Torpedowce typu Berk Efşan
 „Berk Efşan” w 1897 roku | |
| Kraj budowy | |
|---|---|
| Użytkownicy | |
| Stocznia | |
| Wejście do służby |
1894 |
| Wycofanie |
1909–1928 |
| Zbudowane okręty |
2 |
| Okręty w służbie |
0 |
| Dane taktyczno-techniczne[1][2] | |
| Wyporność |
normalna: 230 ton |
| Długość |
59,9 metra |
| Szerokość |
6,6 metra |
| Zanurzenie |
2,4 metra |
| Napęd |
2 maszyny parowe o łącznej mocy 3500 KM |
| Prędkość |
21 węzłów |
| Załoga |
50 |
| Uzbrojenie |
6 działek rewolwerowych kal. 37 mm |
Torpedowce typu Berk Efşan – tureckie torpedowce z końca XIX wieku. W latach 1891–1894 w niemieckiej stoczni Germaniawerft w Kilonii i tureckiej stoczni Tersâne-i Âmire w Stambule zbudowano dwa okręty tego typu. Jednostki weszły w skład marynarki Imperium Osmańskiego w 1894 roku. „Berk Efşan” wziął udział w wojnie grecko-tureckiej, I wojnie bałkańskiej i I wojnie światowej, a w latach 20. służył pod banderą Republiki Turcji do 1928 roku, natomiast „Tayyar” został skreślony z listy floty w 1909 roku.
Projekt i budowa[edytuj | edytuj kod]
Dwa torpedowce[a] typu Berk Efşan zostały zamówione przez Turcję w Niemczech 23 października 1886 roku[1]. Oba okręty zbudowane zostały w stoczni Germaniawerft w Kilonii, po czym w sekcjach dostarczono je do tureckiej stoczni Tersâne-i Âmire w Stambule[1]. Stępki okrętów położono w 1891 roku, a zwodowane zostały w 1892 roku[1][2][b].
| Okręt | Stocznia | Położenie stępki | Wodowanie | Wejście do służby | Los |
|---|---|---|---|---|---|
| „Berk Efşan” | Germaniawerft / Tersâne-i Âmire | 1891 | 1892 | 1894 | wycofany w 1928, złomowany w 1932 |
| „Tayyar” | wycofany w 1909, złomowany w 1921 |
Dane taktyczno-techniczne[edytuj | edytuj kod]
Okręty były torpedowcami z kadłubem wykonanym ze stali[1]. Długość całkowita wynosiła 59,9 metra, szerokość 6,6 metra i zanurzenie 2,4 metra[1][2][c]. Wyporność normalna wynosiła 230 ton[1][d]. Jednostki napędzane były przez dwie pionowe trzycylindrowe maszyny parowe potrójnego rozprężania Germania o łącznej mocy 3500 KM, do których parę dostarczały dwa kotły lokomotywowe, także wyprodukowane w macierzystej stoczni[1][2]. Prędkość maksymalna napędzanych dwiema śrubami okrętów wynosiła 21 węzłów[1][2][e]. Zapas węgla wynosił 75 ton[1][2].
Na uzbrojenie artyleryjskie jednostek składało się sześć pięciolufowych działek rewolwerowych kalibru 37 mm L/30 Kruppa[1][2]. Broń torpedową stanowiły dwie pojedyncze dziobowe wyrzutnie kalibru 428 mm z łącznym zapasem czterech torped[1][2].
Załoga pojedynczego okrętu składała się z 8 oficerów i 42 podoficerów i marynarzy[1][2].
Służba[edytuj | edytuj kod]
Po przeprowadzeniu prób morskich „Berk Efşan” i „Tayyar” zostały w 1894 roku wcielone do składu marynarki wojennej Imperium Osmańskiego[1][2]. W 1896 roku torpedowce były w stanie osiągnąć prędkość zaledwie 17 węzłów[1]. W 1897 roku, podczas wojny grecko-tureckiej, „Berk Efşan” jako jedna z nielicznych jednostek została uznana za zdolną do walki[3]. „Tayyar” w 1906 roku został uznany za niezdolny do dalszej służby i w 1909 roku skreślono go z listy floty[1]. „Berk Efşan” uczestniczył następnie w I wojnie bałkańskiej, m.in. 21 listopada 1912 roku staczając pod Warną walkę z bułgarskimi torpedowcami, a także w I wojnie światowej, trafiając do rezerwy w październiku 1918 roku[4]. Okręt wycofano ze składu floty w 1928 roku, a w 1932 roku został złomowany[1]
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Gardiner, Chesneau i Kolesnik 1979 ↓, s. 394 i Gozdawa-Gołębiowski 1994 ↓, s. 587 klasyfikują okręty jako niszczyciele.
- ↑ Gardiner, Chesneau i Kolesnik 1979 ↓, s. 394 podają, że okręty zostały zwodowane w 1894 roku.
- ↑ Gardiner, Chesneau i Kolesnik 1979 ↓, s. 394 podają, że długość okrętów wynosiła 56,99 metra.
- ↑ Gardiner, Chesneau i Kolesnik 1979 ↓, s. 394, Gardiner i Gray 1985 ↓, s. 390 i Gozdawa-Gołębiowski 1994 ↓, s. 587 podają, że wyporność okrętów wynosiła 266–270 ton.
- ↑ Gardiner, Chesneau i Kolesnik 1979 ↓, s. 394 podają, że prędkość maksymalna wynosiła 25 węzłów, zaś Gozdawa-Gołębiowski 1994 ↓, s. 587, że 18.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Conway’s All the World’s Fighting Ships 1860–1905. Robert Gardiner, Roger Chesneau, Eugene M. Kolesnik (red.). New York: Mayflower Books Inc., 1979. ISBN 0-8317-0302-4. (ang.).
- Conway’s All the World’s Fighting Ships 1906–1921. Robert Gardiner, Randal Gray (red.). London: Conway Maritime Press, 1985. ISBN 0-85177-245-5. (ang.).
- Ivan Gogin: BERK EFŞAN torpedo boats (1894). Navypedia. [dostęp 2024-03-23]. (ang.).
- Jan Gozdawa-Gołębiowski, Tadeusz Wywerka Prekurat: Pierwsza wojna światowa na morzu. Warszawa: Lampart, 1994. ISBN 83-902554-2-1.
- Bernd Langensiepen, Ahmet Güleryüz: The Ottoman Steam Navy 1828–1923. Annapolis: Naval Institute Press, 1995. ISBN 1-55750-659-0.
