Tetragonia czterorożna

Tetragonia czterorożna
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	goździkopodobne
Rząd	goździkowce
Rodzina	pryszczyrnicowate
Rodzaj	tetragonia
Gatunek	tetragonia czterorożna
	Nazwa systematyczna
	Tetragonia tetragonioides (Pallas) Kuntze
Synonimy
	T. expansa Murr.;
	T. expansa Murr.;
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Tetragonia czterorożna, trętwian czterorożny, szpinak nowozelandzki^[3] (Tetragonia tetragonioides) – gatunek rośliny zielnej należącej do rodziny pryszczyrnicowatych (podrodziny Aizooideae), w niektórych ujęciach systematycznych wyodrębniany w osobną rodzinę trętwianowatych (Tetragoniaceae). Rośnie dziko w Nowej Zelandii, na Tasmanii oraz w południowej i zachodniej Australii. W Polsce jest przejściowo dziczejący^[3].

Morfologia

Łodyga: Rozgałęziona, płożąca, do 1 m.
Liście: Duże, ciemnozielone, kształtem przypominają liście szpinaku.

Zastosowanie

Roślina uprawna: uprawiany jako warzywo.
- Historia uprawy: do Europy przywiózł go z Nowej Zelandii w 1771 roku Anglik, Joseph Bans, powracając z podróży dookoła świata z kapitanem Cookiem. We Francji był już bardzo znany w 1820 roku. Atrakcyjność jego wynika z tego, że jest bardzo podobny w smaku do szpinaku i jest dostępny wtedy, kiedy prawdziwego szpinaku brak, to jest w pełni lata.
- Warunki uprawy: szpinak nowozelandzki jest niewrażliwy na upały, których szpinak warzywny (Spinacia oleracea) nie lubi.
Sztuka kulinarna: wartością odżywczą szpinak nowozelandzki nie ustępuje zwykłemu szpinakowi. Zawiera duże ilości witaminy C i prowitaminy A oraz sole mineralne, zwłaszcza żelazo. Zawiera również kwas szczawiowy, tak jak szpinak. Potrawy ze szpinaku nowozelandzkiego przyrządza się w ten sam sposób, co potrawy ze zwykłego szpinaku. Nadaje się on również do mrożenia. Listki jego powinny być chłodne, jędrne, przy zgniataniu w garści – lekko trzeszczące. Jeśli są ciepłe, oznacza to, że szpinak zaczyna się psuć.

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Caryophyllales, [w:] Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-05-30] (ang.).
↑ ^a ^b ZbigniewZ. Mirek ZbigniewZ., HalinaH. Piękoś-Mirkowa HalinaH., AdamA. Zając AdamA., MariaM. Zając MariaM., Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 191, ISBN 978-83-62975-45-7 .

Bibliografia

Podbielkowski Z., Rośliny użytkowe, WSiP, Warszawa 1992.
Gapiński M. (red.), Warzywa mało znane i zapomniane, PWRiL, Poznań 1993.
Szweykowscy A. i J. (red.), Słownik botaniczny, Wiedza Powszechna, Warszawa 1993.
Anna Czerni, Warzywa rzadko spotykane, Wydawnictwo „Watra”, Warszawa 1986.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Caryophyllales, [w:] Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-05-30] (ang.).

[checklist-3] ZbigniewZ. Mirek ZbigniewZ., HalinaH. Piękoś-Mirkowa HalinaH., AdamA. Zając AdamA., MariaM. Zając MariaM., Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 191, ISBN 978-83-62975-45-7 .

[1]

[2]

[3]