Tarczowiec ryjący
| Broadleysaurus major[1] | |||
| (Duméril, 1851) | |||
.jpg) Tarczowiec ryjący z Zoo w Oakland | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Gromada | |||
| Rząd | |||
| Infrarząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj |
Broadleysaurus | ||
| Gatunek |
tarczowiec ryjący | ||
| Synonimy | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | |||
 | |||
Tarczowiec ryjący, tarczołusk sudański[3] (Broadleysaurus major) – gatunek jaszczurki z rodziny tarczowcowatych (Gerrhosauridae). Występuje w Afryce Subsaharyjskiej. Nie jest zagrożony wyginięciem.
Taksonomia[edytuj | edytuj kod]
Po raz pierwszy tarczowiec ryjący został opisany przez Auguste’a Dumérila w 1851 roku pod nazwą Gerrhosaurus major. Jako miejsce typowe autor wskazał wyspę Zanzibar[4][5]. W 2013 roku w oparciu o badania filogenetyczne Bates i Tolley przenieśli gatunek do monotypowego rodzaju Broadleysaurus[6][7].
Środowisko[edytuj | edytuj kod]
Występuje głównie w Afryce Wschodniej od Sudanu po północny Mozambik. Sporadycznie jaszczurka była też obserwowana w Beninie, Nigerii, Ghanie i Kamerunie. Preferuje teren suchy i kamienisty[3][5].
Opis[edytuj | edytuj kod]
Jaszczurkę tę charakteryzuje długi ogon oraz kwadratowe łuski podobne do tarczek. Zwierzę to sprawnie się wspina oraz potrafi szybko biec, podnosząc ogon do góry[3]. Osiąga długość 40–50 cm i masę do 450 g[8].
Biologia i ekologia[edytuj | edytuj kod]
Żywi się głównie owadami, roślinami oraz mniejszymi ssakami. Gatunek nieinwazyjny[9]. Rozmnażając się składa dwa jaja[3].
Hodowany w ogrodach zoologicznych i domach[3][8][10].
Status zagrożenia[edytuj | edytuj kod]
W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody (IUCN) tarczowiec ryjący został zaliczony do kategorii LC (ang. least concern ‘najmniejszej troski’)[2].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Broadleysaurus major, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b Broadleysaurus major, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ a b c d e Tarczołusk sudański [online], www.medianauka.pl [dostęp 2023-09-15] (pol.).
- ↑ A.M.C. Duméril, A.H.A. Duméril, Catalogue méthodique de la collection des reptiles du Muséum d’Histoire Naturelle de Paris, Paryż 1851, s. 139–140 (fr.).
- ↑ a b Broadleysaurus major [online], The Reptile Database [dostęp 2023-09-15].
- ↑ Broadleysaurus major (Duméril, 1851) [online], www.gbif.org [dostęp 2023-09-15] (ang.).
- ↑ Michael F. Bates i inni, A molecular phylogeny of the African plated lizards, genus Gerrhosaurus Wiegmann, 1828 (Squamata: Gerrhosauridae), with the description of two new genera, „Zootaxa”, 3750 (5), 2013, s. 465–493 (ang.).
- ↑ a b Tarczołusk sudański [online], Orientarium Łódź [dostęp 2023-09-15] (pol.).
- ↑ Gatunki obce w Polsce [online], www.iop.krakow.pl [dostęp 2023-09-15].
- ↑ Hortensja Lewandowska, Tarczowiec sudański [online], Sklep zoologiczny ZOO-MAR Racibórz, 3 września 2020 [dostęp 2023-09-15] (pol.).