Stułka cynamonowa
 Młode owocniki | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
stułka cynamonowa |
| Nazwa systematyczna | |
| Coltricia cinnamomea (Jacq.) Murril Bull. Torrey bot. Club 31(6): 343 (1904) | |
.JPG)
Stułka cynamonowa (Coltricia cinnamomea (Jacq.) Murril) – gatunek grzybów z rodziny szczeciniakowatych (Hymenochaetaceae)[1].
Systematyka i nazewnictwo[edytuj | edytuj kod]
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Coltricia, Hymenochaetaceae, Hymenochaetales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w roku 1787 Nicolaus Joseph von Jacquin nadając mu nazwę Boletus cinnamomeus. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w roku 1904 William Alphonso Murrill, przenosząc go do rodzaju Coltricia[1].
Synonimów nazwy naukowej ma około 50[2].
Polską nazwę nadał Stanisław Domański w 1967 r[3].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Średnica 1,5–3 cm. Jest cienki i ma kształt kolisty, lejkowaty lub jest niemal płaski ze wzgórkiem w środku. Powierzchnia delikatnie jedwabista, lśniąca. Barwa czerwonobrunatna, rdzawa, kasztanowatordzawa lub purpurowobrązowa. Jest niewyraźnie promienisto strefowany wąskimi koncentrycznymi pręgami. Brzeg ostry, czasami pokryty słabo wykształconymi rzęskami. Czasami sąsiednie owocniki zrastają się z sobą[4].
Wysokość 1,5–3 cm, grubość 3–4,5 cm, centralnie osadzony, walcowaty, przy podstawie zgrubiały. Powierzchnia filcowata, tej samej barwy co kapelusz[4].
Rurki zbiegające nieco na trzon. Mają długość do 1–2 mm i kanciaste pory o średnicy 0,3–0,9(1,5) mm. Powierzchnia hymenoforu jest płowa w różnych odcieniach[4]. Na jednym mm mieszczą się 2–3 pory. Po uciśnięciu nie sinieją[5].
Włóknisty, elastyczny, cienki, barwy cynamonowordzawej[4].
- Cechy mikroskopowe
Wysyp zarodników rdzawy. Zarodniki elipsoidalne, gładkie, słabo dekstrynalne. Mają rozmiar 6–10 × 4,5–7 μm. Szczecinek brak, na przegrodach strzępek brak sprzążek[5].
Występowanie i siedlisko[edytuj | edytuj kod]
Występuje na wszystkich kontynentach, poza Antarktydą[6]. W Polsce gatunek rzadki. Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status I – gatunek o nieokreślonym zagrożeniu[7]. Znajduje się na listach gatunków zagrożonych także w Belgii, Niemczech, Szwecji, Finlandii[3].
Grzyb mikoryzowy rozwijający się na próchnicznej glebie w lasach liściastych, często wzdłuż dróg i ścieżek[5]. Owocniki pojawiają się od lipca do września[3].
Gatunki podobne[edytuj | edytuj kod]
- stułka piaskowa (Coltricia perennis). Jest pospolita, większa i ma wyraźnie strefowany kapelusz,
- szczeciniak filcowaty (Onnia tomentosa). Ma niestrefowany kapelusz o barwie od szarobrązowej do cynamonowej i wewnątrz rurek posiada szczecinki[8].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Index Fungorum. [dostęp 2015-04-29]. (ang.).
- ↑ Species Fungorum. [dostęp 2015-04-29]. (ang.).
- ↑ a b c Władysław Wojewoda: Checklist of Polisch Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Scienceas, 2003. ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ a b c d S. Domański, H. Orłoś, A. Skirgiełło „Flora Polska. Grzyby. Tom III”, PWN, Warszawa 1967
- ↑ a b c MushroomExpert. [dostęp 2015-04-29]. (ang.).
- ↑ Discover Life Maps. [dostęp 2014-08-01].
- ↑ Zbigniew Mirek: Red list of plants and fungi in Poland = Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany. Polish Academy of Sciences, 2006. ISBN 83-89648-38-5.
- ↑ Till R. Lohmeyer, Ute Kũnkele: Grzyby. Rozpoznawanie i zbieranie. Warszawa: 2006. ISBN 978-1-40547-937-0.