Trogon ekwadorski
| Trogon mesurus[1] | |||
| (Cabanis & Heine, 1863) | |||
 Samiec | |||
_CROP.jpg) Samica | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
trogon ekwadorski | ||
| Synonimy | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3] | |||
 | |||
| Zasięg występowania | |||
| |||
Trogon ekwadorski[4] (Trogon mesurus) – gatunek średniej wielkości ptaka z rodziny trogonów (Trogonidae). Występuje w wilgotnych lasach u podnóża i w niższych partiach Andów w zachodnim Ekwadorze i skrajnie północno-zachodnim Peru. Opisany po raz pierwszy w 1863. Jest gatunkiem najmniejszej troski.
Systematyka
[edytuj | edytuj kod]Gatunek ten po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisali Jean Cabanis i Ferdinand Heine pod nazwą Troctes mesurus. Opis ukazał się w 1863 roku w 4. tomie Museum Heineanum. Verzeichniss der ornithologischen Sammlung des Oberamtmann Ferdinand Heine auf Gut St. Burchard vor Halberstadt. Jako miejsce typowe autorzy wskazali Babahoyo w Ekwadorze[5][2]. Do 2003 roku trogon ekwadorski zwykle był uznawany za podgatunek trogona czarnosternego (Trogon melanurus)[6], kiedy to South American Classification Committee przegłosował wyodrębnienie go do osobnego gatunku Trogon mesurus[7]. Nie wyróżnia się podgatunków[8][9][10].
Etymologia
[edytuj | edytuj kod]- Trogon: gr. τρωγων trōgōn „owocożerny, gryzący”, od τρωγω trōgō „gryźć”[11].
- mesurus: gr. μεσος mesos – środkowy, pośredni gr. -ουρος -ouros -ogoniasty[12].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]Średniej wielkości ptak o długości ciała 30,5–32 cm; masa ciała pojedynczych zważonych osobników: samiec 96 g, samica 100 g. Nogi ciemnobrązowe. Występuje dymorfizm płciowy. Samce mają białe tęczówki, wokół oka naga, czerwona skóra, dziób silny, żółty. Twarz i gardło czarniawe. Korona, kark, górne części ciała i górna część piersi zielone. Górna część piersi od dolnej i brzucha oddzielona białym paskiem w poprzek piersi. Dolna część ciała: brzuch, boki i pokrywy podogonowe ciemnoczerwone. Pokrywy skrzydłowe biało-czarne, marmurkowe, tak samo ubarwione są dolne sterówki. Górne sterówki z odcieniem granatowym. Samice mają białe tęczówki, wokół oka naga, szara skóra, dziób żółty, górna szczęka w przedniej części szara. Korona, kark, górne części ciała i piersi bladoszare. Dolna część ciała, brzuch, boki i pokrywy podogonowe jaskrawoczerwone. Pokrywy skrzydeł czarniawo-łupkowe z niewyraźnymi szarawobiałymi plamkami[13][6].
Zasięg występowania
[edytuj | edytuj kod]Trogon ekwadorski jest gatunkiem osiadłym. Występuje w zachodnim Ekwadorze i skrajnie północno-zachodnim Peru. Na północy jego zasięg występowania sąsiaduje z granicą z Kolumbią i prawdopodobnie w przygranicznych częściach tego kraju także występuje[13]. Jego zasięg występowania według szacunków organizacji BirdLife International obejmuje 85,9 tys. km²[14].
Ekologia
[edytuj | edytuj kod]Głównym habitatem trogona ekwadorskiego są zarówno wiecznie zielone lasy wilgotne, jak i ich obrzeża. Występuje do 2000 m n.p.m. w Ekwadorze i od około 400 m n.p.m. do 1250 m n.p.m. w Peru[13]. Brak informacji o diecie tego gatunku. Prawdopodobnie składa się z mieszanki stawonogów i owoców, jak to ma miejsce w przypadku pokrewnych gatunków np. trogona kostarykańskiego. Występuje zazwyczaj pojedynczo lub w parach. Długość pokolenia jest określana na 7,3 lat[14].
Rozmnażanie
[edytuj | edytuj kod]Gniazdo i jaja po raz pierwszy zostały opisane dopiero w 2013 roku – opis dotyczył trzech gniazd znalezionych w lutym 2010 roku w rezerwacie Jorupe Biological Reserve w południowo-zachodnim Ekwadorze[13][15]. W 2020 roku opisano kolejnych pięć gniazd z Jorupe Biological Reserve – jedno obserwowane w lutym 2010, a cztery w marcu 2014 roku. Trzy z nich zbudowane były w nadrzewnych termitierach i położone na wysokości od 5 do 6,5 m nad ziemią; dwa gniazda znajdowały się w dziuplach w butwiejących pniach drzew z rodzaju puchowców na wysokości 6,8 i 8 m[15]. W dwóch zbadanych w 2010 roku gniazdach znajdowały się 3 eliptyczne jaja, które początkowo były błyszcząco białe, później stawały się dość mocno poplamione na brązowo, prawdopodobnie w wyniku pobrudzenia przez materiał z termitiery. Wymiary jaj od 30,9×25 mm do 32,1×25,6 mm, masa 10,5–11,5 g. W inkubacji jaj uczestniczą obie płcie[13].
Status
[edytuj | edytuj kod]W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych IUCN trogon ekwadorski jest klasyfikowany jako gatunek najmniejszej troski (LC – Least Concern). Liczebność populacji nie jest oszacowana. Ze względu na brak dowodów na spadki liczebności bądź istotne zagrożenia dla gatunku BirdLife International ocenia trend liczebności populacji jako stabilny[14].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Trogon mesurus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b Denis Lepage: Ecuadorian Trogon Trogon mesurus (Cabanis, JL; Heine, F 1863). Avibase. [dostęp 2022-11-13]. (ang.).
- ↑ Trogon mesurus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ Systematyka i nazwa polska za: P. Mielczarek & M. Kuziemko, Rodzina: TROGONIDAE Lesson, 1828 – TROGONY - TROGONS (wersja: 2022-08-12), [w:] Kompletna lista ptaków świata [online], Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego [dostęp 2022-11-13].
- ↑ Jean Cabanis & Ferdinand Heine, Museum Heineanum. Verzeichniss der ornithologischen Sammlung des Oberamtmann Ferdinand Heine, auf Gut St. Burchard vor Halberstadt, t. 4 cz. 1, Halberstadt 1863, s. 202–203 (łac.).
- ↑ a b Handbook of the Birds of the World. Josep del Hoyo, Andrew Elliott & Jordi Sargatal (red.). T. 6: Mousebirds to Hornbills. Barcelona: Lynx Edicions, 2001, s. 122. ISBN 84-87334-30X. (ang.).
- ↑ Van Remsen, Split Trogon mesurus from T. melanurus. Proposal (51) to South American Classification Committee [online], 2003 (ang.).
- ↑ Alan P. Peterson, TROGONIFORMES (wersja: 2021-11-28) [online], Zoonomen Nomenclatural data, 2022 [dostęp 2022-11-13] (ang.).
- ↑ F. Gill, D. Donsker, P. Rasmussen (red.), IOC World Bird List (v12.2) Mousebirds, Cuckoo Roller, trogons, hoopoes, hornbills [online] [dostęp 2022-11-13] (ang.).
- ↑ HBW and BirdLife International, Handbook of the Birds of the World and BirdLife International digital checklist of the birds of the world. Version 6b [online], lipiec 2022 [dostęp 2022-11-13].
- ↑ Trogon, [w:] The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-11-13] (ang.).
- ↑ mesurus, [w:] The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-11-13] (ang.).
- ↑ a b c d e Thomas S. Schulenberg & Harold F. Greeney, Ecuadorian Trogon Trogon mesurus, version 1.0, [w:] Birds of the World (red. T.S. Schulenberg) [online], Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY, USA, 2020 [dostęp 2022-11-13] (ang.).
- ↑ a b c Species factsheet: Trogon mesurus [online], BirdLife International, 2022 [dostęp 2022-11-13] (ang.).
- ↑ a b Harold F. Greeney i inni, NOTES ON THE BREEDING BIOLOGY OF THE TUMBESIAN AVIFAUNA IN SOUTHWEST ECUADOR AND NORTHWEST PERU, „Revista Ecuatoriana de Ornitologia”, 6, 2020, s. 1–54, DOI: 10.18272/reo.vi6.1146 (ang.).
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Zdjęcia, nagrania głosów i krótkie filmy, [w:] eBird [online], Cornell Lab of Ornithology (ang.).
- Nagrania głosów, [w:] xeno-canto [online].