Triton X
Triton® X – (C14H22O(C2H4O)n) – seria niejonowych surfaktantów, z których najbardziej znany jest Triton® X-100. Triton® to zastrzeżona nazwa handlowa firmy Union Carbide. Detergenty o zbliżonej naturze chemicznej lub chemicznie identyczne są znane także pod innymi nazwami.
Triton X to etery polimeru (ilość jednostek od 1 do średnio 55) glikolu polietylenowego (PEG) i p-t-oktylofenolu. Grupa polietylenowa jest domeną hydrofilową, a grupą hydrofobową (lipofilową) jest węglowodorowy podstawnik wraz z pierścieniem fenolowym – grupa 4-(1,1,3,3-tetrametylobutylo)-fenylowa[1].
Triton X to bezbarwne lub lekko żółtawe, przezroczyste płyny, w temperaturze pokojowej dość lepkie. Nieco gęstsze od wody i doskonale w niej rozpuszczalne.
Rodzina detergentów typu Triton® X[2][edytuj | edytuj kod]
| Nazwa handlowa | n – ilość podjednostek glikolu polietylenowego |
CMC[3] | HLB | Zastosowanie ogólne |
|---|---|---|---|---|
| Triton® X-15 | 1-2 (średnio 1,5) | nierozp. | 4,9 | Środek przeciwpienny, rozpuszczalnik do pigmentów, intermediat syntez chemicznych |
| Triton® X-35 | 3 | nierozp. | 7,8 | Środek przeciwpienny, produkcja pulpy drzewnej i papieru, tekstylia, czyszczenie na sucho, płyny do pracy z metalami |
| Triton® X-45 | 4-5 (średnio 4,5) | 136 | 9,8 | Środek przeciwpienny, środki zmywające, płyny do pracy z metalami, agrochemia, farby i pokrycia, tekstylia, produkcja pulpy drzewnej i papieru, chemikalia w przemyśle naft. |
| Triton® X-114 | 7-8 (średnio 7,5) | 120 | 12,3 | Środki zmywające, farby i pokrycia, produkcja pulpy drzewnej i papieru, tekstylia, agrochemia, płyny do pracy z metalami, chemikalia w przemyśle naft. |
| Triton® X-100 | 9-10 (średnio 9,5) | 189 | 13,4 | Domowe i przemysłowe środki zmywające, farby i pokrycia, produkcja pulpy drzewnej i papieru, tekstylia, agrochemia, płyny do pracy z metalami, chemikalia w przemyśle naft. |
| Triton® X-102 | 12 | 267 | 14,4 | Zawiesiny, systemy pracy w wysokich temperaturach |
| Triton® X-165 | 16 | 570 | 15,5 | Farby i pokrycia, zawiesiny |
| Triton® X-305 | 30 | 1916 | 17,3 | Polimeryzacja emulsji, farby i pokrycia, polerowanie podłóg, emulsje do woskowania |
| Triton® X-405 | 35 | 2442 | 17,6 | Polimeryzacja emulsji, farby i pokrycia, polerowanie podłóg, emulsje do woskowania |
| Triton® X-705 | 55 | 3585 | 18,4 | Polimeryzacja emulsji |
Masa cząsteczkowa wynosi od 250,2 (X-15) do ok. 2600 (X-705).
Wzrost HLB (równowaga hydrofilowo-lipofilowa) oznacza, że wraz ze wzrostem długości łańcucha polietylenowego (PEG) rośnie hydrofilność tego związku.
Triton® X-100[edytuj | edytuj kod]
Najbardziej znanym z całej serii jest Triton® X-100. U innych producentów bardzo zbliżone związki nazywały się Nonidet P-40 (już nie produkowany, n=9) lub Igepal CA-630. Jakkolwiek Igepal jest mniej hydrofilowy niż Triton® X-100 i w większości zastosowań nie może być swobodnie stosowany jako zamiennik[1].
Zastosowanie w nauce[edytuj | edytuj kod]
Jako doskonałe, obojętnie chemicznie detergenty, znajdują one zastosowanie w biologii molekularnej i biochemii. Używa się ich do lizy błon komórkowych oraz do izolacji białek błonowych z zachowaniem ich stanu natywnego[4][5].
Triton® X-100 znajduje też zastosowanie w procesie odwrotnym do izolacji białek błonowych – rekonstytucji[6]. Jako względnie tani detergent o dobrych właściwościach jest używany wszędzie tam, gdzie wymagana jest obecność detergentu – na przykład w buforach odmywających podczas procedury Western blot.
Triton® X-114 jest z kolei używany do selektywnej izolacji integralnych białek błonowych z ekstraktów biologicznych. W roztworach wodnych, w temperaturze 20ºC i wyższych, Triton® X-114 tworzy oddzielną fazę, która po procesie ekstrakcji jest wzbogacona w białka błonowe i amfipatyczne, ale brak w niej białek rozpuszczalnych w wodzie (nie-błonowych), które w całości gromadzą się w fazie wodnej[7][8].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Charakterystyka Tritonu® X-100 (ang.)
- ↑ Tabela detergentów typu Triton® (ang.)
- ↑ Jako ppm w wodzie w temperaturze 25ºC.
- ↑ M. A. Partearroyo, A. Alonso, F. M. Goñi, M. Tribout, S. Paredes. Solubilization of Phospholipid Bilayers by Surfactants Belonging to the Triton X Series: Effect of Polar Group Size. „Journal of Colloid and Interface Science”. 1. 178, s. 156-159, 1995. DOI: 10.1006/jcis.1996.0103.
- ↑ Helenius A., Simons K. Solubilization of membranes by detergents.. „Biochim Biophys Acta”. Mar 25;415. 1, s. 29-79, 1975. PMID: 1091302.
- ↑ Lévy D., Bluzat A., Seigneuret M., Rigaud JL. A systematic study of liposome and proteoliposome reconstitution involving Bio-Bead-mediated Triton X-100 removal.. „Biochim Biophys Acta”. Jun 27;1025. 2, s. 179-90, 1990. PMID: 2364077.
- ↑ Bordier C. Phase separation of integral membrane proteins in Triton X-114 solution.. „J Biol Chem”. Feb 25;256. 4, s. 1604-7, 1981. PMID: 6257680.
- ↑ Brusca JS., Radolf JD. Isolation of integral membrane proteins by phase partitioning with Triton X-114.. „Methods Enzymol”. 228, s. 182-93, 1994. PMID: 8047007.