Teresa Czartoryska (1785-1868)
 Portret Teresy z Czartoryskich Lubomirskiej, autorstwa Claude-Marie Dubufe, ok. 1830 | |
 Pogoń Litewska | |
| Rodzina | |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia | |
| Data i miejsce śmierci | |
| Ojciec | |
| Matka | |
| Mąż | |
| Dzieci |
Dorota Lubomirska |
Teresa Czartoryska także Teresa z Czartoryskich Lubomirska (ur. 13 lipca 1785 w Korcu, zm. 31 grudnia 1868 w Krakowie) – polska szlachcianka z rodu Czartoryskich, żona Henryka Lubomirskiego herbu Szreniawa bez Krzyża.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Teresa Czartoryska urodziła się 13 lipca 1785 r. w Korcu, w rodzinie szlacheckiej. Była jednym z pięciorga dzieci założyciela fabryki porcelany w Korcu, stolnika litewskiego Józefa Klemensa Czartoryskiego i Doroty Barbary Jabłonowskiej. W 1801 r. jedna z najsłynniejszych malarek francuskich Élisabeth Louise Vigée-Lebrun podczas wizyty w Dreźnie odwiedziła księżną Dorotę Czartoryską i sportretowała jej nastoletnią córkę Teresę. Obecnie obraz znajduje się w Muzeum Okręgowym w Tarnowie[1][2][3][4][5].
24 maja 1807 r. wyszła za mąż w Łańcucie za księcia Henryka Lubomirskiego, założyciela Muzeum Książąt Lubomirskich we Lwowie i ordynacji przeworskiej[1][5][6][7]. Ślubu udzielił im biskup przemyski Antoni Gołaszewski[7]. Małżeństwo zostało zaaranżowane przez daleką ciotkę, księżną marszałkową Izabelę z Czartoryskich Lubomirską, która posiadając jedynie córki uznawała Henryka za przybranego syna[8][9]. Po ślubie zamieszkali w pałacu w Przeworsku[10].
Doczekali się czworga dzieci[2]:
- Dorota Lubomirska (1807-1832)
- Izabela Maria Lubomirska (1808-1890)
- Jadwiga Lubomirska (1815-1995)
- Jerzy Henryk Lubomirski (1817-1972)
Jedyny syn książę Jerzy Henryk Lubomirski był pierwszym Ordynatem Przeworskim. Przyjaźnił się z Zygmuntem Krasińskim i stał się pierwowzorem Orcia z Nie-Boskiej komedii[11].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Marek Jerzy Minakowski: Teresa ks. Czartoryska na Korcu i Oleksińcach h. Pogoń Litewska. Sejm-Wielki.pl. [dostęp 2022-04-24].
- ↑ a b ks. Teresa Lubomirska. Geni.com. [dostęp 2022-04-24]. (ang.).
- ↑ Retrato de la princesa Teresa Czartoryska 1785-1868. Meisterdrucke.es. [dostęp 2022-04-24]. (hiszp.).
- ↑ Kinga Sołtys: Portret Teresy z Czartoryskich Lubomirskiej. Muzeum Okręgowe w Tarnowie. [dostęp 2022-04-24].
- ↑ a b Portret Teresy z Czartoryskich Lubomirskiej. Wirtualne Muzea Małopolski (VMM) muzea.malopolska.pl. [dostęp 2022-04-24].
- ↑ Wołoszyn 2017 ↓, s. 13-17.
- ↑ a b Gołaszewski 1807 ↓.
- ↑ Henryk Lubomirski. Encyklopedia Krakowa. [dostęp 2022-04-24].
- ↑ Arkadiusz Bednarczyk: Izabela Lubomirska - księżna z własnej bajki. PodkarpackaHistoria.pl. [dostęp 2022-04-24].
- ↑ Muzeum w Przeworsku Zespół Pałacowo-Parkowy. Podkarpacka Regionalna Organizacja Turystyczna. [dostęp 2022-04-24].
- ↑ Wołoszyn 2017 ↓, s. 18.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Małgorzata Wołoszyn: Historia Ordynacji Przeworskiej Książąt Lubomirskich. Rzeszów: Wydawnictwo Edytorial, 2017. ISBN 978-83-925970-3-2.
- Antoni Gołaszewski: Autograf mowy biskupa przemyskiego Gołaszewskiego na ślubie moim (Henryka Lubomirskiego) z Teresą księżniczką Czartoryską, stolnikówną, w Łańcucie 1807 roku 24 Maja. Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1807.