Władysław Kochan
 pułkownik
| |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data śmierci | |
| Siły zbrojne | |
| Jednostki | |
| Odznaczenia | |
| |
Władysław Kochan (ur. 14 lipca 1917 w Dębicy, zm. 20 lipca 2008[1]) – pułkownik Ludowego Wojska Polskiego, szef Oddziału IV Śledczego Głównego Zarządu Informacji LWP.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Skończył gimnazjum w Dębicy, a w latach 1937–1939 studiował chemię na Politechnice Lwowskiej. Podczas II wojny światowej był robotnikiem i pomocnikiem księgowego. Służbę w organach Informacji Wojska Polskiego pełnił od grudnia 1944 r. (w tym samym czasie został członkiem PPR) zajmując kolejno stanowiska:
- szefa Wydziału (Oddziału) Informacji Marynarki Wojennej (X.1946–V.1947),
- szefa Oddziału Informacji Okręgu Wojskowego Nr III w Poznaniu (III–VI.1947),
- szefa Oddziału IV Śledczego Głównego Zarządu Informacji LWP (VII.1948–IV.1954).
Tzw. komisja Mazura[edytuj | edytuj kod]
W 1956 powstała na fali odwilży tzw. komisja Mazura w swoim sprawozdaniu, zatwierdzonym przez Biuro Polityczne PZPR, na temat Kochana pisze:
„(...) ponosi odpowiedzialność za następujące czynności i zaniedbania:
- przyczynianie się do masowych bezpodstawnych aresztów bez sankcji, lub wnioskowanie sankcji bez przedstawiania prokuratorowi jakichkolwiek dowodów
- stosowanie, za pośrednictwem podległego mu aparatu śledczego i osobiście, do roku 1948 włącznie całego kompleksu przestępczych metod śledztwa, przy czym bicie było regułą, od 1948 r. zaś przejście na zasadę „konwejera” w połączeniu z pozbawianiem badanych snu, stójkami, osadzaniem w karcerze po kostki z wodą, pozbawieniem jakiejkolwiek opieki lekarskiej oraz szeregiem innych wymyślnych udręczeń, a poza tym stosowanie wymuszenia wobec osób preparowanych do konfrontacji.
- powoływanie się na rzekome pisemne pozwolenie prezydenta PRL na bicie
- rozbudowanie sieci agentów „celnych”, sugerujących i inspirujących fałszywe zeznania w celi
- przyczynianie się do skazania ogromnej liczby niewinnych osób na najsurowsze kary więzienia i na kary śmierci
- przetrzymywanie skazanych na karę śmierci latami w areszcie Informacji li tylko celem dalszego wymuszania zeznań (np. gen. Kuropieski, ppłk Sokołowskiego, mjr Kurkiewicza i innych)”
Proces i degradacja[edytuj | edytuj kod]
Władysław Kochan był jednym z nielicznych funkcjonariuszy GZI, oskarżonych o tzw. łamanie socjalistycznej praworządności, na podstawie ww. tajnego raportu. Najbardziej aktywnym członkiem Komisji Mazura przygotowującej raport był Adam Uziembło, przedwojenny działacz KPP, członek PPR i PZPR, wybitny oficer polityczny LWP w latach 1945–1949, oraz jeden z oskarżonych w tzw. procesach odpryskowych w sprawie TUN.
Bezpośrednio po zakończeniu III Zjazdu PZPR kończącego popaździernikową Gomułkowską odnowę w PZPR, płk Kochan został skazany w tajnym procesie (29.01-28.03.1959) przez sąd wojskowy na pięć lat więzienia. W procesie uczestniczyło 155 świadków – 3 byłych ministrów, 8 generałów i liczna rzesza pułkowników. Kochan odsiedział połowę wyroku (został aresztowany 18.06.1957, a zwolniony 20.12.1959)[potrzebny przypis]. W 1960 płk Kochan został zdegradowany specjalnym rozkazem gen. Mariana Spychalskiego[potrzebny przypis].
W połowie 2006 roku, w 52. rocznicę wyrzucenia płk Kochana z wojska przez ówczesnego pierwszego Prezydenta Polski Ludowej – Bolesława Bieruta, z inicjatywy wiceministra Ministerstwa Obrony Narodowej w rządzie Jarosława Kaczyńskiego odebrano Władysławowi Kochanowi 3 000 zł emerytury wojskowej[potrzebny przypis].
Został pochowany na cmentarzu parafialnym w Dębicy[1].
Odznaczenia[edytuj | edytuj kod]
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (14 maja 1947, za wybitne zasługi położone w obronie ładu i bezpieczeństwa w kraju)[2]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Grobonet 2.3 – wyszukiwarka osób pochowanych – Cmentarz Parafialny w Dębicy [online], polski-cmentarz.com [dostęp 2017-11-20] (pol.).
- ↑ M.P. z 1947 r. nr 81, poz. 561.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Jerzy Poksiński, „TUN”, Wydawnictwo Bellona, 1992, s. 200, wiersze 14–24
- Zbigniew Palski, Organa informacji wojskowej w systemie represji w Wojsku Polskim, „Przegląd Historyczno-Wojskowy”, Nr1/2006, s. 57–89
- Zbigniew Palski, Proces oficerów „Mówią Wieki, Nr 6/1990, s. 3, kolumna 2, wiersze 38–48
- Krzysztof Lang, Michał Komar, Myśmy już o tym mówili, proszę pana... Rozmowa z płk Antonim Skulbaszewskim, „Res Publica”, Nr 2/1990, s. 14–20
- Jerzy Poksiński, Spisek w wojsku. Victis Honos, Bellona, 1994, s. 168
- Władysław Tkaczew, Powstanie i działalność organów Informacji Wojska Polskiego w latach 1943–1948. Kontrwywiad wojskowy, Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 1994, s. 31, 53, 56, ISBN 83-11-08272-3, OCLC 69484327.
- Piotr Semków, Informacja Marynarki Wojennej w latach 1945–1957, Instytut Pamięci Narodowej, Warszawa 2006, ISBN 83-89078-99-6, s. 255.
- Jerzy Poksiński, Represje wobec oficerów Wojska Polskiego 1949–/1956, Warszawa 2007, s. 246.