Telosa

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Telosa – koncepcja utopijnego miasta, mającego powstać w Stanach Zjednoczonych. Koncept został wymyślony przez amerykańskiego miliardera Marca Lore i ogłoszony we wrześniu 2021 roku[1][2]. Docelowo populacja miasta ma wynosić 5 milionów ludzi w 2050 roku, a w pierwszej fazie budowy ma pomieścić 50 000 osób. Lokalizacja nie została jeszcze ustalona, planiści mieli zamiar zbudować miasto na taniej ziemi w regionie Appalachia lub na Zachodzie Stanów Zjednoczonych na pustyni[1][3].

Nazwa Telosa pochodzi od starożytnego greckiego słowa telos, w tym przypadku oznaczającego "cel"[4].

Planowanie[edytuj | edytuj kod]

Pomysłodawcą Telosy jest Marc Lore, miliarder i były kierownik działu handlu elektronicznego w amerykańskim oddziale sieci Walmart[5]. W oświadczeniu ogłaszającym swoją rezygnację ze stanowiska w Walmarcie wyraził chęć zbudowania "miasta przyszłości" w oparciu o "zreformowaną wersję kapitalizmu"[2]. Lore nazywana swoją filozofię projektowania miasta "ekwityzmem", opisywanym jako "nowy model społeczeństwa, w którym bogactwo jest tworzone w uczciwy sposób". Jak twierdzi "nie polega to na obciążaniu bogatych; na zwiększaniu podatków, ale jest to po prostu oddawanie obywatelom i narodowi bogactwa, które pomogli stworzyć"[6].

Lore zatrudnił firmę architektoniczną Bjarke Ingels Group, której właścicielem jest duński architekt Bjarke Ingels, aby zajęła się kompleksowym planowaniem proponowanego miasta[3].

Cechy[edytuj | edytuj kod]

Telosa ma być tzw. miastem 15-minutowym, w którym miejsca pracy, szkoły oraz podstawowe sklepy z towarami i usługi znajdują się w odległości od domów mieszkańców możliwej do przebycia w 15 minut. Pojazdy napędzane paliwami kopalnymi nie będą dozwolone na terenie miasta, a zamiast tego nacisk ma zostać położony na możliwość poruszania się pieszo oraz korzystając ze skuterów, rowerów oraz elektrycznych pojazdów autonomicznych[1][5].

Ogromny wieżowiec, nazwany "Equtism Tower", ma służyć jako "latarnia morska dla miasta". Przewidywane funkcje wieżowca obejmują przestrzeń do przechowywania wody, farmy aeroponiczne i dach fotowoltaiczny[1].

Proponowany system własności gruntów w mieście opiera się na zasadach georgizmu, zalecanych przez ekonomistę Henry'ego George'a w jego książce Progress and Poverty z 1879 roku[6]. Zgodnie z proponowanymi zasadami każdy miałby licencję na budowę, utrzymanie lub sprzedaż domu, budynku lub jakiejkolwiek innej struktury, a mieszkańcy dzieliliby własność ziemi w ramach darowizny na rzecz społeczności[1][7].

Możliwe lokalizacje[edytuj | edytuj kod]

Planiści projektu zamierzają zbudować miasto na taniej ziemi pustynnej w lokalizacji, która nie została jeszcze ustalona. Jako potencjalne lokalizacje zaproponowano Utah, Idaho, Nevadę, Arizonę, Teksas oraz region Appalachię[1][3].

Odbiór[edytuj | edytuj kod]

Ed Cunningham w tekście dla Time Out we wrześniu 2021 roku stwierdził, że "projekty są, w zależności od gustu, albo olśniewająco utopijne, albo niepokojąco dystopijne. Obok futurystycznych wizji transportu publicznego i przestrzeni wypełnionych zielenią i naturą, na wystawie znajduje się mnóstwo innowacyjnej architektury"[8]. Pomysł został skrytykowany jako nierealistyczny, próżny pomysł, który byłby mniej zrównoważony niż budowanie na istniejących obszarach miejskich[9].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. a b c d e f Oscar Holland, Plans for $400-billion new city in the American desert unveiled [online], CNN, 6 września 2021 [dostęp 2024-01-01] (ang.).
  2. a b Jason Del Rey, Walmart’s e-commerce chief is leaving to build "a city of the future" [online], Vox, 15 stycznia 2021 [dostęp 2024-01-01] (ang.).
  3. a b c The Diapers.com Guy Wants to Build a Utopian Megalopolis, „Bloomberg.com”, 1 września 2021 [dostęp 2024-01-01] (ang.).
  4. Noah Kirsch, Electric Jets, Buried Trash And Controlled Ownership. Welcome To Marc Lore’s ‘City Of The Future.’ [online], Forbes [dostęp 2024-01-01] (ang.).
  5. a b Scott Gleeson, Former Walmart president reveals plan for $400-billion Utopian city in the US desert [online], USA TODAY [dostęp 2024-01-01] (ang.).
  6. a b Why tech billionaire Marc Lore wants to build a utopian city [online], Fortune [dostęp 2024-01-01] (ang.).
  7. Sand-boarding.com, Telosa: the Future of Sustainable Cities, or a Billionaire's Fantasy? [online], Surf the Sand, 14 stycznia 2023 [dostęp 2024-01-01] (ang.).
  8. Ed Cunningham, A huge new city is being built in the US desert – but is it just greenwashing? [online], Time Out Worldwide, 21 września 2021 [dostęp 2024-01-01] (ang.).
  9. The Week Staff, Telosa: a desert utopia or a billionaire’s vanity project? [online], theweek, 9 września 2022 [dostęp 2024-01-01] (ang.).

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]