Stronią ode mnie, które ongi mnie szukały

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Henryk VIII Tudor, król Anglii. Za jego panowania tworzył Thomas Wyatt

Stronią ode mnie, które ongi mnie szukały (ang. They flee from me that sometime did me seek) – wiersz angielskiego renesansowego poety Thomasa Wyatta[1][2][3]. Autor ten jest znany jako pierwszy angielski sonetysta[4][5].

Charakterystyka ogólna[edytuj | edytuj kod]

Stronią ode mnie, które ongi mnie szukały jest wierszem lirycznym. Utwór jest stosunkowo krótki. Składa się z trzech zwrotek i liczy w sumie dwadzieścia jeden wersów. Należy on do najczęściej przedrukowywanych i cytowanych wierszy angielskich okresu renesansu.

Forma[edytuj | edytuj kod]

Geoffrey Chaucer, najwybitniejszy poeta angielskiego średniowiecza, jako pierwszy na Wyspach stosował strofę królewską, która niekiedy bywa nazywana jego imieniem

Omawiany wiersz jest napisany strofą królewską (rhyme royal)[6][7], czyli strofą siedmiowersową rymowaną ababbcc[8]. Strofa ta została wprowadzona do poezji angielskiej w XIV wieku przez Geoffreya Chaucera[9][10], który zastosował ją między innymi w poemacie Troilus i Criseyda[11]. Poemat Chaucera jest znany z przekładu Macieja Słomczyńskiego[12]. Strofa królewska była niezwykle popularna w XV wieku. Używali jej między innymi John Lydgate, autor poematu The Fall of the Princes[13] (Upadek książąt), liczącego ponad trzydzieści sześć tysięcy wersów, Robert Henryson i Jakub I, król Szkocji. Nazwa strofy pochodzi rzekomo od tytułu dzieła tegoż władcy, The Kingis Quair (Księga królewska)[14].

They flee from me that sometime did me seek
With naked foot, stalking in my chamber.
I have seen them gentle, tame, and meek,
That now are wild and do not remember
That sometime they put themself in danger
To take bread at my hand; and now they range,
Busily seeking with a continual change[15].

Utwór jest napisany pentametrem jambicznym[16], czyli najpopularniejszym w poezji angielskiej sylabotonicznym dziesięciozgłoskowiec, w którym akcenty padają na sylaby parzyste. Poeta traktuje jednak wzorzec rytmiczny (metrum) w sposób dosyć swobodny[17].

Treść[edytuj | edytuj kod]

Wiersz jest gorzką zadumą poety nad postawą kobiet, które kiedyś chętnie go odwiedzały a potem zapomniały o nim[18]. Nie jest wykluczone, że miało to związek z osobistą sytuacją poety, który przez pewien czas był więziony na polecenie króla Henryka VIII, w związku z oskarżeniami o romans z królową Anną Boleyn[19][20]. Wiersze Thomasa Wyatta ukazały się pośmiertnie.

Przekłady[edytuj | edytuj kod]

Stanisław Barańczak przetłumaczył kilkaset wierszy lirycznych z języka angielskiego

Utwór tłumaczyli na język polski Stanisław Barańczak[21] i Wiktor Jarosław Darasz. Barańczak zastosował w swojej wersji sylabiczny trzynastozgłoskowiec, zachowując rymowy schemat strofy oryginału.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ poet Thomas Wyatt. poets.org. [dostęp 2016-12-22]. (ang.).
  2. ↑ Przemysław Mroczkowski: Historia literatury angielskiej. Zarys. Wrocław: Ossolineum, 1981, s. 115-116. ISBN 83-04-00784-3.
  3. ↑ Wyatt Thomas, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2016-12-22].
  4. ↑ Sir Thomas Wyatt, Poet (1503–1542). poetryfoundation.org. [dostęp 2016-12-22]. (ang.).
  5. ↑ The Life of Sir Thomas Wyatt (1503–1542). luminarium.org. [dostęp 2016-12-22]. (ang.).
  6. ↑ They Flee from Me By Sir Thomas Wyatt. personal.monm.edu. [dostęp 2016-12-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-12-22)]. (ang.).
  7. ↑ Sir Thomas Wyatt: Poems Summary and Analysis of 'They Flee From Me'. gradesaver.com. [dostęp 2016-12-22]. (ang.).
  8. ↑ Rhyme royal (rime royale). poetryfoundation.org. [dostęp 2016-12-22]. (ang.).
  9. ↑ Geoffrey Chaucer, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2016-12-22] (ang.).
  10. ↑ Chaucer Geoffrey, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2016-12-22].
  11. ↑ rhyme royal, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2016-12-22] (ang.).
  12. ↑ Geoffrey Chaucer: Troilus i Criseyda. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1978.
  13. ↑ John Lydgate, Poet (1370–1449). poetryfoundation.org. [dostęp 2016-12-22]. (ang.).
  14. ↑ The Kingis Quair, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2016-12-22] (ang.).
  15. ↑ Thomas Wyatt: They Flee From Me. poetryfoundation.org. [dostęp 2016-12-22]. (ang.).
  16. ↑ Iambic Pentameter. shmoop.com. [dostęp 2016-12-22]. (ang.).
  17. ↑ Practical Criticism: Class 1. english.cam.ac.uk. [dostęp 2016-12-22]. (ang.).
  18. ↑ Analyze They Flee From Me by Sir Thomas Wyatt. veritascurat7.wordpress.com. [dostęp 2016-12-22]. (ang.).
  19. ↑ Sir Thomas Wyatt the Elder. theanneboleynfiles.com. [dostęp 2016-12-22]. (ang.).
  20. ↑ Anna Boleyn i Tomasz Wyatt. anne-boleyn.com. [dostęp 2016-12-22]. (pol.).
  21. ↑ Sir Thomas Wyatt: Stronią ode mnie, które ongi mnie szukały. milosc.info. [dostęp 2016-12-22]. (pol.).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Stronią_ode_mnie,_które_ongi_mnie_szukały&oldid=70869256”