Przejdź do zawartości

Umrzeć, by nie zginąć

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Umrzeć by nie zginąć
Autor

Tadeusz Markowski

Typ utworu

fantastyka naukowa

Wydanie oryginalne
Miejsce wydania

Polska

Język

polski

Data wydania

1984

Wydawca

Krajowa Agencja Wydawnicza RSW „Prasa-Książka-Ruch”

poprzednia
Władcy Hildora
następna
brak

Umrzeć, by nie zginąć – powieść fantastycznonaukowa pisarza Tadeusza Markowskiego. Powieść ukazała się w 1984 r. w serii Fantazja–Przygoda–Rozrywka, wydana przez Krajową Agencję Wydawniczą RSW „Prasa-Książka-Ruch”.

Historia

[edytuj | edytuj kod]

Książka jest częścią serii Mutanci[1][2]. Jest to czwarta i ostatnia część cyklu, chronologicznie jednak wydana jako pierwsza (w 1984). Tom pierwszy, „Mutanci”, ukazał się w 1988. Tom drugi, „Dzieci Hildora”, w 2017. Tom trzeci, „Władcy Hildora”, według informacji z 2021, był nadal w planach wydawnicznych[3][4][5]. Książka doczekała się wznowień w latach 1988 i 2017[6].

Fabuła

[edytuj | edytuj kod]

Akcja powieści dzieje się w dalekiej przyszłości. Tysiące lat po starcie na pokładzie kosmicznego statku „Feniks”, który założył kolonię na planecie Hildor, wraca na Ziemię dwójka pilotów (Pet i Anna), jedynych z trzydziestoosobowej załogi. Są mutantami ze zdolnościami telepatycznymi. Zastają Ziemię po wielkiej wojnie, w wyniku której większa część ludności (Nowi Ludzie) cofnęła się w rozwoju. Zamieszkują oni dżunglę porastającą Ziemię i wiodą prymitywne życie. Mniejsza część ludzkości (Tajna Rada) zamieszkuje w tzw. „Czarnych wieżach”, posiadają oni technologię zapewniającą im komfortowe, beztroskie życie. Ludzkość, a dokładnie niewielka jej część, poprzez zmiany we własnych genach posiadła umiejętność teleportacji oraz telepatii. Niebawem dochodzi do konfrontacji między przybyszami, a obecnymi władcami Ziemi. Tajna Rada próbuję zwerbować Peta i Annę poprzez hipnozę, ale przybysze opierają się temu, używając klonów. Jednostki i całe grupy ludzi stają się marionetkami w rękach ludzi dążących do celu, jakim jest władza absolutna[7][8][9][10].

Odbiór i analiza

[edytuj | edytuj kod]

Andrzej Niewiadowski i Antoni Smuszkiewicz ocenili, że książka jest polskim przykładem gatunku opery kosmicznej (space opera) i zawiera „aluzyjne przesłanie społeczne”, poruszając tematy takie jak „walka o władzę, zachowanie godności, prawo decydowania o swym losie.” Zwrócili też uwagę na motywy klonowania i telepatii[9].

Pozytywnie o książce pisał Maciej Parowski, który zrecenzował ją dla „Przeglądu Technicznego” w 1985 (recenzję przedrukował w 1990 w swojej książce Czas Fantastyki). Pisał o niej pozytywnie („barwne, odkrywcze, kuszące”), porównując ją do filmów Szulkina. Pochwalił „poprowadzenie wielu scen na poziomie telepatycznego kontaktu i walki” i „demaskację cynizmu świata polityki, ostrzeżenie przed jego alienacją i degeneracją”, zaś za częściowy mankament uznał „brak szerszego tła” – koncentrację akcji powieści na rozgrywkach politycznych elit. Skrytykował ją też za „mankamenty warsztatowe [i] pospieszny i żurnalistyczny styl”. Zaliczył ją do gatunku fantastyki socjologicznej, i zwrócił też uwagę na to, że główni bohaterowie „walczą z systemem używając jego metod”, na co autor patrzy lekko krytycznie, co uznał za oryginalne „na tle dydaktycznej, najczęściej do przesady, polskiej SF”[10][11].

Książkę oceniono jako popularną; doczekała się kontynuacji (Mutanci w 1988 i Dzieci Hildora w 2020)[12][13].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Książki z cyklu Mutanci | Lubimyczytać.pl [online], lubimyczytac.pl [dostęp 2024-04-27] (pol.).
  2. Mutanci (cykl), [w:] encyklopediafantastyki.pl [dostęp 2024-04-27].
  3. Władcy Hildora – zamknięcie serii – Wojtek Sedeńko – wieści ze świata SF [online], 21 grudnia 2021 [dostęp 2024-04-27] (pol.).
  4. Dzieci Hildora – Wojtek Sedeńko – wieści ze świata SF [online], 8 lutego 2017 [dostęp 2024-04-27] (pol.).
  5. W sprawie Dzieci Hildora Markowskiego – Wojtek Sedeńko – wieści ze świata SF [online], 11 lutego 2014 [dostęp 2024-04-27] (pol.).
  6. Umrzeć, by nie zginąć, [w:] encyklopediafantastyki.pl [dostęp 2024-04-27].
  7. Umrzeć, by nie zginąć | Tadeusz Markowski [online], Lubimyczytać.pl [dostęp 2024-06-01] (pol.).
  8. Umrzeć, by nie zginąć | Tadeusz Markowski [online], Lubimyczytać.pl [dostęp 2024-06-01] (pol.).
  9. a b Andrzej Niewiadowski, Antoni Smuszkiewicz, Leksykon polskiej literatury fantastycznonaukowej, Wyd. Poznańskie, 1990, s. 149, 304, 310, ISBN 978-83-210-0892-9 [dostęp 2024-04-24] (pol.).
  10. a b Gambit, [w:] Maciej Parowski, Przegla̜d techniczny, 1985 (34), s. 45 [dostęp 2024-04-24] (pol.).
  11. Maciej Parowski, Czas fantastyki, Glob, 1990, s. 217–218, 348, ISBN 978-83-7007-193-6 [dostęp 2024-04-24] (pol.).
  12. Esensja: ‹Dzieci Hildora› – Tadeusz Markowski, Marek Żelkowski [online], Esensja.pl [dostęp 2024-04-24] (pol.).
  13. Esensja: ‹Do księgarni marsz: Listopad 2020› – Esensja [online], Esensja.pl [dostęp 2024-04-24] (pol.).