Wacław Tomalak

Wacław Tomalak
	podpułkownik łączności
Data i miejsce urodzenia	8 września 1893 ; Ostrzeszów
Data i miejsce śmierci	29 czerwca 1968 ; Warszawa
	Przebieg służby
Lata służby	1914–1934 i 1939–1946
Siły zbrojne	Armia Cesarstwa Niemieckiego; Wojsko Polskie
Formacja	Armia Wielkopolska
Jednostki	50 pp w Rawiczu (Rawitsch) lub Lesznie (Lissa u. Breslau), oddziały telefoniczne i telegraficzne na froncie zachodnim oraz wschodnim, Oddział IIIa sztabu Dowództwa Frontu Wielkopolskiego, Inspektorat Wojsk Łączności WP, pułk radiotelegraficzny, 3 płącz., Oddział IV SG WP, Dowództwo Okręgu Korpusu I, Wojskowy Instytut Badań Inżynieryjnych
Stanowiska	komendant szkoły telefonistów, dowódca Centralnej Szkoły Podoficerskiej Wojsk Łączności
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa; powstanie wielkopolskie; wojna polsko-bolszewicka; kampania wrześniowa; II wojna światowa
	Odznaczenia

Wacław Tomalak (ur. 8 września 1893 w Ostrzeszowie, zm. 29 czerwca 1968 w Warszawie) – powstaniec wielkopolski, podpułkownik łączności Wojska Polskiego.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Członek organizacji w Kępnie – Towarzystwa Gimnastycznego Sokół i niepodległościowego Towarzystwa Tomasza Zana. Gimnazjum ukończył w Kępnie, a następnie podjął studia medyczne na ówczesnym Uniwersytecie Wrocławskim. 11 listopada 1914 został powołany do armii niemieckiej. Służbę pełnił najpierw w 50 pp w Rawiczu (Rawitsch) lub Lesznie (Lissa u. Breslau), a później w oddziałach łączności na frontach – zachodnim oraz wschodnim. W trakcie działań we Flandrii znalazł się w strefie ataku gazowego, co stało się powodem późniejszych komplikacji zdrowotnych. W armii niemieckiej ukończył kurs oficerski w zakresie telegrafii i radiotelegrafii w Grünz pod Berlinem. 6 kwietnia 1918 awansowany został do stopnia ppor. Po zwolnieniu z wojska powrócił do kraju i w styczniu 1919 wstąpił do Armii Wielkopolskiej, został promowany do stopnia ppor. przez Naczelną Radę Ludową w Poznaniu, obejmując dowództwo 2 kompanii łączności I baonu/batalionu telegraficznego Wojsk Wielkopolskich; był komendantem szkoły telefonistów, a następnie oficerem radio w Oddziale IIIa Łączności sztabu Dowództwa Frontu Wielkopolskiego. Uczestnik walk o poznańską Cytadelę.

25 maja 1919 Armia Wielkopolska podporządkowana została Naczelnemu Dowództwu WP. Awansował na kolejne stopnie wojskowe: por. 4 września 1919 i kpt. we wrześniu 1920 ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919. Według innych źródeł został formalnie zatwierdzony w stopniu ppor. dekretem Naczelnika Państwa z 17 października 1919. Przydzielony do Inspektoratu Wojsk Łączności w Warszawie. Uczestniczył w wojnie polsko-sowieckiej. Po zakończeniu działań wojennych, 17 lutego 1921 przybył do Obozu Wyszkolenia Wojsk Łączności w Zegrzu na stanowisko dowódcy Centralnej Szkoły Podoficerskiej Wojsk Łączności, skąd odszedł 31 lipca 1923. 31 marca 1924 awansował na majora ze starszeństwem z dniem 1 lipca 1923 i 7. lokatą w korpusie oficerów łączności.

Służył w pułku radiotelegraficznym w Warszawie (1928), w 3 pułku łączności (p.o. dowódcy III batalionu radiotelegraficznego w Grudziądzu), oddziale IV Sztabu Głównego WP pełniąc obowiązki zastępcy delegata Sztabu Głównego WP przy Ministrze Poczt i Telegrafów (1928)^[1], Dowództwie Okręgu Korpusu I (DOK I) w Warszawie i w 1932 w Wojskowym Instytucie Badań Inżynieryjnych w Warszawie^[2]. 31 lipca 1934 ze względu na zły stan zdrowia przeniesiony został w stan spoczynku. Zatrudniony w kartelu „Centroprzewód” w Warszawie przy ul. Królewskiej 23 na stanowisku dyrektora ds. współpracy z wojskiem. W 1939 zmobilizowany z przydziałem do Ośrodka Zapasowego Wojsk Łączności^[3] w Jarosławiu (?). Po przekroczeniu granicy w Zaleszczykach, internowany w Rumunii (1939–1940), d-ca szkoły łączności w Centrum Wyszkolenia Wojsk Łączności w Wersalu. Internowany w Stacji Zbornej Oficerów Rothesay na szkockiej wyspie Bute (1941)^[4], d-ca pociągu pancernego broniącego wschodniego wybrzeża Wielkiej Brytanii. Po 1945 był kier. jednego z obozów Polskiego Korpusu Przysposobienia i Rozmieszczenia zdemobilizowanych żołnierzy Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, zamieszkał w Nottingham, wrócił do kraju w 1962. Oficer w Korpusie Oficerów Łączności; ostatni stopień wojskowy – ppłk.

Był mężem Ireny Tomalak, z którą miał dwójkę dzieci: Witolda Józefa Tomalaka i Annę Krystynę Reszuto.

Pochowany w grobie rodzinnym na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 230-4-8,9)^[5].

Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

Złoty Krzyż Zasługi (19 marca 1931)^[6]
Medal Niepodległości (9 listopada 1932)^[7]
Medal Wojska^[8]
Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921
Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości
Krzyż Żelazny I klasy
Krzyż Żelazny II klasy

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Dzienniki Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych.
Roczniki Oficerskie 1923, 1924, 1928 i 1932.
Marek Zajączkowski: Wielkopolskie oddziały wojsk łączności 1919–1939, Wydawnictwo Miejskie Posnania 2015, s. 632, ISBN 978-83-7768-116-9.
Muzeum WP w Warszawie.
Centralne Archiwum Wojskowe.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Lista oficerów Wojska Polskiego z lat 1914–1939: mjr Tomalak Wacław. [dostęp 2014-08-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-08-14)].
↑ Rocznik Oficerski 1932, Biuro Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych, Warszawa 1932, s. 268, 839.
↑ Ośrodek zapasowy 6 baonu telegraficznego – Jarosław wg Andrzej Stefański: Zmiany organizacyjne wojsk łączności w latach 1935–1939, Zegrze 2013.
↑ https://web.archive.org/web/20180612142008/http://polishinstitute.com/r/8b.pdf raporty dzienne Stacji Zbornej Oficerów Rothesay, s. 93
↑ Cmentarz Stare Powązki: FRANCISZEK KOWALSKI, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2020-05-24] .
↑ M.P. z 1931 r. nr 64, poz. 101 „za zasługi na polu organizacji i wyszkolenia wojska”.
↑ M.P. z 1932 r. nr 259, poz. 296 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
↑ Tomalak, Waclaw - TracesOfWar.com [online], www.tracesofwar.com [dostęp 2021-11-17] .

[1] Lista oficerów Wojska Polskiego z lat 1914–1939: mjr Tomalak Wacław. [dostęp 2014-08-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-08-14)].

[2] Rocznik Oficerski 1932, Biuro Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych, Warszawa 1932, s. 268, 839.

[3] Ośrodek zapasowy 6 baonu telegraficznego – Jarosław wg Andrzej Stefański: Zmiany organizacyjne wojsk łączności w latach 1935–1939, Zegrze 2013.

[4] ttps://web.archive.org/web/20180612142008/http://polishinstitute.com/r/8b.pdf raporty dzienne Stacji Zbornej Oficerów Rothesay, s. 93

[5] Cmentarz Stare Powązki: FRANCISZEK KOWALSKI, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2020-05-24] .

[6] M.P. z 1931 r. nr 64, poz. 101 „za zasługi na polu organizacji i wyszkolenia wojska”.

[7] M.P. z 1932 r. nr 259, poz. 296 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.

[8] Tomalak, Waclaw - TracesOfWar.com [online], www.tracesofwar.com [dostęp 2021-11-17] .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]