Taniec wśród mieczów

Taniec wśród mieczów

Autor	Henryk Siemiradzki
Data powstania	1881
Medium	olej na płótnie
Wymiary	120 × 225 cm
Miejsce przechowywania
Lokalizacja	Galeria Tretiakowska

Taniec wśród mieczów – obraz olejny polskiego malarza akademickiego Henryka Siemiradzkiego.

Pierwsza wersja obrazu pochodzi z 1879 roku. Połączenie elementów mitologicznych, scen cezariańsko-chrześcijańskich i aktu w pracach artysty przysporzyło mu dużą popularność. Z tego powodu Siemiradzki namalował m.in. cztery wersje Tańca wśród mieczów. Najbardziej znana wersja z 1881 roku znajduje się w moskiewskim muzeum sztuki rosyjskiej, gdzie jest eksponowana jako dzieło rosyjskiego malarza. Trzy pozostałe mniejsze wersje znajdują się w kolekcjach prywatnych; najmniejsza jego wersja z 1898 roku znajduje się w prywatnej kolekcji w Polsce. Wersje różnią się od siebie szczegółami martwej natury.

Opis obrazu

Obraz przedstawia nagą kobietę, wykonującą taniec pomiędzy sześcioma wbitymi na sztorc w ziemię krótkimi rzymskimi mieczami. Akompaniuje jej kobiecy tercet. Tańcowi przygląda się sześciu wypoczywających mężczyzn, raczących się winem chłodzonym w uwiecznionej w prawym dolnym rogu obrazu sadzawce. Cała scena rozgrywa się na ocienionym drzewami tarasie rzymskiej willi, z którego roztacza się widok na półkole zatoki, otoczonej łagodnie schodzącymi górskimi szczytami. Uwieczniony na obrazie krajobraz może przedstawiać okolice Taorminy na Sycylii, gdzie Siemiradzcy często spędzali letni urlop. Na płótnie wyraźnie widoczne są jasne plamy świetlne, pochodzące od prześwitujących spomiędzy gałęzi drzew promieni słonecznych. Artysta starannie odtworzył także detale botaniczne.

Ówczesna krytyka była zachwycona obrazem, doceniając bogatą paletę kolorów. Pod wielkim wrażeniem Tańca wśród mieczów był Henryk Sienkiewicz, komentując obraz takimi słowami:

Nikt tak nie maluje tego ruchu promieni słonecznych jak Siemiradzki. (...) Gdyby to płótno było tylko krajobrazem, gdyby żadna istota ludzka nie ożywiała ciszy i pustki – nawet wówczas byłoby arcydziełem. (...) Naga dziewczyna nie budzi żądz, ale napełnia dusze widzów uwielbieniem dla boskiego swego ciała, dla słodkiej plastyki ruchów.

Wartość płótna doceniał również Stanisław Ignacy Witkiewicz, wypowiadający się skądinąd niepochlebnie o twórczości Siemiradzkiego.

Proweniencja

W 2011 roku, na rosyjskiej aukcji zorganizowanej przez dom aukcyjny Sotheby’s w Nowym Jorku, jedna z wersji z 1887 roku namalowana w Rzymie z kolekcji Eugene’a Slotkowskiego, została sprzedana za 2 miliony 98 tysięcy 500 dolarów. Obraz pierwotnie należał do nowojorskiego przemysłowca i kolekcjonera Francisa O. Matthiessena. W 1901 roku, po śmierci mecenasa, płótno zostało sprzedane na aukcji. W 1968 roku zakupił je Eugene Slotkowski z Chicago. Ponownie na aukcje obraz trafił w 2009 roku za szacunkową kwotę 300–500 tysięcy dolarów i jako dzieło pochodzące z warsztatu Siemiradzkiego. Obraz nie został zakupiony i dopiero w 2011 roku, już jako samodzielne płótno Henryka Siemiradzkiego z estymacją 600–800 tysięcy dolarów, znalazło nabywcę.

Wersje

Nr	Tytuł	Czas powstania	Technika i wymiary	Miejsce przechowywania	Ilustracja
1.	Taniec wśród mieczów	1881	olej na płótnie 120 x 225 cm	Galeria Trietiakowska
2.	Taniec wśród mieczów	1881	olej na płótnie 56,5 x 102 cm	kolekcja prywatna
3.	Taniec wśród mieczów	1887	olej na płótnie 77 x 155 cm	kolekcja prywatna
4.	Taniec wśród mieczów	koniec XIX w.	olej na płótnie	dzieło utracone

Bibliografia

• Franciszek Stolot: Henryk Siemiradzki. Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie, 2002. Brak numerów stron w książce
• Waldemar Łysiak Malarstwo biało-czerwone, Wyd. Nobilis, Warszawa 2012, t.1