Zasłonak zielonofioletowy
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
zasłonak zielonofioletowy |
| Nazwa systematyczna | |
| Thaxterogaster scaurus (Fr.) Niskanen & Liimat. Fungal Diversity: 10.1007/s13225-022-00499-9, [77] (2022) | |
Zasłonak zielonofioletowy (Thaxterogaster scaurus (Fr.) Niskanen & Liimat.) – gatunek grzybów należący do rodziny zasłonakowatych (Cortinariaceae)[1].
Systematyka i nazewnictwo[edytuj | edytuj kod]
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Thaxterogaster, Cortinariaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy opisał go w 1818 r. Elias Fries nadając mu nazwę Agaricus scaurus. Ten sam autor w 1838 r. przeniósł go do rodzaju Cortinarius. W 2022 r. Tuula Niskanen i Kare Liimatainen przenieśli go do rodzaju Thaxterogaster[1]
Ma 19 synonimów. Niektóre z nich:
- Cortinarius herpeticus Fr. 1838
- Cortinarius montanus var. fageticola (M.M. Moser) M.M. Moser 2001
- Cortinarius scaurus (Fr.) Fr. 1838
- Cortinarius scaurus f. phaeophyllus M.M. Moser 2001
- Cortinarius scaurus var. notandus Bidaud 2009
- Phlegmacium herpeticum var. fageticola M.M. Moser 1960
- Cortinarius subvirentophyllus Rob. Henry 1943[2]
Andrzej Nespiak w 1975 r. podał polską nazwę zasłonak maczugostopy. Władysław Wojewoda w 2003 r. uznał ją za nieodpowiednią i zaproponował nazwę zasłonak zielonofioletowy[3]. Jest niespójna z aktualną nazwą naukową[1].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Średnica 2,5–5 cm, początkowo stożkowaty lub półkulisty, potem dzwonkowaty, w końcu płasko rozpostarty z szerokim garbem. W stanie wilgotnym tłusty i śliski. Powierzchnia brązowooliwkowa, na środku ciemnobrązowa. Młode owocniki mają szarozielone brzegi z ciemniejszymi brązowymi plamkami przypominającymi kropelki[4].
Średnio gęste, początkowo zielonkawożółte, ale szybko stają się oliwkowobrązowe, a następnie rdzawobrązowe[4].
Wysokość 4–9 cm, grubość 0,5–1 cm, walcowaty lub maczugowaty, często z obrzeżoną bulwką. Powierzchnia początkowo bladoniebieskawa do niebieskozielonej, przechodzącej w żółtawoszarą. Pokryta jest pajęczynowatymi resztkami zasnówki, po których pozostaje tylko strefa pierścieniowa. Zasnówka początkowo jest biała, ale od zarodników spadających z blaszek wkrótce zmienia barwę na rdzawobrązową[4].
W kapeluszu jasnobrązowy. Zapach słaby, słodki, smak łagodny do gorzkiego[4].
- Cechy mikroskopowe
Zarodniki elipsoidalne do migdałowatych, gęsto brodawkowate, 9–11 × 6–7 μm, nieamyloidalne[4].
Występowanie i siedlisko[edytuj | edytuj kod]
W Europie jest szeroko rozprzestrzeniony. Podano jego stanowiska także w Ameryce Północnej i Środkowej, Rosji, na Półwyspie Indochińskim i na Nowej Zelandii[5]. W piśmiennictwie naukowym na terenie Polski do 2003 r. znane były trzy stanowiska, w tym jedno historyczne (1889)[3]. Bardziej aktualne stanowiska podaje internetowy atlas grzybów[6]. Według W. Wojewody rozprzestrzenienie tego gatunku i stopień jego zagrożenia w Polsce nie są znane[3].
Naziemny grzyb ektomykoryzowy. Występuje w lasach iglastych wśród mchów[3].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d Index Fungorum [online] [dostęp 2023-01-18].
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2023-01-18].
- ↑ a b c d Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ a b c d e Cortinarius scaurus (Fr.) Fr. – Green Webcap [online] [dostęp 2021-11-21].
- ↑ Imapa występowania Cortinbarius talus na świecie [online] [dostęp 2021-11-21].
- ↑ Aktualne stanowiska zasłonaka zielonofioletowego w Polsce [online] [dostęp 2021-11-21].