Torpedo...Los!

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Torpedo...Los!
Autor

Roy Lichtenstein

Rodzaj

obraz

Data powstania

1963

Medium

olej na płótnie

Wymiary

172,1 × 203,8 cm[1]

Miejsce przechowywania
Lokalizacja

kolekcja prywatna

Torpedo...Los! (także Torpedo...LOS!) – pop-artowy obraz olejny na płótnie z 1963 roku autorstwa amerykańskiego malarza, grafika i rzeźbiarza Roya Lichtensteina. Po ostatniej sprzedaży obrazu w 1989 roku, dziennik The New York Times opisał to dzieło jako „komiksowy obraz wojny morskiej”[2]. Wówczas był to rekord najwyższej ceny aukcyjnej za dzieło Lichtensteina. Jego sprzedaż pomogła sfinansować budowę obecnej siedziby Museum of Contemporary Art Chicago w 1991 roku.

Tło[edytuj | edytuj kod]

Źródłem obrazu jest grafika Jacka Abela z opowiadania napisanego przez Boba Haneya „Battle of the Ghost Ships!” w komiksie DC Comics „Our Fighting Forces #71” (październik 1962 roku), chociaż treść dymka jest inna[3][4][1]. Według strony internetowej Fundacji Lichtensteina, obraz „Torpedo...Los!” był częścią drugiej indywidualnej wystawy Lichtensteina w Galerii Leo Castelli w dniach od 28 września do 24 października 1963 roku, na którą składały się „Drowning Girl”, „Baseball Manager”, „In the Car”, „Conversation” i „Whaam!”[5][6]. Materiały marketingowe wystawy obejmowały litografię „Crak!”[7][6].

7 listopada 1989 roku obraz „Torpedo...Los!” sprzedany został przez dom aukcyjny Christie’s za 5,5 miliona dolarów (13 milionów dolarów w 2022 roku[8]) marszandowi z Zurychu Thomasowi Ammannowi, co stanowiło rekord dla dzieła sztuki Lichtensteina[2]. Sprzedaż została opisana jako „punkt kulminacyjny” wieczoru, podczas którego Christie’s osiągnęło ponad dwukrotnie wyższe ceny sprzedaży niż jakakolwiek inna aukcja sztuki współczesnej do tego dnia[9]. Sprzedawczynią dzieła była Beatrice C. Mayer, wdowa po założycielu i członku zarządu Museum of Contemporary Art Chicago Robercie B. Mayerze oraz córka założyciela Sara Lee Corporation Nathana Cummingsa[10]. Przed sprzedażą dzieło było częścią Robert B. Mayer Memorial Loan Program i było wystawiane w szkołach wyższych i muzeach[10]. „Torpedo...Los!” miał wówczas zostać sprzedany za 3–4 miliony dolarów[10].

Opis[edytuj | edytuj kod]

Powiększając twarz kapitana w stosunku do całego pola, Lichtenstein czyni go bardziej widocznym niż w źródle[4]. Zachował źródłową „niezdarność” w sposobie przedstawienia postaci drugoplanowej i zastąpił dialog znacznie krótszym „tajemniczym poleceniem”[4]. Oryginalne źródło zawierało dialog dotyczący powtarzającego się storpedowania tego samego statku, ale Lichtenstein skrócił cały dymek do dwóch słów. Przesunął bliznę kapitana z nosa na policzek i sprawił, że kapitan wyglądał bardziej agresywnie, przedstawiając go z szeroko otwartymi ustami, decydując się również na pozostawienie otwartego oka, które nie patrzyło przez peryskop. Dokonał także wielu zmian, sprawiając, że okręt wydawał się bardziej zaawansowany technologicznie[11]. Blizna była najlepiej widoczna na panelach innych niż źródło z tej samej historii[6].

Praca ta jest przykładem tematu Lichtensteina odnoszącego się do widzenia. Lichtenstein używa „mechanicznego urządzenia obserwacyjnego”, aby przedstawić swój obraz widzenia wspomaganego technicznie[12][6]. Przedstawione urządzenie mechaniczne, w tym przypadku peryskop, wymusza widzenie w formacie jednoocznym[6]. W niektórych jego dziełach, takich jak to, jednooczność jest mocnym tematem, ucieleśnionym bezpośrednio, choć jedynie poprzez aluzję[6]. Dzieło uważane jest za takie, w którym Lichtenstein przejaskrawił komiksowe efekty dźwiękowe w typowym pop-artowym stylu[13].

Recenzja[edytuj | edytuj kod]

Obraz ten jest przykładem użycia przez Lichtensteina przesunięcia tła/pierwszego planu i ironicznych kolokwializmów w krytycznych poleceniach[4]. Chociaż większość obrazów wojennych Lichtensteina przedstawia motywy wojen amerykańskich, ten przedstawia „pokrytego bliznami kapitana niemieckiego okrętu podwodnego na stanowisku bojowym”[14]. Sposób przedstawienia twarzy dowódcy przyciśniętej do peryskopu odzwierciedla integrację sztuki użytkowej lat 20. i 30. XX wieku[15]. Ironiczny aspekt tej sytuacji w 1963 roku wynika częściowo z jej przesunięcia w czasie, nawiązującego do II wojny światowej w znacznie późniejszym okresie zimnej wojny[16]. Styl zawartości dymka, zwłaszcza znaków dużej czcionki, uzupełnia inną tradycyjną treść wizualną obrazu[17]. Przeróbki Lichtensteina wzmagały poczucie „niespokojności” obrazu, ale jednocześnie niwelowały to zagrożenie, tworząc dzieło bezstronne[11]. W recenzji Art Magazine z listopada 1963 roku stwierdzono, że był to jeden z „szerokich i potężnych obrazów” wystawy w Galerii Leo Castelli w 1963 roku[6].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b Torpedo...Los!. Image-Duplicator. [dostęp 2023-10-04]. (ang.).
  2. ↑ a b A de Kooning Work Sets A Record at $20.7 Million. The New York Times. [dostęp 2023-10-04]. (ang.).
  3. ↑ Our Fighting Forces #71. Grand Comics Database. [dostęp 2023-10-04]. (ang.).
  4. ↑ a b c d Diane Waldman: Roy Lichtenstein. Guggenheim Museum, 1993, s. 96-97, 104. ISBN 978-0-89207-108-1.
  5. ↑ Chronology. Roy Lichtenstein Foundation. [dostęp 2023-10-04]. (ang.).
  6. ↑ a b c d e f g Graham Bader: Roy Lichtenstein: October Files. MIT Press, 2009, s. 2-4, 116-120. ISBN 978-0-262-01258-4.
  7. ↑ Crak!. Image-Duplicator. [dostęp 2023-10-04]. (ang.).
  8. ↑ How Much Is That in Real Money? A Historical Price Index for Use as a Deflator of Money Values in the Economy of the United States: Addenda et Corrigenda. American Antiquarian Society. [dostęp 2023-10-04]. (ang.).
  9. ↑ Art Prices Are Still Astonishing, But Fever Seems to Be Cooling. The New York Times. [dostęp 2023-10-04]. (ang.).
  10. ↑ a b c Auctions. The New York Times. [dostęp 2023-10-04]. (ang.).
  11. ↑ a b Eric Shanes: Pop Art. Parkstone International, 2009, s. 97. ISBN 978-1-84484-619-1.
  12. ↑ Michael Juul Holm, Poul Erik Tøjner, Martin Caiger-Smith: Roy Lichtenstein: All about Art. Louisiana Museum of Modern Art, 2003, s. 85. ISBN 978-87-90029-85-2.
  13. ↑ Will Brooker: Batman Unmasked: Analyzing a Cultural Icon. A&C Black, 2001, s. 182. ISBN 978-0-8264-1343-7.
  14. ↑ John Coplans: Roy Lichtenstein. Allen Lane, 1974, s. 40. ISBN 978-0-7139-0761-2.
  15. ↑ Janis Hendrickson: Roy Lichtenstein. Benedikt Taschen, 1994, s. 38. ISBN 978-3-8228-9633-4.
  16. ↑ Francis Frascina: Pollock and After: The Critical Debate. Psychology Press, 2000, s. 141. ISBN 978-0-415-22867-1.
  17. ↑ Steven Henry Madoff: Pop Art: A Critical History. University of California Press, 1997, s. 205. ISBN 978-0-520-21018-9.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Torpedo...Los!&oldid=72434044”