Szlarnik pręgowany

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Szlarnik pręgowany
Zosterops vellalavella[1]
E. Hartert, 1908
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ptaki

Podgromada

Neornithes

Infragromada

ptaki neognatyczne

Rząd

wróblowe

Podrząd

śpiewające

Rodzina

szlarniki

Rodzaj

Zosterops

Gatunek

szlarnik pręgowany

Synonimy
  • Zosterops rendovae vallalavella E. Hartert, 1908
  • Zosterops vellavella E. Hartert, 1908[2]
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3]

Systematyka w Wikispecies

Szlarnik pręgowany[4] (Zosterops vellalavella) – gatunek małego ptaka z rodziny szlarników (Zosteropidae). Występuje endemicznie tylko na dwóch wyspach Vella Lavella i Mbava z grupy wysp Nowa Georgia należącej do Wysp Salomona. Jest gatunkiem bliskim zagrożenia.

Systematyka[edytuj | edytuj kod]

Gatunek ten po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał niemiecki przyrodnik Ernst Hartert w 1908 roku na łamach „Bulletin of the British Ornithologists’ Club”. Autor nadał gatunkowi nazwę Zosterops vellalavella, a jako miejsce typowe podał wyspę Vella Lavella[2][5].

Nie wyróżnia się podgatunków[6][7][8].

Autorzy Handbook of the Birds of the World uważali, że tworzy on supergatunek ze szlarnikiem szaro-zielonym (Z. griseovirescens), szlarnikiem samotnym (Z. rennellianus), szlarnikem szlachetnym (Z. splendidus)[9], szlarnikiem złotodziobym (Z. luteirostris) i szlarnikiem nadobnym (Z. kulambangrae)[10][11].

Obecne badania genetyczne pokazują, że gatunek ten należy do jednego kladu z szlarnikami: cytrynowym (Z. chloris), czarnoczelnym (Z. atrifrons), żółtodziobym (Z. emiliae), górskim (Z. montanus), czarnogłowym (Z. atricapilla), sawannowym (Z. abyssinicus), syberyjskim (Z. erythropleurus), złotawym (Z. nigrorum), japońskim (Z. japonicus), indyjskim (Z. palpebrosus), przylądkowym (Z. virens), malgaskim (Z. maderaspatanus), brunatnym (Z. brunneus), czarnołbistym (Z. melanocephalus), senegalskim (Z. senegalensis), australijskim (Z. luteus), jasnym (Z. citrinella), archipelagowym (Z. metcalfii), atolowym (Z. stresemanni), koralowym (Z. ugiensis), gołookim (Z. superciliosus), żółtoczelnym (Z. flavifrons), szarym (Z. cinereus), złotodziobym (Z. luteirostris), szlachetnym (Z. splendidus), nadobnym (Z. kulambangrae), rajskim (Z. rendovae), rdzawobocznym (Z. lateralis), samotnym (Z. rennellianus), skromnym (Z. inornatus), papuaskim (Z. griseotinctus) i pustelniczym (Z. murphyi)[12].

Etymologia[edytuj | edytuj kod]

  • Zosterops (Fosterops): gr. ζωστηρ zōstēr, ζωστηρος zōstēros „pas”; ωψ ōps, ωπος ōpos „oko”[13].
  • vellalavella: od nazwy wyspy Vella Lavella, na której gatunek został po raz pierwszy odkryty[14].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Mały ptak o szpiczastym, lekko zakrzywionym, stosunkowo dużym i długim żółtym dziobie. Nogi i stopy żółte. Tęczówki czerwonobrązowe. Nie występuje dymorfizm płciowy. Wokół oczu charakterystyczne, dosyć szerokie, białe obrączki oczne, które od strony dzioba są przerwane czarniawą plamką. Wokół obrączek ocznych czarne przebarwienia. Górne części ciała żółtawo-oliwkowe. Czoło, okolice dzioba i przednia część góry głowy nieco ciemniejsze. Lotki skrzydeł i sterówki ogona czarnobrązowe z szerokimi żółtawo-oliwkowymi obrzeżami. Dolne partie ciała jaśniejsze. Gardło, podgardle i szyja jasnopomarańczowożółte, górna część piersi oliwkowa. Brzuch i boki szarawobiałe. Pokrywy podogonowe żółtawe. Długość ciała 11,5 cm[15]. Wymiary jakie podał E. Hartert: długość skrzydła 92–94 mm, a dzioba 17–18 mm[5]. Późniejsze średnie wymiary na podstawie rozprawy doktorskiej R.A. Blacka z 2010 roku: długość skrzydła 63,22 mm, długość ogona 39,61 mm, długość dzioba 16,0 mm i długość skoku 17,5 mm[16].

Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]

Zasięg występowania (EOO, Extent of Occurrence) według szacunków organizacji BirdLife International obejmuje tylko około 930 km²[17]. Szlarnik pręgowany występuje tylko na dwóch wyspach Vella Lavella i Mbava z grupy wysp Nowa Georgia należącej do Wysp Salomona. Gatunek ten występuje w zakresie wysokości od poziomu morza do 800 m n.p.m.[17]

Ekologia[edytuj | edytuj kod]

Gatunek ptaka, którego habitatem są różne środowiska – wilgotne lasy pierwotne, lasy wtórnego wzrostu, obrzeża lasów, zarośla i ogrody. Występuje także na plantacjach kokosa[15]. Dieta tego gatunku nie jest opisana. Długość pokolenia jest określana na 2,62 roku[17][3].

Rozmnażanie[edytuj | edytuj kod]

Brak szczegółowych informacji na temat rozmnażania tego gatunku. Obserwowano pisklę w listopadzie[15].

Status zagrożenia[edytuj | edytuj kod]

W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody (IUCN) szlarnik pręgowany jest klasyfikowany jako gatunek bliski zagrożenia (NT, ang. Near Threatened). Liczebność populacji nie jest oszacowana, ale prawdopodobnie przekracza 1000 dorosłych osobników; gatunek opisywany jest jako dosyć pospolity. Trend populacji uznawany jest za potencjalnie spadkowy. Spowodowane to jest intensywną wycinką lasów na Vella Lavella[17][3].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Zosterops vellalavella, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. ↑ a b Denis Lepage, Banded White-eye Zosterops vellalavella Hartert, EJO 1908 [online], Avibase [dostęp 2023-10-20] (ang.).
  3. ↑ a b c Zosterops vellalavella, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
  4. ↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: ZOSTEROPIDAE Bonaparte, 1853 - SZLARNIKI - WHITE-EYES (wersja: 2023-03-12). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2023-10-20].
  5. ↑ a b Ernst Hartert, Exhibition of examples of new birds from the Solomon Islands, „Bulletin of the British Ornithologists’ Club”, 21, Londyn 1908, s. 106 (ang.).
  6. ↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Sylviid babblers, parrotbills, white-eyes. IOC World Bird List (v13.2). [dostęp 2023-10-20]. (ang.).
  7. ↑ Alan P. Peterson, PASSERIFORMES, ZOSTEROPIDAE Bonaparte 1853, White-eyes and Yuhinas, Wersja 5.013 (2021-11-26) [online], Zoonomen Nomenclatural data [dostęp 2023-10-20] (ang.).
  8. ↑ HBW and BirdLife International, Handbook of the Birds of the World and BirdLife International digital checklist of the birds of the world. Version 7 [online], grudzień 2022 [dostęp 2023-10-20].
  9. ↑ Bas van Balen: Ganongga White-eye Zosterops splendidus, version 1.0. [w:] Birds of the World (red. J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D.A. Christie & E. de Juana) [on-line]. Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY, USA, 2020. [dostęp 2023-10-20]. (ang.). Publikacja w zamkniętym dostępie – wymagana rejestracja, też płatna, lub wykupienie subskrypcji
  10. ↑ Bas van Balen: Solomons White-eye Zosterops kulambangrae, version 1.0. [w:] Birds of the World (red. J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D.A. Christie & E. de Juana) [on-line]. Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY, USA, 2021. [dostęp 2023-10-20]. (ang.). Publikacja w zamkniętym dostępie – wymagana rejestracja, też płatna, lub wykupienie subskrypcji
  11. ↑ Handbook of the Birds of the World. Josep del Hoyo, Andrew Elliott, Jordi Sargatal (red.). T. 13: Penduline-tits to shrikes. Barcelona: Lynx Edicions, 2008, s. 463. ISBN 978-84-96553-45-3. (ang.).
  12. ↑ Moyle i inni, Explosive Pleistocene diversification and hemispheric expansion of a ‘‘great speciator’’, „Proceedings of National Academy of Sciences of the USA”, 106, 2006, s. 1863–1868.
  13. ↑ Zosterops, [w:] The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2023-10-20] (ang.).
  14. ↑ vellalavella, [w:] The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2023-10-20] (ang.).
  15. ↑ a b c Bas van Balen: Banded White-eye Zosterops vellalavella, version 1.0. [w:] Birds of the World (red. J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D.A. Christie & E. de Juana) [on-line]. Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY, USA, 2020. [dostęp 2023-10-20]. (ang.). Publikacja w zamkniętym dostępie – wymagana rejestracja, też płatna, lub wykupienie subskrypcji
  16. ↑ Richard Anthony Black, Phylogenetic and phenotypic divergence of an insular radiation of birds., t. 106, Imperial College London, Department of Life Sciences, 2010, s. 1–201.
  17. ↑ a b c d Vella Lavella White-eye Zosterops vellalavella. BirdLife International, 2023. [dostęp 2023-10-20]. (ang.).

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Szlarnik_pręgowany&oldid=71615121”