Szczelina w Wielkiej Skale
50°11′16″N 19°46′06″E/50,187778 19,768333| Plan jaskini | |
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Położenie | |
| Długość |
6 m |
| Głębokość |
1,50 m |
| Deniwelacja |
4,50 |
| Wysokość otworów |
430 m n.p.m. |
| Wysokość otworów nad dnem doliny |
50 m |
| Ekspozycja otworów |
ku NW, SSW |
| Kod |
J.Olk.I-07.40 |
Położenie na mapie gminy Wielka Wieś  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa małopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu krakowskiego  | |
| 50°11′16″N 19°46′06″E/50,187778 19,768333
| |
| Strona internetowa | |
Szczelina w Wielkiej Skale – rodzaj jaskini w Dolinie Będkowskiej na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej[1]. Znajduje się w obrębie wsi Bębło w województwie małopolskim, w powiecie krakowskim, w gminie Wielka Wieś[2].
Opis obiektu[edytuj | edytuj kod]
Jest to szczelina znajdująca się w skale, która w przewodniku wspinaczkowym Pawła Haciskiego ma nazwę Zaklęty Mur[3], a w portalu wspinaczkowym i na zamontowanych przy skale tablicach informacyjnych zwana jest Murem Skwirczyńskiego[4]. Znajduje się z jego prawej strony, pod skałką o wyglądzie baszty z ukośnie ściętym wierzchołkiem[1].
Szczelina ma wysokość 3,3 m i szerokość 0,5 m u podstawy. Jest w niej stromo opadający korytarzyk o długości 2,5 m, który stopniowo zacieśnia się tworząc zwężenie niemożliwe do przejścia. Za zwężeniem tym jest niewielka salka z naciekami na ścianach. Na tej samej szczelinie, na wysokości 1,5 m znajduje się drugie piętro. Jego stromo opadający korytarzyk ma długość 2,5 m. W stropie szczeliny są zablokowane duże głazy[1].
Obiekt powstał w późnojurajskich wapieniach na szczelinie, która w wyniku późniejszych procesów krasowych została poszerzona. Ma ogładzone ściany z kotłami wirowymi i innymi zagłębieniami oraz jasnobrązowymi naciekami kalcytowymi i mlekiem wapiennym. Grubość tych nacieków miejscami dochodzi do 20 cm i są na nich żebra naciekowe o długości kilkudziesięciu cm. Na zablokowanych w stropie głazach są nacieki grzybkowe. Szczelina jest wilgotna, a światło słoneczne dociera na odległość kilku metrów od otworu. Ściany porastają glony i mchy, wewnątrz obserwowano pajęczaki[1].
Otwór szczeliny odsłonił A. Górny w latach 70. XX wieku. On też po raz pierwszy ją opisał. Plan jaskini sporządził M. Pruc. Nacieki jaskiniowe były przez Politechnikę Śląską datowane metodą C14 na 21700–5200 lat BP[1].
W Zaklętym Murze znajdują się jeszcze inne obiekty jaskiniowe: Jaskinia Główna w Wielkiej Skale, Komin w Wielkiej Skale, Tunel Niski w Wielkiej Skale, Tunel Pośredni w Wielkiej Skale, Tunel Wysoki w Wielkiej Skale, Tunelik obok Szczeliny w Wielkiej Skale, Zaklęta Jama, Zaklęty Komin, Zaklęty Korytarzyk, Zaklęty Balkon, Zaklęta Szczelina[5].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e Andrzej Górny, Szczelina w Wielkiej Skale, [w:] Jaskinie Polski [online], Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy [dostęp 2021-06-21].
- ↑ Geoportal. Mapa topograficzna i lotnicza [online] [dostęp 2021-06-20].
- ↑ Paweł Haciski, Jura Południowa. Przewodnik wspinaczkowy, Warszawa: Wydawnictwo Ring, 2015, ISBN 978-83-937960-0-7.
- ↑ Baza topo wspinaczkowego portalu górskiego [online] [dostęp 2021-06-21].
- ↑ Jaskinie Polski [online], Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy [dostęp 2021-06-21].