Tadeusz Trella
| Data i miejsce urodzenia |
16 listopada 1885 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
28 marca 1940 |
| Zawód, zajęcie |
Nauczyciel gimnazjalny |
| Członek korespondent PAU, entomolog specjalizujący się w badaniu chrząszczy | |
| Alma Mater |
Wydział Filozoficzny Uniwersytetu Lwowskiego |
Tadeusz Trella (1885-1940) – entomolog, zasłużony badacz fauny owadów okolic Przemyśla. Urodzony w 1845 roku Żurawicy[1], zmarły w 1940 roku w Przemyślu[2].
Tadeusz Trella w wieku 12 lat rozpoczął naukę w c.k. Gimnazjum w Przemyślu, które ukończył maturą 21 czerwca 1905 roku. W 1906 rozpoczął studia na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu we Lwowie. Studiował nauki przyrodnicze m in. u prof. Józefa Nusbauma-Hilarowicza, prof. Kazimierza Kwietniewskiego, dr. Teofila Ciesielskiego. Uczęszczał na wykłady dr. Mariana Raciborskiego, dr. Emila Dunikowskiego i prof. Józefa Siemiradzkiego. Studia ukończył w 1910 roku i po egzaminie zdanym 2 grudnia 1910 roku został kandydatem stanu nauczycielskiego. Pierwszą pracę otrzymał we Lwowie jako egzaminowany zastępca nauczyciela. W latach 1911-1913 uczył historii naturalnej w c.k. VIII Gimnazjum oraz w I c.k. Szkole Realnej we Lwowie. W 1913 został przeniesiony do c.k. I Gimnazjum w Przemyślu. W roku szkolnym 1920/21 jako profesor gimnazjalny został nauczycielem matematyki i historii naturalnej w gimnazjum polskim na Zasaniu. W kolejnym roku powrócił do pracy w I Gimnazjum, gdzie oprócz pracy nauczycielskiej prowadził szkolny ogród dendrologiczny. Wiele drzew sadzonych jego ręką przetrwało do tej pory przy budynku I Liceum Ogólnokształcącego im. Juliusza Słowackiego w Przemyślu. 30 listopada 1933 po 22 latach pracy został przedwcześnie emerytowany[3].
Oprócz pracy nauczycielskiej Tadeusz Trella prowadził intensywną działalność naukową, w latach 1913-1939 badając chrząszcze okolic Przemyśla. Zgromadził bogate zbiory entomologiczne (559 gatunków chrząszczy)[4], opublikował liczne prace w Polskim Piśmie Entomologicznym (18 artykułów z lat 1923-1939[5]). Był członkiem Polskiego Towarzystwa Entomologicznego i współpracownikiem lwowskiego koła sekcji zoologicznej Komisji Fizjograficznej Polskiej Akademii Umiejętności w Krakowie. Od 1914 roku był członkiem Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Przemyślu. W 1935 roku został delegatem Państwowej Rady Ochrony Przyrody[3]. Był jednym z organizatorów rezerwatu wisienki stepowej na Winnej Górze[6] i pomysłodawcą objęcia ochroną rezerwatową naturalnego lasu o powierzchni 25 km², w części o charakterze pierwotnym (pierwoboru) w dolinie Turnicy[7].
Zmarł 28 marca 1940 roku w szpitalu, po potrąceniu przez samochód w sowieckiej części miasta. Pochowany na Cmentarzu Głównym przy ulicy Słowackiego (sektor - C, pole - 20, kwatera - 20a, rząd - 6, grób - 4)[3].
Zbiory entomologiczne i rękopisy rodzina Trelli przekazała w 1947 roku Muzeum Przyrodniczemu Polskiej Akademii Nauk w Krakowie[3][4].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Nazwy alei w Arboretum [online] [dostęp 2023-04-02] (pol.).
- ↑ Polona [online], polona.pl [dostęp 2023-04-02].
- ↑ a b c d Bożena Szwic, Tadeusz Trella (1885-1940) - przyrodnik, profesor gimnazjum przemyskiego, „Rocznik Gimnazjalny”, 6 (85), Liceum Ogólnokształcące im Juliusza Słowackiego w Przemyślu, 2002, ISSN 1505-2354 [dostęp 2023-04-02].
- ↑ a b Stanisław Smreczyński, Uwagi o zbiorze ryjkowców (Col., Curculionidae) T. Trelli, „Polskie Pismo Entomologiczne”, 23 (4), 1955 [dostęp 2023-04-02].
- ↑ Wykaz zeszytów PPE - Polskie Pismo Entomologiczne 1922-2010 :: entomo [online], entomo.pl [dostęp 2023-04-02].
- ↑ Władysław (red ) Albrecht, Ziemia Przemyska. 1937, R. 23, 6-9 (luty), „Sygnatura oryginału: Gi 297”, 1937 [dostęp 2023-04-02].
- ↑ Tadeusz Trella, Turnica pod Przemyślem, „Ochrona Przyrody”, 17, 1937 [dostęp 2023-04-02].