Turzyca skąpokwiatowa

Turzyca skąpokwiatowa
	; Turzyca skąpokwiatowa (1) i t. drobnozadziorkowa (2)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	liliopodobne (≡ jednoliścienne)
Rząd	wiechlinowce
Rodzina	ciborowate
Rodzaj	turzyca
Gatunek	turzyca skąpokwiatowa
	Nazwa systematyczna
	Carex pauciflora Lightf.; Fl. Scot. 2: 543 (1777)
Synonimy
	Anithista patula Raf. in Good Book: 26 (1840); Carex leucoglochin L.f.; Carex patula Huds.; Carex phyllophora Kunth; Caricinella pauciflora (Lightf.) St.-Lag.; Leucoglochin pauciflorus (Lightf.) Heuff.; Psyllophora pauciflora (Lightf.) Schur; Trasus pauciflorus (Lightf.) Gray;
	Anithista patula Raf. in Good Book: 26 (1840); Carex leucoglochin L.f.; Carex patula Huds.; Carex phyllophora Kunth; Caricinella pauciflora (Lightf.) St.-Lag.; Leucoglochin pauciflorus (Lightf.) Heuff.; Psyllophora pauciflora (Lightf.) Schur; Trasus pauciflorus (Lightf.) Gray;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Turzyca skąpokwiatowa^[5] (Carex pauciflora L.) – gatunek rośliny z rodziny ciborowatych.

Rozmieszczenie geograficzne[edytuj | edytuj kod]

Występuje na północy Europy oraz w górach Europy Środkowej. W Polsce występuje w północnej części kraju (Pojezierze Pomorskie, Warmia i Mazury) oraz w Karpatach i Sudetach, wraz z przylegająca do nich krainą Południowopolsko-Łużycką i wszędzie jest rzadki^[6]. W Karpatach stwierdzono występowanie na ok. 30 stanowiskach w Beskidzie Żywieckim, Działach Orawskich, Kotlinie Orawsko-Nowotarskiej, Gorcach, Bieszczadach i Tatrach. Stanowiska w Tatrach i na Podtatrzu: nad brzegami Wielkiego Stawu Polskiego, Morskiego Oka, Wyżniego Toporowego Stawu, Czarnego Stawu Polskiego, w Dolinie Pańszczycy, na Polanie Biały Potok, Molkówce, Ornaku, w Wyżniej Dolinie Chochołowskiej i w Dolinie Pięciu Stawów Polskich (Wolarczysko i Stare Solnisko)^[6].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Pokrój: Roślina trwała, wysokości 5–20 cm, z nadziemnymi rozłogami^[6].
Łodyga: Wzniesiona, u podstawy ulistniona, gładka, tępo trójkanciasta. Wyrasta z cienkiego kłącza^[6].
Liście: Pochwy liściowe brązowe. Blaszki liściowe do 1 mm szerokości, równowąskie, słabo rynienkowate. Przysadki kwiatów żeńskich odpadają dość wcześnie, Podsadek brak^[7].
Kwiaty: Roślina jednopienna. Kwiatostan stanowi jedyny kłos szczytowy długości 0,5–1 cm, u góry z 1–3 kwiatami męskimi, u dołu z 2– żeńskimi. Przysadki jajowate lub wydłużone, jasnobrązowe, z zielonym grzbietem i białymi brzegami, szybko odpadające. Pęcherzyki dłuższe od przysadek, po dojrzeniu słomiastożółte, długości 6–7 mm, z dzióbkiem, zaostrzone, gładkie. Słupek z trzema znamionami^[8].

Biologia i ekologia[edytuj | edytuj kod]

Bylina, geofit. Kwitnie od maja do czerwca. Siedlisko: wilgotne wrzosowiska, torfowiska przejściowe i wysokie. Występuje na kwaśnych, ubogich glebach torfowych^[6]. Gatunek charakterystyczny dla związku (All.) Sphagnetalia magellanici i Ass. Eriophoro-Trichophoretum caespitosi^[9]. Liczba chromosomów 2n= 76^[6].

Zagrożenia i ochrona[edytuj | edytuj kod]

Według Czerwonej listy roślin i grzybów Polski (2006) gatunek narażony na wymarcie (kategoria zagrożenia V)^[10]. W wydaniu z 2016 roku otrzymał kategorię EN (zagrożony)^[11]. Umieszczony w Polskiej czerwonej księdze roślin w kategorii EN (zagrożony)^[12].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-06-14] (ang.).
↑ ^a ^b Carex pauciflora Lightf., [w:] Plants of the World Online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2023-12-29] .
↑ Carex pauciflora, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 2002. ISBN 83-85444-83-1.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa: Czerwona księga Karpat Polskich. Kraków: Instytut Botaniki PAN, 2008. ISBN 978-83-89648-71-6.
↑ Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953.
↑ Jürke Grau, Bruno P. Kremer, Bodo M. Möseler, Gerhard Rambold, Dagmar Triebel: Gräser. Monachium: Mosaik Verlag GmbH, 1984.
↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.
↑ Zbigniew Mirek: Red list of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Kazimierz Zarzycki. Kraków: IB PAN, 2006. ISBN 83-89648-38-5.
↑ Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.
↑ Zarzycki K., Kaźmierczakowa R., Mirek Z.: Polska Czerwona Księga Roślin. Paprotniki i rośliny kwiatowe. Wyd. III. uaktualnione i rozszerzone. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody PAN, 2014. ISBN 978-83-61191-72-8.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-06-14] (ang.).

[powo-3] Carex pauciflora Lightf., [w:] Plants of the World Online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2023-12-29] .

[iucn-4] Carex pauciflora, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[checklist2002-5] Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 2002. ISBN 83-85444-83-1.

[K-6] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa: Czerwona księga Karpat Polskich. Kraków: Instytut Botaniki PAN, 2008. ISBN 978-83-89648-71-6.

[szafer-7] Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953.

[8] Jürke Grau, Bruno P. Kremer, Bodo M. Möseler, Gerhard Rambold, Dagmar Triebel: Gräser. Monachium: Mosaik Verlag GmbH, 1984.

[9] Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.

[10] Zbigniew Mirek: Red list of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Kazimierz Zarzycki. Kraków: IB PAN, 2006. ISBN 83-89648-38-5.

[11] Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.

[12] Zarzycki K., Kaźmierczakowa R., Mirek Z.: Polska Czerwona Księga Roślin. Paprotniki i rośliny kwiatowe. Wyd. III. uaktualnione i rozszerzone. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody PAN, 2014. ISBN 978-83-61191-72-8.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]