Tanagra dwubarwna
| Bangsia arcaei[1] | |||
| (Sclater,PL & Salvin, 1869) | |||
_(cropped).jpg)
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
tanagra dwubarwna | ||
| Synonimy | |||
|
| |||
| Podgatunki | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3] | |||
 | |||
| Zasięg występowania | |||
| |||
Tanagra dwubarwna[4] (Bangsia arcaei) – gatunek małego ptaka z rodziny tanagrowatych (Thraupidae). Występuje w Panamie i Kostaryce. W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych IUCN klasyfikowany jest jako gatunek bliski zagrożenia (NT, ang. Near Threatened)[5].
Systematyka[edytuj | edytuj kod]
Takson ten po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisali angielscy przyrodnicy Philip Lutley Sclater i Osbert Salvin w 1869 roku na łamach „Proceedings of the Zoological Society of London”. Autorzy nadali mu nazwę Buthraupis arcaei, przypisując go do rodzaju Buthraupis, a jako miejsce typowe podali Cordillera del Chucu, Veraguas w Panamie[2][6]. W 1919 roku Thomas E. Penard zaproponował wydzielenie części gatunków z rodzaju Buthraupis, w tym tanagry dwubarwnej, do nowo utworzonego rodzaju Bangsia[7]. Później nie wszyscy autorzy akceptowali taki podział, jednak badania molekularne wykazały, że Buthraupis i Bangsia są odrębnymi rodzajami[8]. Wyróżnia się dwa podgatunki tanagry dwubarwnej[8][9][10][11]:
- B. a. arcaei (Sclater,PL & Salvin, 1869)
- B. a. caeruleigularis (Ridgway, 1893).
Etymologia[edytuj | edytuj kod]
- Bangsia: na cześć amerykańskiego zoologa Outrama Bangsa (1863–1932)[12].
- arcaeis: od nazwiska gwatemalskiego kolekcjonera Enrique Arcé[13].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Mały ptak o czerwonych tęczówkach, czarniawych nogach i stopach. Nie występuje dymorfizm płciowy. Dziób czarny, mocna górna szczęka nieco zakrzywiona w końcowej części. Ptak jest niebiesko-żółty. Obie płcie mają ciemnoniebieską głowę, gardło, podgardle, szyję, grzbiet, ogon i skrzydła. Górna część głowy jest nieco jaśniejsza. Dolne części ciała: pierś, brzuch, boki i pokrywy podogonowe są żółte. Podgatunek B. a. caeruleigularis różni się od nominatywnego ciemnoniebieskimi bokami brzucha i takimi udami[5][8].
Wymiary na podstawie[14]:
| Samiec | Samica | |
|---|---|---|
| Masa (g) | 34,6–39,9 | 34,6–39,9 |
| Długość skrzydła (mm) | 83,8–87,5 | 84,0–86,5 |
| Długość ogona (mm) | 46,6–48,6 | 43,1–45,8 |
| Długość dzioba (mm) | 17,4–19,2 | 16,0–18,2 |
| Długość skoku (mm) | 21,6–22,6 | 20,4–22,8 |
Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]
Tanagra dwubarwna występuje w Ameryce Centralnej – w Panamie i Kostaryce. Zasięg występowania (EOO, Extent of Occurrence) według szacunków organizacji BirdLife International obejmuje około 102 tys. km², występuje w zakresie wysokości od 300 do 1500 m n.p.m.[8][15] Poszczególne podgatunki występują:
- B. a. arcaei – w zachodniej i wschodniej Panamie (lokalnie w środkowej części prowincji Bocas del Toro, w prowincji Chiriquí, okolice Cerro Jefe, Cerro Brewster i zachodniej części Kuna Yala.
- B. a. caeruleigularis – na wschodnich zboczach Kordyliery Środkowej w Kostaryce od prowincji Guanacaste na południe do prowincji Cartago m.in. na stokach wulkanów Turrialba, Barva, Poás i Irazú.
W 2008 roku tanagrę dwubarwną zaobserwowano po raz pierwszy na terenie departamentu Chocó w Kolumbii[16].
Ekologia i zachowanie[edytuj | edytuj kod]
Jego głównym habitatem są górne warstwy wilgotnych lasów nizinnych, wilgotnych lasów górskich i ich obrzeża[8]. Długość pokolenia jest określona na 2,98 roku[15]. Ptak ten żeruje w parach lub grupach rodzinnych, występuje także w stadach mieszanych. Raczej nie jest spotykany pojedynczo. Tanagra dwubarwna ma zróżnicowaną dietę składającą się głównie z owoców i stawonogów. Zaobserwowano, że zrywa także pęki kwiatów i spija z nich nektar, poluje na karaluchy, pająki i królowe mrówek[8].
Rozmnażanie[edytuj | edytuj kod]
Niewiele wiadomo o rozmnażaniu i gniazdowaniu tego gatunku. Obserwowano dwa gniazda, oba położone dosyć wysoko nad poziomem ziemi, 10–12 m. W jednym z nich, obserwowanym w lipcu w Panamie, przebywał dorosły osobnik z jednym pisklęciem, w drugim, obserwowanym w kwietniu w Kostaryce, samica przynosiła do gniazda splątane korzonki[8].
Status[edytuj | edytuj kod]
W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych IUCN tanagra dwubarwna jest uznawana za gatunek bliski zagrożenia (NT, ang. Near Threatened)[3]. Wielkość populacji jest oszacowana na więcej niż 2500, a mniej niż 9999 dorosłych osobników. BirdLife International ocenia trend liczebności populacji jako lekko spadkowy ze względu na utratę jego naturalnego habitatu[15].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Bangsia arcaei, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b c Denis Lepage, Blue-and-gold Tanager Bangsia arcaei [online], Avibase [dostęp 2024-05-11] (ang.).
- ↑ a b Bangsia arcaei, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: THRAUPINAE Cabanis, 1847 - TANAGRY - CORE TANAGERS (wersja: 2023-10-02). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2024-05-11].
- ↑ a b Handbook of the Birds of the World. Josep del Hoyo, Andrew Elliott, David Christie (red.). T. 16: Tanagers to New World Blackbirds. Barcelona: Lynx Edicions, 2011, s. 197. ISBN 978-84-96553-78-1. (ang.).
- ↑ C.E. Hellmayr, Description of two new species of Tanagers from Western Colombia, „Bulletin of the British Ornithologists' Club”, 25, 1910, s. 112 (ang.).
- ↑ T.E. Penard, Revision of the Genus Buthraupis Cabanis, „Auk”, 36, 1919, s. 536–540.
- ↑ a b c d e f g Hofiani, S., C.H. Richart, K.J. Burns: Blue-and-gold Tanager Bangsia arcaei, version 1.0. [w:] Birds of the World (red. T.S. Schulenberg) [on-line]. Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY, USA, 2020. [dostęp 2024-05-11]. (ang.).
- ↑ HBW and BirdLife International, Handbook of the Birds of the World and BirdLife International digital checklist of the birds of the world. Version 8.1 [online], styczeń 2024 [dostęp 2024-05-11].
- ↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v14.1) Tanagers and allies. [dostęp 2024-05-11]. (ang.).
- ↑ Alan P. Peterson, PASSERIFORMES THRAUPIDAE, Wersja 5.012 (2021.12.25) [online], Zoonomen Nomenclatural data [dostęp 2025-05-11] (ang.).
- ↑ Bangsia, [w:] The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2024-05-05] (ang.).
- ↑ arcaei, [w:] The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2024-05-11] (ang.).
- ↑ Wetmore, A., R.F. Pasquier & S.L. Olson, The birds of the Republic of Panamá., „Smithsonian Miscellaneous Collections”, 150 cz. 4, Waszyngton 1984, s. 432.
- ↑ a b c Species factsheet: Bangsia arcaei [online], BirdLife International, 2024 [dostęp 2024-05-11] (ang.).
- ↑ Ruiz-Ovalle, J.M. & Hurtado-Guerra, A., First records of Bangsia arcaei and Chrysothlypis chrysomelas (Thraupidae) for Colombia., „Ornitologia Colombiana”, 14, 2015, s. 130–135.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Zdjęcia, nagrania głosów i krótkie filmy. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).
- Nagrania głosów. [w:] xeno-canto [on-line].