Włókniak słomkowożółty
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
włókniak słomkowożółty |
| Nazwa systematyczna | |
| Inosperma cookei (Bres.) Matheny & Esteve-Rav. Mycologia: 10.1080/00275514.2019.1668906, 20 (2019) | |
Włókniak słomkowożółty, strzępiak słomkowożółty (Inosperma cookei (Bres.) Matheny & Esteve-Rav.) – gatunek grzybów z rodziny strzępiakowatych (Inocybaceae)[1].
Systematyka i nazewnictwo[edytuj | edytuj kod]
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Inosperma, Inocybaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy zdiagnozował go w 1892 r. Giacopo Bresàdola nadając mu nazwę Inocybe cookei. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadali mu Matheny i Esteve-Rav. w 2019 r.[1]
- Inocybe cookei Bres. 1892
- Inocybe cookei var. hybrida E. Ludw. 2017
Nazwę polską zaproponował Władysław Wojewoda w 2003 r. Andrzej Nespiak w 1990 r. opisał ten gatunek pod nazwą strzępiak Cooke’a[3]. Po przeniesieniu do rodzaju Inosperma obydwie nazwy stały się niespójne z nazwą naukową. W 2021 r. Komisja ds. Polskiego Nazewnictwa Grzybów przy Polskim Towarzystwie Mykologicznym zarekomendowała nazwę włókniak słomkowożółty[4].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Średnica 2–5 cm, u młodych okazów stożkowaty lub dzwonkowaty, później coraz bardziej rozpostarty. Na środku posiada obły garb. Na brzegu często widoczne są pozostałości włókienek osłony[5]. Brzeg u młodych owocników podwinięty, u starszych odgięty. Powierzchnia delikatnie promieniście pokryta włókienkami (pasemkowata), ale widoczne to jest dobrze tylko podczas suchej pogody. U młodych owocników bywa jedwabista i gładka, a włókienka widoczne są tylko na samym brzegu. Barwa jednolicie złotawa lub żółtoochrowa, a podczas suchej pogody słomkowożółta. Często na brzegu kapelusza, a czasami także na całej jego powierzchni można zauważyć drobne resztki zasnówki[6].
Zazwyczaj nieco zatokowato wycięte, czasami prawie wolne. Barwa od jasnocytrynowej przez brudnoliwkową do szarawej. Ostrza blaszek nierówne, jaśniejsze[6].
Wysokość 3–5 cm, grubość 4–7 mm, walcowaty, pełny, łamliwy. U młodych owocników jest białawy, potem coraz ciemniejszy, w końcu jasnożółtobrązowawy, pod samym trzonem pozostaje białawy. Powierzchnia delikatnie oprószona, podstawa włóknista z niedużą biało obrzeżoną bulwą[5].
Cienki, białawy lub jasnooliwkowy, zapach młodych owocników podobny do owoców, starszych do spermy[6].
- Cechy mikroskopowe
Wysyp zarodników brązowy. Zarodniki o kształcie fasolki, z kropelkami tłuszczu. Nie posiadają dzióbka, powierzchnia gładka, bez guzków. Rozmiar: 6,5-9,5 × 4,5–5,5 μm. Podstawki maczugowate, o rozmiarach 25-30 ×7-8 μm. W hymenium występują brzeżne, niewiele dłuższe od podstawek włoski. Są cienkościenne, gładkie, o kształcie buławki lub pęcherzyka[6].
Występowanie i siedlisko[edytuj | edytuj kod]
Znane są jego stanowiska tylko na półkuli północnej: w Ameryce Północnej, Europie i Japonii[7]. W piśmiennictwie naukowym podano liczne jego stanowiska na terenie Polski[3].
Owocnikuje od lipca do listopada. Rośnie głównie w lasach liściastych i mieszanych, pod różnymi gatunkami drzew liściastych[3]. Szczególnie częsty jest na obrzeżach dróg leśnych, szczególnie pod takimi drzewami, jak buki, dęby, graby. Na niżu Polski jest pospolity[6].
Znaczenie[edytuj | edytuj kod]
Grzyb mikoryzowy[3]. Dla ludzi grzyb trujący; zatrucia muskarynowe[5].
Gatunki podobne[edytuj | edytuj kod]
- strzępiak porysowany (Inocybe rimosa). Odróżnia się od niego wyraźnie zgrubiałą bulwą u nasady trzonu[5].
- strzępiak najeżony (Inocybe hirtella). Nie posiada obrzeżonej bulwki, kapelusz ma drobnołuseczkowaty, trzon na całej długości oprószony.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2020-03-04] (ang.).
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2020-03-04] (ang.).
- ↑ a b c d Władysław Wojewoda: Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003. ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ Rekomendacja nr 2/2021 Komisji ds. Polskiego Nazewnictwa Grzybów Polskiego Towarzystwa Mykologicznego [online] [dostęp 2021-07-19].
- ↑ a b c d Pavol Škubla: Wielki atlas grzybów. Poznań: Elipsa, 2007. ISBN 978-83-245-9550-1.
- ↑ a b c d e Andrzej Nespiak: Grzyby. Tom XIX. Strzępiak (Inocybe). Warszawa – Kraków: PWN, 1990. ISBN 83-01-08749-8.
- ↑ Discover Life Maps. [dostęp 2014-04-18].