionales Naturales de Colombia, 5 sierpnia 2022 [dostęp 2023-10-22] (hiszp.).
  4. a b Parque Nacional Natural Tayrona [online], datazone.birdlife.org [dostęp 2023-10-22] (ang.).
  5. Sierra Nevada de Santa Marta Biosphere Reserve, Colombia [online], UNESCO, 25 czerwca 2019 [dostęp 2023-10-22] (ang.).
  6. a b Tayrona and Sierra Nevada de Santa Marta National Parks and their Archaeological Sites [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2023-10-22] (ang.).
  7. Indigene fordern häufigere Schließung von Nationalpark [online], www.blickpunkt-lateinamerika.de, 1 marca 2019 [dostęp 2023-10-22] (niem.).
  8. Tayrona closes its doors [online], Tayrona closes its doors [dostęp 2023-10-22] (ang.).
  9. ORGANIZACIÓN COLPARQUES - Paraísos por descubrir en Colombia! [online], ORGANIZACIÓN COLPARQUES - Paraísos por descubrir en Colombia! [dostęp 2023-10-22] (hiszp.).
  10. a b c d e f Tayrona, Documentos asociados, Plan de manejo (2020-11-04) [online], runap.parquesnacionales.gov.co [dostęp 2023-10-22] (hiszp.).