Szparag

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Szparag
Ilustracja
Szparag lekarski
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

liliopodobne (≡ jednoliścienne)

Rząd

szparagowce

Rodzina

szparagowate

Rodzaj

szparag

Nazwa systematyczna
Asparagus L.
Sp. Pl. 313. 1 Mai 1753[3]
Typ nomenklatoryczny

Asparagus officinalis L.[3]

Multimedia w Wikimedia Commons
Hasło w Wikisłowniku

Szparag (Asparagus L.) – rodzaj bylin należących do rodziny szparagowatych. Obejmuje ok. 215 gatunków[4], z których większość występuje w Afryce. W Polsce dziko rośnie tylko jeden gatunek z tego rodzaju – szparag lekarski (A. officinalis), jako efemerofity notowane są poza tym szparag cienkolistny (A. tenuifolius) i szparag ostrolistny (A. acutifolius)[5]. Charakterystyczną cechą morfologiczną zaliczanych tu roślin jest zredukowanie liści do łusek i pełnienie funkcji asymilacyjnych przez spłaszczone lub włosowato cienkie gałęziaki. Szparag lekarski jest uprawiany i spożywany jako warzywo. Szereg gatunków jest uprawianych i wykorzystywanych jako rośliny ozdobne, w szczególności szparag Sprengera (A. densiflorus) i szparag pierzasty (A. setaceus)[6].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Pokrój
Byliny o pędach do 2 m wysokości, do 3 m długości lub nawet więcej u gatunków pnących, zwykle tworzące zwarte kępy. Korzenie mięsiste[6].
Liście
Przekształcone w łuski, organem asymilacyjnym są gałęziaki (kladokladia). Są to odcinki pędów o ograniczonym wzroście i kształcie włosowatym (wówczas z jednego węzła może ich wyrastać nawet do 50) lub są szersze, do jajowatych, i wówczas wyrastają pojedynczo z węzłów[6].
Kwiaty
Wyrastają na krótkich szypułkach i często są jednopłciowe. Okwiat składa się z 6 listków zrosłych przynajmniej u nasady, jest dzwonkowaty lub promienisto rozpostarty, białawy lub zielonkawy. Pręcików jest 6. Zalążnia górna, powstaje ze zrośnięcia 3 owocolistków, z których każdy zawiera po kilka zalążków[6].
Owoce
Kuliste jagody o barwie czerwonej lub czarnej, zawierające od 1 do 6 nasion[6].

Systematyka[edytuj | edytuj kod]

Pozycja rodzaju według Angiosperm Phylogeny Website (aktualizowany system APG IV z 2016)

Rodzaj siostrzany wobec Hemiphylacus S. Watson w obrębie podrodziny Asparagoideae Burmeister w rodzinie szparagowatych (Asparagaceae) z rzędu szparagowców (Asparagales)[2].

Jadalne pędy szparaga lekarskiego
Szparag Sprengera
Szparag pierzasty
Szparag cienkolistny
Wykaz gatunków[4][7]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. ↑ a b Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-06-12] (ang.).
  3. ↑ a b Aparagus L.. [w:] Index Nominum Genericorum [on-line]. [dostęp 2009-01-21].
  4. ↑ a b Asparagus Tourn. ex L.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-04-23].
  5. ↑ Zbigniew Mirek i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 37, ISBN 978-83-62975-45-7.
  6. ↑ a b c d e Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. 2. Perennials and annuals. London: Macmillan, 2011, s. 497. ISBN 0-333-74890-5.
  7. ↑ Wiesław Gawryś: Słownik roślin zielnych. Kraków: Officina botanica, 2008, s. 32. ISBN 978-83-925110-5-2.
  8. ↑ a b Ludmiła Karpowiczowa (red.): Słownik nazw roślin obcego pochodzenia łacińsko-polski i polsko-łaciński. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 1973, s. 86.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Szparag&oldid=72972463”